Boşluk (astronomi)

Gökbilimde boşluklar (ing. Void), iplikçikler arasındaki boş alanlardır, evrendeki en büyük ölçekli yapılardır ve çok az gökada içerir veya içermezler. Boşluk bölgelerinin kozmolojik evrimi bir bütün olarak evrenin evriminden çok farklıdır: Devasa gökadaların ve gökada kümelerinin oluşumunu engelleyen, eğrisellik teriminin hakim olduğu uzun bir aşama vardır. Bu nedenle, boşlukların en boş bölgeleri bile evrenin ortalama madde yoğunluğunun ~%15'inden fazlasını içermesine rağmen, bir gözlemci için neredeyse tamamen boş görünür. Boşlukların çapı genel olarak 10 ile 150 mega parsek (Mpc) arasındadır (30 ile 300 milyon ışık yılı); zengin süperküme yokluğu olarak nitelenen bilhassa büyük boşluklar, süperboşluklar olarak belirtilir. İlk olarak 1978 yılında Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nden Stephen Gregory ve Laird A. Thompson tarafından keşfedilmiştir.^[1]

1 milyar ışık yılı içindeki evren (307 Mpc), yerel süperkümeler ve boşluklar.

200 milyon ışık yılı içindeki evrende, yakın gökada duvarları görülüyor.

Boşlukların, Büyük Patlama'daki baryon akustik salınımları (osilasyonları), kütle çöküşleri ve akabinde sıkıştırılmış baryonik maddenin iç patlamaları ile oluştuğuna inanılmaktadır. Erken evrendeki kuantum dalgalanmalarıyla önce küçük olarak başlayan anizotropiler, zamanla ölçek içinde daha da büyüdü. Daha yüksek yoğunluklu bölgeler, kütleçekimi etkisiyle daha hızlı çöktü ve sonunda bugün görülen büyük ölçekli köpük benzeri bir yapı veya boşluklardan ve gökada iplikçiklerinden oluşmuş olan "kozmik ağ" ile sonuçlandı. Yüksek-yoğunluklu ortamlarda bulunan boşluklar, evrenin düşük yoğunluklu alanlarında bulunan boşluklardan daha küçüktür.^[2]

Ayrıca bakınız

• Boşluklar listesi
• Süperkümeler dizini
• Evrenin geniş ölçekli yapısı
• Gökada iplikçiği