En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Mandalina
Turunçgiller (Rutaceae) familyasına ait bir meyve Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Mandalina (Citrus reticulata), ılıman iklimde yetişmekte olan Turunçgiller (Rutaceae) familyasına ait bir meyve türüdür. Turuncu, sarı renklerde olan mandalina, etli ve sulu bir yapıya sahiptir. Mandalina, portakala nazaran daha yumuşak olan kabuğu soyulduktan sonra yenebildiği gibi suyu sıkılarak da içilebilir.
.jpg)
Tangerina, nova, kinnow, fremond, klausellina, robinson, okitsu, satsuma, ankor, klemantin, fortune, yerli, lee, fairchild marisol, minneola, ortanik, kara, ovari gibi çeşitleri vardır.[1]
Türkiye'de en çok Akdeniz'de, Ege bölgesinin kıyı kesimlerinde ve kısmen Karadeniz Bölgesinde yetiştirilir.
Remove ads
Etimoloji
Mandalina kelimesi, Türkçeye İtalyanca "mandarino" kelimesinden geçmiş, Batı kökenli bir sözcüktür.[2] Bu sözcüğün kökeni de -geçmişte bazı Çinli devlet adamlarının giydiği sarı renkli kaftana atfen- Mandarin sözcüğüdür.[3]
İklim isteği
Tüm Turunçgiller gibi sıcağı sever. Ama özellikle Satsuma (Rize Mandalinası) gibi belirli türlerin soğuğa dayanıklılığı portakal, limon gibi diğer turunçgillerden daha yüksektir.[4]
Bu ağacın yetiştiriciliğinin yapıldığı yerde sıcaklıklar -3, -4 derecenin altına düşmemelidir. -9, -10 derecenin altına düşen sıcaklıklarda mandalina ağaçları donup ölebilir. Dayanamayacağı en yüksek sıcaklıklar ise, 45 derece ve üzeridir.
Remove ads
Botanik
Citrus reticulata orta boyda bir ağaçtır ve yaklaşık 8 metre boyundadır.[5][6] Ağacın gövdesi ve büyük dalları dikenlidir.[5] Yaprakları parlak, yeşildir ve oldukça küçüktür.[5] yaprak sapı kısa, hemen hemen kanatsızdır veya hafif kanatlıdır.[5] Çiçekler yaprak koltuklarında tek tek veya küçük gruplar halinde bulunur.[5] Narenciye genellikle kendi kendine verimli(İngilizce:self-fertile)(aynı çiçek içinde polen'i taşımak için yalnızca bir arı'ya ihtiyaç duyar) veya partenokarpik (tozlaşma'ya ihtiyaç duymaz ve dolayısıyla örneğin satsuma)'daki gibi çekirdeksizdir. Olgun bir mandalina ağacı 80 kg meyve verebilir.[7]
Meyve
Mandalina meyveleri 40–80 mm çapındadır.[5] Renkleri turuncu, sarı-turuncu veya kırmızı-turuncudur.[8] Kabuğu incedir ve kolayca soyulur.[5] Kolay soyulmaları, mandalinaların diğer turunçgillere göre önemli bir avantajıdır.[8] Tıpkı diğer turunçgillerde olduğu gibi, endokarp (iç eti) bölümlere ayrılır, bunlar da çok sayıda uzun hücreden oluşur.[5] Meyveler çekirdeksiz olabilir veya az sayıda tohum içerebilir. Mandalina meyveleri tadı tatlı'dır ve meyve suyu yapmak için bütün olarak veya sıkılarak yenebilir.[5][8]
Remove ads
Üretim
2019'da dünya mandalina üretimi (FAOSTAT'a raporuna göre mandalina, klementin ve satsuma ile birlikte) 35,4 milyon ton idi ve küresel toplamın (tablo) %56'sı ile Çin lider üreticiydi. 2019'da her biri bir milyon tondan fazla üretim yapan ülkeler İspanya, Türkiye, Fas ve Mısır'dı.[9]
Remove ads
Türkiye'de çeşitleri
- Gümüldür mandalinası (Gümüldür mandarini) 18.08.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve İzmir için coğrafi işaret almıştır.[10]
- Havran mandalinası 09.08.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Balıkesir için coğrafi işaret almıştır.[11]
- Seferihisar mandalinası 04.07.2019 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve İzmir için coğrafi işaret almıştır.[12]
Çiçek Yapısı
Ağaçtaki olgun meyveler
Meyveler
Remove ads
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads