En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Hint-İranlılar
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Hint-İranlılar ya da kendi tarihsel adlandırmaları ile Arya veya Aryanlar (Sanskritçe: ā́rya - आर्य) Hint-Avrupa dil ailesinin önemli bir kolu olan, Hint-İran dillerinin, MÖ 3. binyılın ikinci yarısından sonra, Avrasya'nın geniş ve önemli bölgelerinde yayılmasına sebep olmuş olan bir grup Hint-Avrupa Halkıydı, zamansal süreçte İran ve Hint-Aryan halkları olarak bilinen, iki ayrı alt gruba bölündüler.
Remove ads
Adlandırma
Aryan terimi tarihsel olarak Hint-İranlıları belirtmek için kullanılmıştır. "Arya", terimi İran ve Hint-Aryan halklarının erken ataları olan, Proto Hint-İranlılar olarak'da bilinen, Hint-İran dillerinin özellikle en eski konuşmacılarının kendi kendilerini tanımlamasıdır.[1][2] Birçok bilim insanı, artık bu gruba atıfta bulunmak için Hint-İran terimini kullanırken, Josef Wiesehöfer,[3] Will Durant[4] ve Jaakko Häkkinen[5][6] gibi bazı bilim adamları tarafından "Aryan" terimi "Hint-İran" anlamında kullanılır. İtalyan nüfus genetikçisi "Luigi Luca Cavalli-Sforza, 1994' yılı "İnsan Genlerinin Tarihçesi ve Coğrafyası' kitabında, Hint-İranlıları tanımlamak için Aryan terimini kullanmıştır.[7]
Remove ads
Menşei
Erken Hint-İranlılar, Sintaşta kültürü ve sonrasın'daki daha geniş yayılımlı Andronovo kültürü ile beraber, Proto Hint-Avrupalılar'ın torunları olarak tanımlanırlar. Batıda Ural Nehri, doğuda Tien-Şan, güneyde ise Mâverâünnehir ve Hindukuş dağları ile sınırlanan Avrasya stepleri anavatanlarıdır.[8]
Genetik
Özetle
Bakış açısı
R1a1a (R-M17 veya R-M198), en yaygın olarak Hint-Avrupa konuşmacılarıyla ilişkilendirilen alt sınıftır. İddialara göre R1a'nın kökenlerine dair çoğu tartışma, aslında baskın R1a1a (R-M17 veya R-M198) alt sınıfının kökenleri hakkındadır. Günümüze kadar toplanmış veriler, biri Kuzey Hint yarımadasında ve diğeri Doğu Avrupa'da, başta Polonya ve Ukrayna çevresinde olmak üzere, geniş bir şekilde ayrılmış iki yüksek frekans alanı olduğunu göstermektedir. Bunun tarihsel ve de tarih öncesi olası nedenleri, popülasyon genetikçileri ve genetik soybilimcileri arasında devam eden tartışma ve ilgi konusudur. Dilbilimciler ve Arkeologlar için potansiyel bir ilgi alanı olarak kabul edilir.
Krasnoyarsk bölgesinden, Andronovo ufuklarında kalan 10 erkek kalıntısından 9'u R1a Y-kromozom haplogrup ve biri ise C-M130 haplogrup (xC3) olarak tespit edilmiştir. Aynı Andronovo ufku ve bölgesindeki 9 kişinin mtDNA haplogrupları ise aşağıdaki gibidir: U4 (2 kişi), U2e, U5a1, Z, T1, T4, H ve K2b.
2004 yılında yapılan bir çalışmada, Tunç Çağı ve Demir Çağı döneminde Kazakistan nüfusunun çoğunluğunun (Tunç Çağı'nda Andronovo kültürünün bir parçasıdır) Batı Avrasya kökenli olduğu (U, H, HV, T, I ve W gibi mtDNA haplogrupları ile) ve MÖ 13. ve 7. yüzyıllar arasındaki tüm Kazak örnekleri Avrupa soylarına aittir.[9]
Arkeoloji
Özetle
Bakış açısı
Hint-İran yayılımıyla ilişkili olan arkeolojik kültürler şunları içerir:
- Avrupa
- Poltavka kültürü (MÖ 2700-2100)
- Orta Asya
- Andronovo kültürü ufukları (MÖ 2200-1000)
- Sintaşta-Petrovka-Arkaim (MÖ 2200-1600)
- Alakul (MÖ 2100-1400)
- Fedorovo (MÖ 1400-1200)
- Alekseyevka (MÖ 1200-1000)
- Baktria-Margiyana Arkeoloji Bölgesi(MÖ 2200-1700)
- Srubna kültürü(MÖ 2000-1100)
- Abaşevo kültürü (MÖ 1700-1500)
- Yaz kültürü (MÖ 1500-1100)
Hint Yarımadası
- Mezarlık kültürü (H) (MÖ 1900-1300)
- Gandhara mezar kültürü -Swat kültürü) (MÖ 1600-500)
- Boyalı Gri Çanak Çömlek kültürü (MÖ 1100-350)
İran
- Erken Batı İran Gri Eşyaları (MÖ 1500-1000)
- Geç Batı İran Devetüyü Eşyaları (MÖ 900-700)
Asko Parpola (1999) aşağıdaki tanımlamaları önermektedir
Remove ads
Kaynakça
Literatür
Dış bağlantılar
- The Origin of the Pre-Imperial Iranian Peoples14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Oric Basirov (2001)
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads