Aliye Berger

Aliye Berger (24 Aralık 1903, Büyükada - 10 Ağustos 1974, Büyükada), Türk gravür ve grafik sanatçısı, ressam. Türkiye'nin öncü kazıma ve oyma gravür sanatçılarındandır. Adını geniş sanat çevrelerine ilk kez 1954'te Yapı Kredi Bankası'nın düzenlediği resim yarışmasında birinci seçilerek duyuran sanatçı, dışa vurumcu oyma baskıları ile tanınır.

Aliye Berger
Aliye Berger, 1965
Genel bilgiler
Doğum	24 Aralık 1903 Büyükada, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	10 Ağustos 1974 (70 yaşında) Büyükada, İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Büyükada Mezarlığı, İstanbul
Uyruk	Türk
Alanı	Resim

Hayatı

24 Aralık 1903 günü Büyükada’da doğdu.^[1] Babası Kabaağaçlızade Mehmed Şakir Paşa, annesi Giritli Sare İsmet Hanım’dır.^[2] Yazar Halikarnas Balıkçısı ile ressam Fahrünnisa Zeyd’in kardeşi; Büyükelçi Erdem Erner ve Nermidil Erner Binark, seramik sanatçısı Füreya Koral, tiyatrocu Şirin Devrim ile ressam Nejad Melih Devrim’in teyzesidir.

Notre Dame de Sion Fransız Lisesi'nde eğitim gördü. Resim ve piyano dersleri aldı. 1924’te Türkiye’de bulunan Macar keman virtüözü ve pedagog Karl Berger’den ders aldı. İlişkileri aşka dönüşen çift, yirmi üç yıl beraber yaşadı.^[3]

1935’ten 1939’a kadar Berlin ve Paris’te kardeşi Fahrünnisa Zeyd’in yanında kalarak sanat hareketlerini izledi. 1947’de Karl Berger’le evlenen Aliye Berger, altı ay sonra eşini kaybedince Londra’ya giderek John Buckland Wright’in atölyesinde heykel ve gravür çalıştı, 1951’de Türkiye’ye 150 gravür ile dönerek ilk kişisel sergisini açtı.^[4]

Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği’nin 1954’te İstanbul’da toplanan kongresi nedeniyle Yapı Kredi Bankası’nın düzenlediği “İş ve İstihsal” konulu yarışmada “Güneşin Doğuşu” adlı ilk yağlı boya çalışmasıyla birincilik ödülünü kazandı.^[5][6] Sanatçı, ertesi yıl 2. Tahran Bienali'nde ikincilik ödülünü aldı.

19 Haziran 1929 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan Aliye Berger'in bir fotoğrafı.

Aliye Berger'in Büyükada Mezarlığı'nda yer alan mezarı, Büyükada, İstanbul

Aliye Berger desen ve yağlı boya resimler yaptıysa da çoğunlukla oyma baskı tekniğinde, siyah-beyazın ara tonlarında yapıtlar verdi. Zımpara kağıdı, kasap kağıdı ve tülbenti malzeme olarak kullanan sanatçı günlük yaşamın kalıplarını, İstanbul'un çeşitli köşelerini bazen gerçekçi, bazen de fantastik biçimde, özgün bir lirizm ve dışavurumculukla yansıttı.^[7] Yaşamı boyunca dünyanın çeşitli kentlerinde on iki özel sergi açtı, kırk sekiz karma sergiye katıldı.^[3]

Sanatçı, 9 Ağustos 1974'te Büyükada'da öldü.

Ölümünden sonra yapıtları çeşitli defalar sergilenmiştir. En büyükleri, 16 Ekim-1 Kasım 1975 tarihleri arasında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde düzenlenen sergi ile Yapı Kredi Bankası'nın 11 Şubat-6 Mart 1988 tarihleri arasında düzenlediği sergidir.^[3] Sanatçının İstanbul Resim ve Heykel Müzesi'nde dört, Albertina Müzesi'nde de üç yapıtı sergilenmektedir. 117. yaş gününde Google tarafından doodle yapılarak hatırlandı.^[8]