En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Giresun (il)

Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde bir il Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Giresun (il)map
Remove ads

Giresun, fındığı ile tanınan ve Karadeniz Bölgesi'nin doğusunda yer alan il. Kirazın bütün dünyaya buradan yayıldığı kabul edilir. Karadeniz'e kıyısı olan Giresun doğudan batıya Trabzon, Gümüşhane, Erzincan, Sivas ve Ordu illeriyle çevrilidir. Trafik numarası 28'dir. Yerli halkın çoğunluğunu Çepniler oluşturur. 1500'lü yıllardaki Osmanlı Tahrir Defterlerinde yöreye Vilayet-i Çepni de denmektedir.

Pratik Bilgiler Ülke, Coğrafi bölge ...

Giresun ili, Mustafa Kemal'in 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktıktan sonraki dönemde olan kişisel muhafızlarının (Topal Osman ve Silah Arkadaşları) memleketi olan bir ildir. Şehir, Aksu ve Batlama vadileri arasında denize doğru uzanan bir yarımada üzerinde kurulmuştur, tam karşısında Karadeniz'in bir adası olan Giresun Adası (Aretias) vardır. Giresun ili 1920 yılına kadar Trabzon iline bağlı kalmış, bu tarihte müstakil sancak, 1923 yılında ise il olmuştur. 1923 yılında Giresun ili; merkez, Tirebolu ve Görele ilçesi ile bunlara bağlı Bulancak, Keşap ve Espiye bucaklarından ibaretti. 1933 yılında Şebinkarahisar'ın illiğinin kaldırılması ile Şebinkarahisar ve Alucra ilçeleri de Giresun'a bağlanmıştır. 1934 yılında Bulancak, 1945 yılında Keşap, 1957 yılında Espiye, 1958 yılında Dereli, 1960 yılında Eynesil, 1987 yılında Piraziz ve Yağlıdere, 1992 yılında Çanakçı, Güce, Doğankent ve Çamoluk ilçelerinin kurulması ile ilçe sayısı 16 olmuştur.

Remove ads

İsminin kökeni

Giresun isminin kökeni hakkında üç rivayet vardır. Rivayetlerden birincisi; "Kerasus" kelimesinden gelmektedir. Birinci rivâyete göre bu isim, "Kerasus"ta bol miktarda yetişen kirazdan gelmiştir. İkinci rivâyete göre ise; Giresun denize doğru uzanan bir yarımadanın üzerine kurulmuştur. Bu yarımadanın şekli de boynuza benzemektedir. İşte bu sebepten Yunancada boynuz anlamına gelen "Keras"dan türemiştir. Üçüncü rivayet ise Spartaküs isyanını bastıran ünlü Romalı General Kerasus'a atfen verilmiş olmasıdır.

Remove ads

Tarihçe

Giresun, bir Miletos kolonisi olarak kurulmuştur. Yunanca adı "Kerasus"dur. İsminin, yabani kiraz ağaçlarından dolayı "Kiraz diyarı" olabileceği söylenir.

Giresun, 1397 yılında Türkmen beyi Emir Oğlu Süleyman Bey tarafından fethedilerek Türk yurdu haline getirilmiş olup, Eski Türklerde adı Vilayet-i Çepni'dir. Vilayet-i Çepni güneyde Gümüşhane/Koyulhisar, Gürgentepe; doğuda Beşikdüzü Abdal Musa (Sis) dağının etekleri, Kürtün hattı iç kesimlere yayılan bölgedir. Türkmen boylarından olan Çepnilerin buraya Horasan'dan tarihi İpek Yolu'nun Gümüşhane, Kürtün civarındaki gümüş madenlerinin ve limanların güvenliğini sağlamak üzere gönderilmiş olabileceği belirtilmektedir.

Giresun Çepnileri makamı Güvendi yaylasında bulunan Güvenç Abdal'ın müridleriydiler. Giresun merkezi, 1397 yılından bu yana düşman işgali görmemiştir.

