Go (programlama dili)

Go, statik tipli, derlenen, yüksek seviyeli bir programlama dilidir. Robert Griesemer, Rob Pike ve Ken Thompson tarafından Google'da 2007 yılından itibaren geliştirilmeye başlanmıştır.^[5] Sözdizimi C'ye benzerdir fakat hafıza erişimi güvenlidir, kullanılmayan hafıza kaynakları sisteme otomatik olarak geri verilir, interface veri tipleri sayesinde yapısal (özellik bazlı) tip sistemini (structural type system) destekler ve eşzamanlı (concurrent) çalışan işlemlerin (process) ortak hafıza kullanabilmelerinin yanında birbiriyle iletişim kurmalarını (communicating sequential processes) sağlayan ögelere sahiptir. Eski alan adı golang.org olduğundan sık sık golang ismiyle anılır ama asıl adı Go'dur.^[6]

Go

Paradigması	Derlenen, emirli, yapısal
İlk çıkışı	10 Kasım 2009 (15 yıl önce) (2009-11-10)
Tasarımcı	Ken Thompson Robert Griesemer, Rob Pike
Geliştirici	Google Inc.
Kararlı sürüm	1.23[1] (6 Şubat 2024)
Etkilendikleri	Alef, APL,[2] BCPL,[2] C, CSP, Limbo, Modula, Newsqueak, Oberon, occam, Pascal,[3] Python, Smalltalk[4]
Platformu	Linux, OS X, Windows, bazı BSD ve Unix versiyonları
İşletim sistemi	Çapraz platform
Lisans	BSD lisansı stili
Olağan dosya uzantıları	.go
Web sitesi	go.dev

Go'nun önceki, Amerikan yer sincabı maskotlu logosu.

Go derleyicisi "gc" açık kaynaktır ve Linux, OS X, Windows, bazı BSD ve Unix versiyonları ve ayrıca 2015'ten itibaren akıllı telefonlar için geliştirilmiştir.

Tarihçe

Dil, Kasım 2009'da duyurulmuştur. Google'ın bazı ürünlerinin sistemlerinde olduğu gibi diğer firmalar tarafından da kullanılmaktadır.^[7]

Go, Google mühendisleri Robert Griesemer, Rob Pike ve Ken Thompson tarafından bir deney olarak ortaya çıkarılmış, diğer dillerin bilinen eleştirilerini çözecek ve olumlu özelliklerini koruyacak şekilde tasarlanmıştır. Yeni dil aşağıdaki özellikleri içermekteydi:^[8]

• Statik yazılmış, büyük sistemlere ölçeklenebilir olması (Java ve C++ gibi)
• Üretken ve okunabilir olması, çok fazla zorunlu anahtar kelime ve tekrarlamaların kullanılmaması^[9]
• Tümleşik geliştirme ortamına ihtiyaç duymaması ancak desteklemesi
• Ağ (networking) ve çoklu işlemleri (multiprocessing) desteklemesi

Yapılan röportajlarda bu üç dil tasarımcısının yeni dili yapmalarındaki motivasyonun, C++'daki karmaşıklığı beğenmedikleri için geldiğini belirtmişlerdir.^[10][11][12]

Go 1.0, Mart 2012'de yayınlanmıştır.^[13]

Go'nun şu anki güncel sürümü 13 Ağustos 2024'te yayınlanan Go 1.23'tür.^[14]

Dil tasarımı

Go, C'nin bilinen özelliklerini taşımaktadır ancak yapılan değişiklikler dili basit, kısa ve güvenli hale getirmiştir. Aşağıda Go'yu kısaca tanımlayan özellikler yer almaktadır:

• Söz dizimi ve çevresel kalıpları benimsemesi daha çok dinamik dillere benzemektedir:^[15]

• Değişken tanımındaki tür belirtimi isteğe bağlıdır. (int x = 0; yerine x := 0;).
• Hızlı derleme süresi.^[16]
• Uzak paket yöneticisi (go get)^[17] ve online paket dökümantasyonu.^[18]

• Belirli problemlere ayırt edici yaklaşımlar:

• Dahili eşzamanlılık ilkelleri: light-weight process'lar (goroutines), kanallar ve select ifadesi.
• Varsayılan olarak statik olarak bağlanmış native binary'ler, ekstra bağımlılıklara ihtiyaç duyulmadan üretilir.

Söz dizimi

Go'nun söz dizimi, C'den yapılan değişiklikleri içerir, kodu kısa ve okunabilir kılmayı amaçlar. Birleştirilmiş declaration ve başlatma operatörü, programcılara i := 3 ya da s := "bazı kelimeler" yazarak, herhangi bir tür belirtimine ihtiyaç duyulmadan değişken tanımlamasını sağlar. Noktalı virgüller hala ifadeleri sonlandırır fakat satır sonlarında kullanılmasına gerek yoktur. Fonksiyonlar birden fazla değerler döndürebilir (return result, err).

Örnek kullanım

Go ile Merhaba dünya programı

package main

import "fmt"

func main() {
    fmt.Println("Merhaba dünya!")
}