Baltık Denizi

Baltık Denizi, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, Letonya, Litvanya, Polonya, Rusya, İsveç ülkeleri ile Kuzey Avrupa Ovası ve Avrupa Ovası bölgeleri tarafından çevrelenen Atlas Okyanusu'nun bir koludur. Dünyanın en büyük acı su havzasıdır.

Başlığın diğer anlamları için Baltık sayfasına bakınız.

Baltık Denizi
Baltık Denizi bölgesi haritası
Havza
Ülke(ler)	Kıyı: Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, Letonya, Litvanya, Polonya, Rusya, İsveç Kıyı dışı: Belarus, Çekya, Norveç, Slovakya, Ukrayna
Bölge(ler)	Avrupa
Koordinatlar	58°K 20°D
Ada(lar)	Abruka, Aegna, Takımada Denizi (Åland), Bornholm, Fårö, Fehmarn, Gotland, Hailuoto, Hiiumaa, Kassari, Kihnu, Kimitoön, Kotlin, Lauttasaari, Lidingö, Öland, Rügen, Saaremaa, Suomenlinna, Usedom, Värmdö, Vilsandi, Vormsi
Yerleşim(ler) (sahil)	Kopenhag, Gdańsk, Gdynia, Greifswald, Haapsalu, Helsinki, Jūrmala, Kaliningrad, Kiel, Klaipėda, Kołobrzeg, Kuressaare, Kärdla, Lübeck, Luleå, Mariehamn, Oulu, Palanga, Paldiski, Pärnu, Riga, Rostock, Sankt-Peterburg, Liepāja, Stockholm, Tallinn, Turku, Ventspils
Genel bilgiler
Tür	Deniz
Akarsu (gelen)	Daugava Nehri, Kemijoki, Neman Nehri, Neva Nehri, Oder Nehri, Vistül, Lule Nehri, Narova Nehri, Torne Nehri
Akarsu (giden)	Danimarka Boğazları
Uzunluk	1.601 km (995 mi)
Genişlik	193 km (120 mi)
Ortalama derinlik	55 m (180 ft)
En derin noktası	459 m (1.506 ft)
Yüzölçümü	377.000 km2 (146.000 sq mi)
Su hacmi	21.700 km3 (1,76×1010 acre·ft)
Kıyı uzunluğu	8.000 km (5.000 mi)
İkamet süresi	25 yıl
Wikimedia Commons

Polonya'daki kıyı kumulları.

Deniz 53°N ila 66°N enlemleri ve 10°E ila 30°E boylamları arasında uzanır. Bir sahanlık denizi ve Atlantik'in marjinal denizidir ve ikisi arasında sınırlı su alışverişi vardır, bu da onu bir iç deniz yapar. Baltık Denizi, Øresund, Büyük Kemer ve Küçük Kemer yoluyla Danimarka boğazlarından Kattegat'a boşalır. Botniya Körfezi (Botni Körfezi ve Bothnian Denizi olarak ikiye ayrılır), Finlandiya Körfezi, Riga Körfezi ve Gdańsk Körfezi'ni içerir.

“Baltık Düzlemi” kuzey kenarında, 60°N enleminde, Åland ve Bothnia Körfezi, kuzeydoğu kenarında Finlandiya Körfezi, doğu kenarında Riga Körfezi ve batıda güney İskandinav Yarımadası'nın İsveç kısmı ile sınırlanmıştır.

Baltık Denizi yapay su yolları ile Beyazdeniz-Baltık Kanalı üzerinden Beyazdeniz'e ve Kiel Kanalı üzerinden Kuzey Denizi'nin Alman Körfezi'ne bağlanmaktadır.

Hakkında

Güneybatıdan kuzeydoğuya doğru uzanır. Kiel'den Hapuranda'ya kadar olan uzunluğu 1700 km, ortalama genişliği 200 km'dir. Yaklaşık 420.000 kilometrekarelik yüzölçümüne sahiptir. Danimarka ile İsveç arasında yer alan Kattegat Kanalı ve üç girişi de (Onesund, Büyük Belt ve Küçük Belt) Kuzey Denizine bağlanır. Bu kanalın en derin yeri 8 metredir. Bu sebeple kanal, gemiler için büyük güçlük arz etmektedir. Baltık Denizinin ortalama derinliği 65 m ile 550 m arasında değişir. En derin yeri 550 m ile Gotland'ın batısıdır.

Avrupa'nın birçok önemli akarsularının (Öder, Vistula, Niemen, Western, Dvina ve Mevaa) yağışlar sebebiyle getirdikleri bol su ve sığ bir deniz olması sebebiyle tuzluluk oranı çok azdır. Ortalama tuzluluk oranı binde sekizdir. Ayrıca donma olayları da tuzluluk derecesini etkilemektedir. Donma olayları batıdan doğuya gidildikçe artar. Almanya'nın Stralsund limanı senenin 27 günü, İsveç'in başkenti Stokholm limanı 75 gün, Finlandiya'nın birçok limanı 120 ila 180 gün arasında donar. Güney ve batı kıyılarındaki limanlarda buzlar kırılarak trafiğe açılırlar.

Baltık Denizinin bugünkü biçiminin, Buzul Çağı'ndaki çökme ve yükselmelerle meydana geldiği zannedilmektedir. Günümüzde zaman zaman yükselme olayları meydana gelmektedir.

Baltık Denizinde, kıyıları bulunan devletler için buranın çok büyük önemi vardır. Uzun zaman suyun donması gemilerin ulaşımını güçleştirmektedir. Son zamanlarda Baltık Denizinin ticari önemi artmış durumdadır.

Kıyı ülkeleri

Denize kıyısı olan ülkeler: Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, Letonya, Litvanya, Polonya, Rusya, İsveç.

Dış havzasında yer alan ülkeler: Belarus, Çek Cumhuriyeti, Norveç, Slovakya, Ukrayna.

Baltık Denizi drenaj havzası, denizin kendi yüzey alanının yaklaşık dört katıdır. Bölgenin yaklaşık %48'i ormanlık olup, İsveç ve Finlandiya, özellikle Bothnia ve Finlandiya Körfezleri çevresinde ormanların çoğunu barındırmaktadır.

Arazinin yaklaşık %20'si tarım ve mera olarak kullanılmakta olup, bu alanlar çoğunlukla Polonya'da ve Baltık Düzlüğü'nün kenarında, Almanya, Danimarka ve İsveç'te yer almaktadır. Havzanın yaklaşık %17'si kullanılmayan açık arazilerden, %8'i ise sulak alanlardan oluşmaktadır. Bunların çoğu Bothnia ve Finlandiya Körfezlerinde bulunmaktadır.

Arazinin geri kalanı yoğun nüfusludur. Baltık drenaj havzasında yaklaşık 85 milyon, kıyıdan 10 km (6 mil) içinde 15 milyon ve kıyıdan 50 km (31 mil) içinde 29 milyon insan yaşamaktadır. Yaklaşık 22 milyon kişi 250.000'in üzerindeki nüfus merkezlerinde yaşamaktadır. Bunların %90'ı kıyı çevresindeki 10 km'lik (6 mil) bantta yoğunlaşmaktadır. Havzanın tamamını ya da bir kısmını kapsayan ülkeler arasında Polonya 85 milyonun %45'ini, Rusya %12'sini, İsveç %10'unu ve diğerlerinin her biri %6'dan azını kapsamaktadır.

Ayrıca bakınız

• Baltık Devletleri
• Baltık Denizi Devletleri Konseyi
• Baltık Denizi'ndeki adaların listesi
• Baltık Denizi anomalisi