Ermenistan bayrağı

Ermenistan bayrağı, takma adıyla üç renkli (Ermenice: Եռագույն, Yeřaguyn^[1]), Ermenistan'ın resmî bayrağıdır. Kırmızı, mavi ve turuncu üç eşit genişlikli yatay şeritten oluşan bayrak 24 Ağustos 1990'da Ermenistan Yüksek Sovyet'i tarafından kabul edilmiş ve 15 Haziran 2006'da Ermenistan Ulusal Bayrağı Kanunu ile Ermenistan Millî Meclisi tarafından onaylanmıştır.

Ermenistan bayrağı

Ermenistan bayrağı
Kullanan(lar)	Ermenistan
Kabul tarihi	24 Ağustos 1990
Lakabı	Ermenice: Եռագույն (Yeřaguyn) "Üç renkli"
Oran	1:2
Tasarım	Kırmızı, mavi ve turuncu renklerden oluşan üç yatay şerit

Tarih boyunca Ermenistan'ı simgeleyen bayraklar birçok kez değişmiştir. Geçmişte Ermenistan'da hüküm süren her bir hanedan ailesi kendi bayrağına sahip olduğu için genelde üzerlerinde farklı hayvan sembolleri bulunan bu bayraklar Ermenistan'ı temsil etmiştir.^[2] Bunun yanı sıra 20. yüzyılda Sovyet egemenliği altında da birçok kez bayrak değişikliğine gidilmiştir.

Ülkenin anayasasına göre bayraktaki kırmızı; Dağlık Ermenistan'ı, Ermenilerin hayatta kalma mücadelesini ve Hristiyan inancının korunmasını, mavi; Ermenistan halkının barışçıl bir gökyüzü altında yaşama iradesini, turuncu ise Ermenistan halkının yaratıcılığını ve çalışkan mizacını simgelemektedir.

Simgesel anlamı

Ermenistan bayrağında bulunan renklerinin ne anlama geldiği Ermenistan Anayasası'nda şöyle belirtilmiştir:^[3]

“	Kırmızı, Ermenistan'ın dağlık topraklarını, Ermeni insanının bu topraklarda tutunma mücadelesini, Hristiyanlık inancının idamesini, Ermenistan'ın kurtuluş ve hürriyetini; mavi, Ermeni halkının barış dolu gökler altında yaşama arzusunu; turuncu, Ermeni halkının yaratıcı ve çalışkan doğasını simgeler.	„

Tasarım

Ermenistan bayrağı kırmızı, mavi ve turuncu renkli, eşit genişlikli 3 yatay şeritten oluşur. Dikdörtgen şeklindeki bayrağın boyutları 1:2 oranındadır.

Ermenistan Bayrak Yasası'nda, bayrak tonları tanımlı olmadığı için gerek halk, gerek resmî kuruluşlar tarafından kullanılan bayrakların renkleri çeşitlilik gösterir. (Bu sayfada bulunan, içinde Ermenistan bayrağı olan çeşitli fotoğraflarda da bunun örnekleri görülebilir.) Bunun bir sorun olduğu, bayrağın renk kodlarının resmen verilmesi gerektiği basında dile getirilmiştir.^[4] Bayrağın yaygın kullanılan iki farklı versiyonu vardır. Yaygın olan bayrakta daha parlak renkler kullanılırken daha az yaygın olan versiyonun renkleri daha sönüktür. Aşağıdaki tabloda her iki bayrakta kullanılan RGB değerleri yaklaşık olarak verilmiştir.^[5]

	Çoğunlukta kabul görmüş olan	Daha az yaygın olan
Kırmızı	R 255 - V 0 - B 0	R 216 - V 28 - B 63
Mavi	R 0 - V 0 - B 170	R 85 - V 117 - B 196
Turuncu	R 255 - V 153 - B 0	R 239 - V 107 - B 0

2012 yılında National Institute of Standards (SARM), Ermenistan bayrağının teknik bilgileri ve renkleri hakkında bilgi içeren bir şartname yayınladı.^[6]

Şema	Kırmızı	Mavi	Turuncu
Pantone	485	286	1235
CMYK	0-100-100-0	100-80-0-0	0-35-100-0
RGB	217-0-18	0-51-160	242-168-0
RGB hex triplet	D90012	0033A0	F2A800

Tarihçe

Ermenistan bayrağının ilk örnekleri ile bugünkü bayrak arasında herhangi bir benzerlik yoktur. Ermenistan'ı geçmişte temsil etmiş bayraklar genelde kartal, ejder başları ya da tanrıları temsil eden gizemli simgelerden oluşurdu. Eski Ermenistan bayrakları savaşlarda sopalara bağlanır ve orduya en önde eşlik ederdi.^[2] Hristiyanlığın Ermenistan kültüründe yayılması ile çok tanrılı inançtan sıyrılan her hanedan kendine yeni bayraklar hazırladı.

Artaksiad Hanedanı'nın bayrağı^[2]
(MÖ 189-MS 1)

Örneğin Artaksiad'ı temsil eden, kırmızı zemin üzerinde ortada bir çiçek ve çiçeğin iki yanında birbirine bakan iki kartaldan oluşan bayraktı.^[2]

Hristiyanlığın kabulünden sonra Ermeniler "haçvar" olarak adlandırdıkları, üzerinde altın sırmalı bir haç olan bayrağı (Ermenice: var) kabul ettiler. Ermeni Apostolik Kilisesi Hristiyanlığın ilk asırlarında ikinci bir bayrak tasarımı seçmiştir, bunda mor bir zemin üzerinde eskisinden daha belirginleştirilmiş, altın sırmalı bir haç vardı.^[2]

Arsak hanedanının çöküşünden sonra Ermenistan'ın doğu tarafı, Sasani kralları tarafından atanan, Marzban adı verilen valiler tarafından yönetildi. Marzbanlar Ermeni derebeylerinin içişlerine karışmıyordu. Sasanilerin Ermenileri zerdüştçülüğe çevirmeye çalışınca Ermeniler ayaklandılar, çarpışmalar sonunda dinî özgürlüklerini korumayı başardılar. 5. ile 7. yüzyıl arasındaki bu Marzbanlık döneminde üzeri haçlı bir bayrak Ermenilerin Sasanilere karşı isyanının birleştirici sembolü oldu.^[2]

Tarihî verilere göre Marzbanlık dönemindeki prensliklerden olan Mamikonyan hanedanının bayrağının iki versiyonu vardır, birinde pençelerinde bir hayvan tutan, çift başlı bir kartal vardır. İkincisinde pençelerinde bir yay tutan kartal vardır. Bayrağın kırmızı olduğu bilinmektedir.^[7]

Marzbanlık dönemi Ermenistan'ın 7. yüzyılda Araplar tarafından fethiyle sona erdi. Araplara karşı mücadelelerde güçlenen bir hanedan, Bagratuniler (Bagratuni hanedanı) oldu. Bunların bayrağında, pençesinde koyun tutan bir kartal vardı.^[2]

• 
  Arsak Krallığı bayrağı^[2]
  (64 - 428)^[2]
• 
  Marzbanlık dönemi^[2]
  (4. - 7. yüzyıl)
• 
  Bagratuni Krallığı'nın bayrağı^[2]
  (10. yüzyıl)

II. Levon, Kilikya Kralı olarak Papa III. Caelestinus tarafından 1197'de tasdik edildiğinde krallığı için kendisine Roma'dan bir bayrak gönderildi. Bayrakta ayakta duran kırmızı bir aslan bulunmaktaydı.^[2] Orta Çağ'daki Kilikya'nın da bayrakları vardı, bunlar üzerinde haçlar olan mor bayraklar olarak tarif edilir, bu tariflere dayanan bazı çizimler mevcuttur ama tarihî doğrulukları şüphelidir. Bu bayrakları gösteren resimler günümüze kalmamıştır.^[8]

Lüzinyanlar, Kilikya'yı işgal edip oraya yerleşen bir hanedandı. Lüzinyan hanedanın kraliyet bayrağı beyaz-kırmızı-mavi-sarı olarak tarif edilir.^[8]

1706'de Ermeni millî özgürlük hareketinin başı olan melik İsrael Ori (1658-1711) batılı devletlerden destek istemek için Amsterdam'a gittiğinde orada Ermeni bağımsızlık hareketının bayrağını göstermiştir. Bu bayrak Lüzinyanlıların kırmızı-mavi-sarı-beyaz bayrağına benzemekte ama bir takım eklemelere sahipti. Üzerindeki iki kılıç, Ermenilerin Osmanlılar ve Safevilere karşı özgürlük mücadeleleri temsil etmekte, 11 adet yıldız ise ortak bir mücadele için 1699'da Karabağ'da yapılmış gizli bir toplantıya katılmış olan Ermeni meliklerini temsil etmektedir. Bu toplantıda melikler hep birlikte Avrupa güçlerinden yardım istemeye karar vermişlerdir. Bu bayrak bilinen ilk milliyetçi Ermeni bayrağıdır.^[9]

Rus egemenliği sırasında Ermenistan için bir bayrak yoktu.^[9]

Dış bağlantılar

• Ermenistan Bayrağı5 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• The Evolution of the Armenian Flag (İngilizce)
• Ermenistan Bayrakları13 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
• Armenica.org16 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)