En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Köpekgiller

etçil memeli familyası Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Köpekgiller
Remove ads

Köpekgiller (Canidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya.

Pratik Bilgiler Biyolojik sınıflandırma, Tip cins ...
Thumb
Asya yaban köpeği (Cuon alpinus)
Thumb
Bir "Miacid " cinsinin fosili. Yırtıcıların en eski atası.

Köpek, kurt, tilki ve çakal türleri köpekgiller ailesini oluştururlar. Köpekgiller dünyanın her kıtasında yaygındır. Eskiden Avustralya, Yeni Zelanda, Yeni Gine, Madagaskar ve Güney Kutbu'nda bulunmazlardı ama son binyıllar içerisinde insanların yardımıyla buralara da yerleşebilmişlerdir.

Ailenin büyük bir farkla en yaygın ve en tanınmış mensubu olan köpeğin (Canis lupus familaris) insanların elinde geliştirilmiş 400 civarında birbirlerinden çok farklı görünümlere sahip ırkı bulunur. Bu yüzden ailenin en büyük ve en küçük mensupları köpek ırkları arasındadır. Ancak doğal köpekgil türlerinin arasında en küçükleri (40 cm + 25 cm kuyruk, 1,5 kg) uzun kulaklı çöl tilkisi ve en büyükleri (160 cm + 52 cm kuyruk, 80 kg) kurdun Alaska ve Kuzey Avrupa'da bulunan bir alt türüdür.

Remove ads

Ortak özellikleri

Köpekgillerin daima uzun ve yassı bir kafatası, genelde 42 dişleri vardır; sadece çalı köpeği, Asya yaban köpeği ve iri kulaklı tilkinin diğerlerinden farklı olarak 44 dişi olur. Diş ve çene yapıları koparmak ve çiğnemek için tasarlanmış gibidir. Her şey yiyici hayvanlardır ama en çok et ile beslenmeyi severler.

Parmaklarının üzerinde yürürler. Ön ayaklarında 5 ve arka ayaklarında 4 parmakları bulunur. En önemli duyu organları burunlarıdır. Koku alma kabiliyetleri çok iyi gelişmiştir.

Canini ile Vulpini oymakları arasındaki farklar

  • Canini: Uzun bacaklar, dik bir yüz, yuvarlak göz mercekleri, sürek avcısı.
  • Vulpini: Kısa bacaklar, sivri bir surat, uzun ve gür bir kuyruk, göz mercekleri dikey bir uzantı şeklinde, gizlice yaklaşarak avlar.
Remove ads

Evrim tarihi

Özetle
Bakış açısı
Thumb
Miacis'in restorasyonu

Yırtıcıların ilk atalarının 50 milyon yıl evvel[3][4] Kuzey Amerika'da ortaya çıktığı düşünülür. Ancak bu Miacis veya Vulpavus gibi en eski etçil memeli türlerini oluşturan ilk ataları; uzun vücutlu, kısa bacaklı, kedilerde olduğu gibi tırnaklarını içeriye çekme yeteneğine sahip ve ayılar gibi ayak tabanlarına basarak yürüyen, ağaçlarda yaşama adapte olmuş, küçük hayvanlardı. Bu yüzden bu en eski Carnivoramorflardan aynı zamanda hem kedimsilerin hem de köpeğimsilerin türemiş olduğu kabul edilir.

Thumb
Hesperocyon'un restorasyonu
Thumb
Hesperocyon'un iskeleti

Yaklaşık 37 milyon yıl önce yaşamış olan Hesperocyon en eski Köpekgillerden biriydi.[5] Köpeğimsilerin (Caniformia) ve Kedimsilerin (Feliformia) ayrıldığı döneme yakın bir zamanda yaşadı.

Thumb
Yaklaşık 30 milyon yıl önce yaşamış Mesocyon'un restorasyonu
Thumb
Tomarctus'un kafatası

15 milyon yıl evvel bugünkü köpekgillere daha çok benzeyen bir cins ortaya çıkmıştır: Tomarctus. Bu cinsin bacakları daha uzun, ayakları daha toplu, ağzı daha uzun ve beyni Miacis cinsinden çok daha büyük olduğu ve hatta yaşam şeklinin de bugünkü köpekgillere benzemiş olduğu tespit edilmiştir. Bütün köpekgillerin bu cinsten türediği kabul edilir.

Canis cinsinin en eski fosilleri 2 milyon yaşındadır ve Avrasya'da bulunmuştur.

Remove ads

Türkiye'nin köpekgilleri

Thumb
Kurt (Canis lupus)

Bazı kaynaklara göre Asya yaban köpeği de Türkiye'nin kuzeydoğusunda görülmüştür, ama bu haberler henüz emin olabilecek nitelikte değildir.

Ayrıca korsak tilkisi, rakun köpeği ve kum tilkisinin Türkiye'de bulunma ihtimalleri vardır ama bu fikirlerin herhangi bir kanıtı yoktur.

Sınıflandırma

Özetle
Bakış açısı

Köpeğe benzeyen türleri ve tilkiye benzeyen türleri köpekgiller ailesi içerisinde iki ayrı kol altında toplamak amacı ile Vulpini ve Canini adında iki oymağa ayrılırlar. Ancak buna rağmen Canini oymağında (asıl köpekler) tilkiye benzeyenler ve Vulpini oymağında da (asıl tilkiler) köpeklere benzeyenler bulunur.

Thumb
Yeleli kurt (Chrysocyon brachyurus)
Thumb
Çöl tilkisi (Vulpes zerda), köpekgiller ailenin en küçüğü.
Thumb
Köpek (Canis lupus familiaris). Resimde görünen köpek ırkı doberman.
Thumb
Afrika yaban köpeği (Lycaon pictus)

McKenna ve Bell'e göre sınıflandırma (Classification of mammals: Above the species level, 1997):

Canidae (Köpekgiller)
 |-- Vulpini
 |    |-- Vulpes (Kızıl tilki ve diğerleri)
 |    '-- N.N.
 |         |-- Alopex (Kutup tilkisi)
 |         '—N.N.
 |              |-- Urocyon (Boz tilkiler)
 |              '-- Otocyon (İri kulaklı tilki)
 |
 '—Canini
      |-- N.N.
      |    |-- Dusicyon (Falkland tilkisi)
      |    '-- Pseudalopex (And tilkisi ve diğerleri)
      |
      '—N.N.
           |-- Chrysocyon (Yeleli kurt)
           '-- N.N.
                |-- Cerdocyon (Yengeç yiyen tilki)
                '—N.N.
                     |-- Nyctereutes (Rakun köpeği)
                     '-- N.N.
                          |-- Atelocynus (Kısa kulaklı tilki)
                          '—N.N.
                               |-- Speothos (Çalı köpeği)
                               '-- N.N.
                                    |-- Canis (Kurtlar ve Çakallar)
                                    '—N.N.
                                         |-- Cuon (Asya yaban köpeği)
                                         '-- Lycaon (Afrika yaban köpeği)
Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads