Mutlak monarşi

Mutlak monarşi,^[1][2] yasama ve yürütme kuvvetlerinin hükümdarda toplandığı bir hükûmet sistemidir. Bu sistemde, devlet içinde tek ve en büyük otorite sahibi hükümdardır. Yasama, yürütme ve hatta yargı yetkisinin sahibi 'hükümdar'dır (monark, kral, padişah...). Mutlak monarşiyi meşruti monarşi ile karıştırmamak gerekir. Meşruti monarşi bir kuvvetler ayrılığı sistemidir. Mutlak monarşi ise kuvvetler birliğini esas alır. Yani mutlak monarşi, devletin tek bir kişi tarafından hiçbir sınırlamaya bağımlı olmayarak yönetildiği rejim türüdür. Merkezi krallık anlamına ya da padişahın tek elden kendi kararlarıyla yönetimine denir.

Mutlak monarşiler Avrupa'da ilk defa Kara Ölüm ve Rönesans’ı takip eden beyliklerin yıkılması gibi siyasi ve sosyal değişimler ile Orta Çağ toplumunun hükûmeti dengeleyici güçlerine karşı olarak hükümdarların merkezi bir devlet kurma çabaları sonucunda çıkmıştır. Başlangıçta Burgonya Düklüğü'nde görülmüş ve sonrasında İspanya ve Fransa Krallıkları'nın çeşitli topraklarını merkezileştirmek için bir model olarak yayılmıştır.

Mutlakiyetçi hükûmet sistemi, 16. yüzyılın sonları ve 17. yüzyılda, Fransa Kralı 14. Louis ve İspanya Kralı II. Felipe gibi daha otokratik bir yönetim biçimiyle ilişkilendirilen figürler altında en tepe noktasını gördü. Mutlakiyetçi bir hükûmet kurmaya çalışan I. Charles parlamentoyu gereksiz olarak gördü ve bu sonrasında İngiliz İç Savaşı’na ve takiben idamına yol açtı.

Mutlakiyetçilik ilk olarak Fransız Devrimi’nin ardından ve sonrasında I. Dünya Savaşı'nın bitişiyle büyük ölçüde geriledi. Her iki olay da halkın egemenliği temelli hükûmet sisteminin halk arasında yaygınlaşmasına yol açtı. Fakat, 19. yüzyılın başlarında Meşruiyetçilik ve Karlizm gibi liberal demokrasiye karşı çıkan yeni siyasi hareketler ile 20. yüzyılın başlarında çıkan bütüncül milliyetçilik için bir temel sağlamıştır.

Günümüzde Mutlak monarşiyle yönetilen ülkeler arasında, Brunei, Esvatini,^[3] Umman,^[4] Suudi Arabistan,^[5] Vatikan^[6] ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni oluşturan emirlikler^[7][8] vardır.^[9]

Günümüzdeki mutlak monarşiler

  Federal monarşiyi belirtir

Krallık	Resim	Monark	Doğum	Yaş	Tahta çıkış	Tahtta kalma süresi	Veraset	Ref(s)
Brunei Kralığı		Sultan Hassanal Bolkiah	15 Temmuz 1946 (79 yaşında)	79 yıl, 32 gün	4 Ekim 1967	57 yıl, 316 gün	Kan bağı	[10]
Şârika Emirliği		Emir Sultan bin Muhammad Al-Qasimi	2 Temmuz 1939 (86 yaşında)	86 yıl, 45 gün	25 Ocak 1972	53 yıl, 203 gün	Kan bağı	[11]
Füceyre Emirliği		Emir Hamad bin Muhammed El Şarki	22 Şubat 1949 (76 yaşında)	76 yıl, 175 gün	18 Eylül 1974	50 yıl, 332 gün	Kan bağı	[11]
Acman Emirliği		Emir III. Humeyd bin Reşid El Nueymi	6 Eylül 1981 (43 yaşında)	43 yıl, 344 gün	6 Eylül 1981	43 yıl, 344 gün	Kan bağı	[11]
Esvatini Krallığı		Ngwenyama III. Mswati	19 Nisan 1968 (57 yaşında)	57 yıl, 119 gün	25 Nisan 1986	39 yıl, 113 gün	Kan bağı ve seçim	[12]
Dubai Emirliği		Emir Muhammed bin Raşid el-Mektum	15 Temmuz 1949 (76 yaşında)	76 yıl, 32 gün	4 Ocak 2006	19 yıl, 224 gün	Kan bağı	[11]
Ümmü'l-Kayveyn Emirliği		Emir Suud bin Reşid El Mualla	1 Ekim 1952 (72 yaşında)	72 yıl, 319 gün	2 Ocak 2009	16 yıl, 226 gün	Kan bağı	[11]
Resü'l-Hayme Emirliği		Emir Suud bin Saqr El Kasımi	10 Şubat 1956 (69 yaşında)	69 yıl, 187 gün	27 Ekim 2010	14 yıl, 293 gün	Kan bağı	[11]
Vatikan		Papa Franciscus	17 Aralık 1936 (88 yaşında)	88 yıl, 242 gün	13 Mart 2013	12 yıl, 156 gün	Seçim	[13]
Suudi Arabistan		Kral Selman bin Abdülaziz el-Suud	31 Aralık 1935 (89 yaşında)	89 yıl, 228 gün	23 Ocak 2015	10 yıl, 205 gün	Kan bağı ve seçim	[14]
Umman Sultanlığı		Sultan Heysem bin Tarık	11 Ekim 1954 (70 yaşında)	70 yıl, 309 gün	11 Ocak 2020	5 yıl, 217 gün	Kan bağı	[15][16]
Abu Dabi Emirliği		Emir Muhammed bin Zayid en-Nehyan	11 Mart 1961 (64 yaşında)	64 yıl, 158 gün	13 Mayıs 2022	3 yıl, 95 gün	Kan bağı	[11]

Dünya devletleri hükûmet sistemlerine göre renklendirilmiştir:

---

Parlamenter sistemler: Hükûmet başkanı yasama organı tarafından seçilir veya aday gösterilir ve yasama organına karşı sorumludur

  Sembolik bir cumhurbaşkanı olan parlamenter cumhuriyet

  Sembolik bir hükümdarı olan parlamenter monarşi

  İcracı bir cumhurbaşkanı olan parlamenter cumhuriyet

---

Başkanlık sistemi: Hükûmet başkanı olan cumhurbaşkanı icra makamıdır ülke yönetim yetkilerine sahiptir, halk tarafından seçilir ve yasama organından bağımsızdır

  Başkanlık cumhuriyeti

---

Hibrit sistemler:

  Yarı başkanlık cumhuriyeti: Yürütme başkanı yasama organından bağımsızdır; hükûmet başkanı cumhurbaşkanı tarafından atanır ve yasama organına karşı sorumludur

  Meclisten bağımsız cumhuriyet: Hükûmet başkanı (cumhurbaşkanı veya yönetim kurulu) yasama organı tarafından seçilir, ancak yasama organına karşı sorumlu değildir

---

Diğer sistemler:

  Teokratik cumhuriyet: Yüce lider önemli miktarda yürütme ve yasama gücünü elinde bulundurmaktadır

  Yarı anayasal monarşi: Hükümdar önemli yürütme veya yasama gücünü elinde bulundurur

  Mutlak monarşi: Hükümdarın sınırsız gücü vardır

  Tek parti rejimi: İktidar anayasal olarak tek bir siyasi partiye bağlıdır

  Askerî cunta: Askerî liderlerden oluşan komite hükümeti kontrol eder; anayasal hükümler askıya alınır

  Geçici hükûmet: Mevcut rejimin anayasal olarak tanımlanmış bir dayanağı yoktur

  Bağımlı bölgeler veya hükûmetleri olmayan yerler

---

Not: bu tablo de facto demokrasi̇ derecesi̇ni̇ deği̇l, de jure hükûmet si̇stemleri̇ni̇ göstermektedi̇r.

• g
• t
• d