Gagalı balinagiller

Gagalı balinagiller (Ziphiidae) dişli balinaların bir familyası. Tanılan 19 türü ile yunusgillerden sonra ikinci büyük balina familyası olmasına rağmen hakkında fazla bilinmemektedir. Bunun nedeni familyanın türlerinin kıyılara pek yaklaşmamasıdır. Familyanın birçok türü daha henüz yeni tanımlanmıştır.

Gagalı balinagiller Yaşadığı dönem aralığı: 23,03-0 myö Miyosen-Günümüz  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Faroe Adalarının bir posta pulunda Mesoplodon bidens türü
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Cetacea Üst familya: Ziphioidea Familya: Ziphiidae Gray, 1825
Tip cins
Ziphius Cuvier, 1823
Cinsler
İki dişli balina (Mesoplodon) Ördek balinası (Hyperoodon) Cuvier gagalı balinası (Ziphius) Kara balina (Berardius) Shepherd balinası (Tasmacetus) Longman gagalı balinası (Indopacetus)
Sinonimler
Hyperoodontidae Gray, 1850

Özellikleri

Adları, gagayı andıran uzun ağızlarından kaynaklanır. Familyanın bazı türlerinde, yunuslarda olduğu gibi kafa, ağız ile aynı hizalaya gelene kadar öne doğru incelir. Çoğu diğer türlerde ise ağız kafadan daha incedir ve bir gagayı andırır. Boyları 4 - 13 metre arası değişir. Gagalı balinagillerin alt çenelerinde genel olarak 2 veya 4 dişleri olur, üst çenelerinde ise hiç dişleri yoktur. Sadece Shepherd balinasının üst çenesinde de küçük dişleri vardır. Birçok türlerde erkeklerin dövüşlerde kullandıkları iki azman dişi olur. Erkeklerin vücutlarında da bu dişlerin bıraktığı izleri görmek mümkündür. İki dişli balina cinsinde bu azman dişler ilginç şekillere girebilir; örneğin layand balinasında (Mesoplodon layardii) alt çeneden çıkan azman dişler ağzın üzerine kadar uzanır ve aşağı bükülür, bu yüzden balina ağzını fazla açamaz.

Yaşam şekli

Gagalı balinagiller açık denizlerin balinalarıdır ve tüm okyanuslarda yaşarlar. Çoğunlukla büyük derinliklerde avladıkları kalamarlar (Teutophagie) ile beslenirler. 80 dakika suyun altında kalarak 1000 metre derinliğe kadar indikleri kanıtlanmıştır. En yeni araştırmalara göre Cuvier gagalı balinası hatta 1900 metre derinliğe kadar inmektedir.^[1][2]

Gagalı balinagiller insanlara çok nadir göründüklerinden dolayı davranışları hakkında pek bilgi yoktur. Toplanılan bilgilerin çoğu karaya vurmuş leşlerden kaynaklanır. Sadece kara balina ve blainville balinası cinsleri hakkında balina avcılarından alınmış biraz daha fazla bilgi mevcuttur.

Sınıflandırma

Gagalı balinagiller Miyosen devrinden kalma fosillerin de gösterdiği gibi gayet eski bir balina familyasıdır.

• Cins İki dişli balina (Mesoplodon)
  • Peru gagalı balinası (Mesoplodon peruvianus)
  • Hektor gagalı balinası (Mesoplodon hectori)
  • True gagalı balinası (Mesoplodon mirus)
  • Gervais iki dişli balinası (Mesoplodon europaeus)
  • Japon gagalı balinası (Mesoplodon ginkgodens)
  • Gray gagalı balinası (Mesoplodon grayi)
  • Hubbs gagalı balinası (Mesoplodon carlhubbsi)
  • Çıkık dişli gagalı balina (Mesoplodon bowdoini)
  • Bering denizi gagalı balinası (Mesoplodon stejnegeri)
  • Sowerby iki dişli balinası (Mesoplodon bidens)
  • Bahamonde gagalı balinası (Mesoplodon traversii)
  • Perrin gagalı balinası (Mesoplodon perrini)
  • Layard balinası (Mesoplodon layardii)
  • Sık dişli gagalı balinası (Mesoplodon densirostris)
• Cins Ördek balinası (Hyperoodon)
  • Kuzey ördek balinası (Hyperoodon ampullatus)
  • Güney ördek balinası (Hyperoodon planifrons)
• Cins Ziphius
  • Cuvier gagalı balinası (Ziphius cavirostris)
• Cins Berardius
  • Arnoux şişe burunlu balinası (Berardius arnuxii)
  • Dev şişe burunlu balina (Berardius bairdii)
• Cins Tasmacetus
  • Tazmanya gagalı balinası (Tasmacetus shepherdi)
• Cins Indopacetus
  • Hint-Pasifik gagalı balinası (Indopacetus pacificus)

Hâlâ yeni türler bulunmakta; Perrin gagalı balinası ancak 2002 yılında tarif edilmiştir.