Remove ads

Coğrafya

Özetle
Bakış açısı

Giresun yeryüzü şekilleri bakımından engebeli bir görünüşe sahiptir ve dağlar, vadiler ve dik kıyılar geniş yer kaplamaktadır. Karadeniz kıyısı boyunca uzanan oldukça dar ve alçak düzlüklerden oluşan bir kıyı şeridi ile güneyde Kelkit Çayı Vadisi arasını kaplayan Giresun Dağları şehrin yeryüzü şekillerinin çatısını meydana getirir. Kıyıdan 50–60 km içeride, kıyıya paralel olarak yükselen bu dağların ortalama yüksekliği 2000 metredir.

Bazı yerlerde 3000 m'yi aşan Giresun Dağları'nın en önemli yükseltileri şunlardır: Abdal Musa Tepesi (3.331 m), AkılBaba 3300, Cankurtaran Tepesi (3.278 m), Gâvur Dağı Tepesi (3.067 m), Küçükkor Tepesi (3.044 m), Karagöl Dağları üzerindeki Karataş Tepesi (3.107 m) ve Kırkkızlar Tepesi (3.040 m). Kıyıya paralel olarak yükselen bu dağlar üzerinde, kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım, Şehitler (2.350 m), Eğribel (2.200 m) geçitlerinden, Kurtbeli Mevkii'nden (1760 m) ve ilçelerin yayla yollarından sağlanır.

Şebinkarahisar, Alucra ve Güce ilçelerini içine alan ve daha az engebeli olan güney kesiminde ortalama yükseklik 1000-1500 metre civarında olup arazi Kelkit Vadisi'ne doğru eğimlidir.

Giresun'un güneyini kuşatan dağlar kuzeye ve güneye doğru alçalarak belirli yerlerde düzlükler oluşturur. 1750-2200 metre yükseklikteki bu düzlüklerde pek çok yayla vardır. Giresun Dağları üzerindeki bu yaylaların başlıcaları Kümbet, Kulakkaya, Bektaş, Tamdere, Karagöl, Eğribel, Kazıkbeli, Çakrak, Paşakonağı, Karaovacık ve Sisdağı yaylalarıdır. Espiye ilçesinin düzenlemiş olduğu yayla şenlikleri vardır.

Yönetim

Özetle
Bakış açısı

İllerde protokolde ilk sırada yer alan vali, merkezi yönetimi temsil eder ve cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, il genel meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümeni'ni seçer.[2][3]

Merkezi yönetim, vali ve il müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Giresun Valisi, 1973-Korgan doğumlu Mehmet Fatih SERDENGEÇTİ'dir. Ağustos 2023/376 sayılı kararla İçişleri Bakanlığı Personel Genel Müdürü iken atanmıştır.

Giresun Belediye Başkanı, 1973-Giresun doğumlu Fuat KÖSE (CHP), 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde %54,56 oy oranıyla seçilmiştir.[4]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Giresun İl Genel Meclisi üye sayısı, 28 AK PARTİ, 7 CHP ve 5 MHP olmak üzere 40'tır.[5]

2023 Genel seçimleri sonucu, Giresun'u temsilen TBMM'ye AKP'den 2 milletvekili (Nazım Temas, Ali Temür), CHP'den 1 milletvekili (Elvan Işık Gezmiş) ve MHP'den 1 milletvekili (Ertuğrul Gazi Konal) seçilmiştir.[6]

İlçeler

2016 TÜİK verilerine göre ilde merkez ilçe ile beraber 16 ilçe, 8 belde ve 551 köy vardır.

İlçeler:

Remove ads

Nüfus

Özetle
Bakış açısı

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2025 verileri[7])

Giresun ili nüfusu: 455.922'dir. Bu nüfusun % 71,56'sı şehirlerde yaşamaktadır (2024 sonu). İlin yüzölçümü 7.025  km2'dir. İlde  km2'ye 65 kişi düşmektedir. (Bu sayı Merkezde 383'dür.) İlde yıllık nüfus % 1,25 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Dereli(% 4,52)- Alucra (% -14,16)

06 Şubat 2025 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 16 İlçe, 24 belediye, bu belediyelerde 208 mahalle ve ayrıca 549 köy vardır.

2024 yılı sonunda Giresun ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[8]
İlçe Nüfus

2023

Nüfus

2024

Fark Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[9]

 km2'ye

düşen kişi

Alucra 10.514 9.025 -1.489 -14,16 1 10 38 4.776 4.249 47,08 1138 8
Bulancak 70.092 70.683 591 0,84 3 30 58 15.601 55.082 77,93 774 91
Çamoluk 7.254 6.258 -996 -13,73 1 8 27 3.365 2.893 46,23 444 14
Çanakçı 6.917 6.117 -800 -11,57 1 4 16 4.368 1.749 28,59 142 43
Dereli 19.308 20.180 872 4,52 2 12 34 10.277 9.903 49,07 849 24
Doğankent 6.539 6.588 49 0,75 1 5 9 2.101 4.487 68,11 110 60
Espiye 38.130 38.840 710 1,86 2 12 31 9.554 29.286 75,40 248 157
Eynesil 13.237 12.678 -559 -4,22 2 12 11 3.129 9.549 75,32 51 249
Görele 32.192 31.661 -531 -1,65 2 21 62 11.466 20.195 63,79 237 134
Güce 8.574 8.303 -271 -3,16 1 6 13 3.346 4.957 59,70 351 24
Keşap 20.763 20.186 -577 -2,78 1 6 44 10.569 9.617 47,64 197 102
Merkez 143.890 144.158 268 0,19 2 33 53 17.160 126.998 88,10 376 383
Piraziz 15.151 14.162 -989 -6,53 1 9 22 5.958 8.204 57,93 127 112
Şebinkarahisar 19.948 19.506 -442 -2,22 1 15 62 8.913 10.593 54,31 1396 14
Tirebolu 33.459 32.720 -739 -2,21 1 9 48 12.901 19.819 60,57 259 126
Yağlıdere 15.744 14.857 -887 -5,63 2 16 21 6.170 8.687 58,47 327 45
Giresun 461.712 455.922 -5.790 -1,25 24 208 549 129.654 326.268 71,56 7.026 65

İlin yıllara göre nüfusları

Daha fazla bilgi Yıl, Toplam ...
Remove ads

Kültür

Özetle
Bakış açısı

Yöre halkı büyük şehirlere göçe başladığından beri eski gelenekleri az da olsa terk etme yolunu tutmuştur. Ancak büyük çoğunluk eski Karadeniz, göreneklerine bağlıdır. Bu gelenek ve görenekler çoğunlukla eski söylentilere dayanır. Karadeniz kültürü etkisini hala göstermektedir sözlü olarak. Müzik ve folklorde bunu görmek mümkündür.

Her yıl Mart ayının 14'ünde yılbaşı tutulur. O sabah erkenden kalkılır, deniz veya akarsudan su alarak eve gelinir ve sağ ayak ile eşikten geçilerek eve girilir. Su evin dört bir tarafına serpilir. Eğer hayvanlar varsa onların üzerine de serpilir. O gün kimse evine uğursuz gelir diye misafir kabul etmez, ancak ayağı denenmiş birisi varsa o eve çağrılır. Gelen kişi sağ ayağını içeriye atar, "Yeni yılınız hayırlı olsun, martınızı bozuyorum" der, o gece evde ısırgan veya paça pişirilir, içine yeşil boncuk atılır. Bunları yerken boncuk kimin ağzına gelirse o yıl bu şahıs ekine başlar, aile içerisinde bol rızıklı kabul edilir.

Yine Mart'ın 14'ünde gün tutulur. Mart'ın 14'ü, Mart'ın 15'i, Nisan 16'sı, Mayıs vb. aylar olarak adlandırılır. O günlerdeki havanın durumuna göre o ayların nasıl geçeceği hakkında fikir yürütülür.

