En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Ulucanlar Cezaevi Müzesi
müze olarak yeniden düzenlenmiş eski bir cezaevi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi veya Ulucanlar Cezaevi, 1925 ve 2006[1] yılları arasında Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulucanlar semtinde faaliyet göstermiş olan bir cezaevidir. Türk siyasi ve edebî hayatında da önemli bir yere sahip olan Ulucanlar Cezaevi'nin restore edilerek müze ve kültür sanat merkezine dönüştürülmesi projesi Altındağ Belediyesine verildi. Altındağ Belediyesi, 2009 yılında başlattığı restorasyon çalışmalarını 2010 yılında tamamlayarak, 2011 yılında cezaevi müze olarak kapılarını açtı.[2] Ulucanlar Cezaevi Müzesi’nde 81 yıl boyunca düşünceleri yüzünden hapse girmiş gazeteci, yazar, şair, siyasetçi gibi kişilerin ayrıntılı bilgileri, ailelerinden temin edilmiş özel eşyaları ve cezaevinde iken çekilmiş fotoğraflarının sergilendiği avlular bulunmaktadır.[3] Aslına uygun şekilde düzenlenen cezaevi koğuşlarına ve tecrit odalarına balmumundan yapılan 22 mahkum heykeli yerleştirilirken, müzenin koridorlardaki hoparlörlerinden tecrit odalarındaki işkenceleri yansıtan çığlık sesleri yankılanmaktadır.[4] Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra inşa edilen ilk cezaevi olan ve 81 yılın ardından müzeye dönüştürülen Ulucanlar, 1 milyonu aşkın ziyaretçiyi ağırladı.[5]
Remove ads
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
Ulucanlar Cezaevi 1923 yılında askeri depo olarak Ankara’nın Altındağ ilçesinde kurulmuş lakin konumunun ve yapısının cezaevine daha uygun olduğu düşüncesiyle yapılan tadilatlar ve eklemeler neticesinde 1925 yılında cezaevi olarak hizmet vermeye başlamıştır.[6]
Cezaevinde ilk idamlar, 1926'da İskilipli Âtıf Hoca ve Ali Rıza Hoca'nın infazlarıyla gerçekleşti. Aynı yıl, İzmir Suikastı sonrası 5 mahkûm daha infaz edildi. 1964'te 22 Şubat ve 20 Mayıs ayaklanmalarının başında bulunmuş olan Albay Talat Aydemir ve Binbaşı Fethi Gürcan burada idam edildi. 68 Kuşağı'nın önde gelen ismi Deniz Gezmiş ve iki arkadaşı da 6 Mayıs 1972'de burada idam edildi. Son idam edilen mahkûm ise 1983'te ASALA militanı Levon Ekmekçiyan oldu. Cezaevinde; Atatürk döneminde 7, 20 Mayıs 1963'teki başarısız askerî darbe girişimi sonrası 2, 12 Mart 1971 Muhtırası sonrası 3 ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrası 7 mahkûmun infazı yapıldı. 19 idamın 18'i siyasiyken 1982'de idam edilen Ednan Kavaklı tek adi suçlu olarak kayıtlara geçti.
Cezaevinde; Cüneyt Arcayürek, Mahmut Alınak, Fakir Baykurt, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Bülent Ecevit, Yılmaz Güney, Nâzım Hikmet, Yaşar Kemal, Selim Sadak, Sırrı Sakık, Kemal Tahir, Metin Toker, Muhsin Yazıcıoğlu ve Leyla Zana gibi çok sayıda ünlü tutuklu ve mahkûm kaldı.
29 Eylül 1999'da başlatılan Hayata Dönüş Operasyonu sırasında cezaevinde 10 kişi öldü, 100'e yakın kişi de yaralandı.[1]
Ulucanlar Cezaevi 1 Temmuz 2006'da kapatıldı. Daha sonra restore edilerek müzeye dönüştürüldü.[7]
Remove ads
Cezaevinde idam edilenler
Özetle
Bakış açısı
Cezaevinde; Atatürk döneminde 7, 20 Mayıs 1963'teki başarısız askerî darbe girişimi sonrası 2, 12 Mart 1971 Muhtırası sonrası 3 ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrası 7 mahkûmun infazı yapıldı.
Remove ads
Popüler kültür
- Uçurtmayı Vurmasınlar filmi 1989 yılında bu cezaevinde çekildi.
- Yılmaz Güney'in Duvar filminin ilham kaynağı oldu.[1]
- 2009 yılında yayınlanan Ezel dizisinin cezaevi sahneleri burada çekildi[8]
Galeri
- Ulucanlar Cezaevi Müzesi'nde yer alan tutuklu koğuşu ve içindeki balmumu heykeller
- Ulucanlar Cezaevi Müzesi'nde sergilenen darağacı
- Ulucanlar Cezaevi Müzesi'nde sergilenen mutfak ve mutfak gereçleri
- Mahkum taşıma aracı
- Mahkum balmumu heykelleri
- Ulucanlar Cezaevi Müzesi Eğitim ve Kültür Salonu
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Cezaevi Müzesi web sitesi 18 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 26 Eylül 1999 Ulucanlar Cezaevi Raporu 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads