Haplogrup R1b (Y-DNA)

Haplogrup R1b (R-M343) veya bilinen adlarıyla Hg1 ve Eu18, insanlarda görülen bir Y-DNA haplogrubudur.

Haplogrup R1b
Çıkış tarihi
Çıkış yeri	Batı Asya[1] veya Orta Asya[2]
Köken	R1
Varyasyonlar	* R1b1a (L754, PF6269, YSC0000022) R1b1b (PH155)
Mutasyonları	M343

En yoğun olarak Batı Avrupa'da, Rusya'nın bazı bölümlerinde (örneğin Başkurtların yaşadığı bölgeler) ve Orta Afrika'da (ör. Çad ve Kamerun) görülmektedir. Ayrıca daha seyrek olarak Doğu Avrupa, Batı Asya, Kuzey Afrika ve Orta Asya'nın bazı bölgelerinde rastlanılmaktadır.

R1b'nin iki ana kolu vardır: R1b1a-L754 ve R1b1b-PH155. Batı Avrupa'da yaygın olarak görülen R1b1a1a2-M269 ve Orta Afrika'da yaygın olan R1b1a2-V88, R1b-L754'ün alt sınıflarıdır. R1b1b-PH155 o kadar nadir ve dağınıktır ki, bu haplogurubun kökeni hakkında bir sonuca varılamamıştır. Bahreyn, Butan, Ladakh, Tacikistan, Türkiye ve Batı Çin'de bu haplogruba rastlanılmıştır.

Antik DNA üzerine yapılan çalışmalara göre, R1a ve R1b, Hint-Avrupa dilleriyle birlikte Hazar Denizi çevresinden yayılmıştır.^{[3][4][5][6][7]}

Kökeni ve dağılması

2015'ten bu yana yapılan genetik çalışmalar, Proto Hint-Avrupa dillerinin konuşulduğu düşünülen Yamna kültürünün R1b-L23 ile taşındığını ortaya koydu.

Tatiana Karafet, 2008 yılında yaptığı tahminlerinde R1'in günümüzden 12.500 ila 25.700 yıl öncesinde ortaya çıktığını iddia etmiştir. R1 haplogrubu, yüksek olasılıkla yaklaşık 18.500 yıl önce ortaya çıkmıştır.^[8] Bilinen en eski R1B örneği 14.000 yıl önce ortaya çıkan R1b1a (R-L754) örneğine ait olduğu için,^[9] R1b'nin R1'den kısa bir süre sonra ortaya çıktığı düşünülmektedir.

R1b taşıdığı tespit edilen en eski insan kalıntıları şunlardır:

• Villabruna 1 (I9030), Epigravettian kültür bölgesindeki Cismon Vadisinde (Günümüzde Veneto, İtalya) bulunan ve 14.000 yıl öncesine tarihlenen R1b L754 örneği;^[9]
• Tuna'nın ortalarındaki (modern Romanya ve Sırbistan) Mezolitik Demir Kapı kültürüne ait birçok örnek.10.000 ila 8.500 yıl öncesine tarihlenen bu örneklerin çoğu R1b-L754 hattının üyeleridir;^[10]
• Zvejnieki mezarlığında, Baltık neolitik'in Narva kültüründen kalma iki R1b-P297 örneği, 7.800 ila 6.800 yıl öncesine tarihlenmekteler;^[11]
• Volga Nehri bölgesinde yaklaşık 7.500 yıl önce yaşamış R1b-L278 örneği, "Samara avcı-toplayıcı" (I0124 / SVP44).^[3]
• Asya Botai kültüründen (modern Kazakistan) 5.500 yıl önce yaşamış R1b-M478 örneği;^[12]

R1b'nin büyük olasılıkla Batı Asya'da ortaya çıktığı düşünülmektedir.^[13]