5-6 Mayıs'ta Eski Türkmen adeti olan Hıdrellez tutulur. Bugün Hızır ve İlyas'ın bir araya geldiğine ve artık kış ayının bitip güzel günlerin geleceğine inanılır ve Göktanrı'ya en yakın yerlerde yani yüksek tepelerde kutlamalar yapılır. Akşamdan 3-5 genç kızlar niyet tutarak bir gül ağacının dibine yüzüklerini gömerler. Sabahleyin mani okuyarak onları çıkarırlar. Söylenen maninin manasına göre talihlerini denerler.

Ramazan'da çocuklar Dımbılçı denen bir grup oluşturup maniler söyleyerek iftardan sonra evlerin kapılarını çalarlar ve hediyeler toplarlar.

Cenazelerde talkım veriler kırk ve elli ikinci günlerde dualar okutulur. Eski zamanlarda zengin ve hatırlı şahısların mezarlarının başında ilk 3 veya 7 geçe kandil yakılırdı. Şehrin birçok yerlerinde Kutsal ocak yerleri bulunur. Ocak yerlerinde Dilekler tutulur, hastalara şifa, dertlere devalar aranır. Ateş kutsaldır, su dökülmez.

Remove ads

Ulaşım

Giresun'da şehir içi ulaşım dolmuşlar ile sağlanır. Şehirler arası yolculuklarda terminallerden kalkan otobüsler mevcuttur ve hemen hemen her şehre otobüs bulmak mümkündür. Ordu-Giresun Havalimanı'ndan kalkan uçaklar ile şehirler arası yolculuk ve uluslararası yolculuk yapılabilmektedir. Ayrıca Ordu'ya her 20 dakikada bir, Trabzon'a her yarım saat başı dolmuş bulunmaktadır.

Konum

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[33] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km² Rakım m Merkeze km[34] Ulaşan Yollar[34]
Giresun Merkez 376 14 /D.010-19, 28.53
Alucra Cumh.önce 1.138 1.477 148 D.040-01, 28.23
Bulancak 1934 Merkez 774 15 15 /D.010-19
Çamoluk 1990 Alucra 444 1.062 187 D.040-01=>28.25
Çanakçı 1990 Görele 142 176 79 D.010-20 (Görele)=>28.04
Dereli 1958 Merkez 849 282 32 D.865-01
Doğankent 1990 Tirebolu 110 195 79 D.877-01
Espiye 1957 Tirebolu 248 9 34 /D.010-19, 28.07
Eynesil 1960 Görele 51 9 76 /D.010-20, 28.14
Görele Cumh.önce 237 11 63 /D.010-20
Güce 1990 Tirebolu 351 342 52 D.010-19=>28.05
Keşap 1945 Merkez 197 11 13 /D.010-19, 28.02
Piraziz 1987 Bulancak 127 3 25 /D.010-19, 28.76
Şebinkârahisar 1933 1.396 1.372 116 D.865-02, D.040-01
Tirebolu Cumh.önce 259 13 46 /D.010-19, D.877-01
Yağlıdere 1987 Espiye 327 104 46 D.010-19 (Espiye)=>28.03
GİRESUN Cumh.önce 7.025
Remove ads

Üniversiteler

Spor

2021-22 Sezonundan itibaren, Giresunspor Süper Lig'de tekrar mücadeleye başlamıştır. Hentbol kadınlar 1.ligde Görele Belediyesi Giresun GSK süper lige çıkmıştır. Voleybol kadınlarda 1957 Espiyespor 2.lige çıkmıştır. BAL 'da 1926 Bulancakspor ve Görelespor ligde kalmışlardır. Voleybol erkekler 1.ligde Bulancak Belediyesi küme düşmüştür. Futbol kadın 3.ligde 1 takım, basketbol, voleybol, hentbol bölgesel liglerinde toplam 6 takım daha vardır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Giresunspor, 5.turda Fenerbahçe'ye elenmiştir. Hentbol Kadınlar Türkiye Kupası'nda Görele Belediyespor, 2.tur grubunda elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Çotanak Stadyumu (spor kompleksi)(22.028 ), 19 Eylül Spor Salonu (1.500), Giresun Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu (1.500).

Remove ads

Kardeş şehirler[35]

Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads