En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Nureddin Bey
Karamanoğullarının kurucusu Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Nureddin Bey, Nure Sofu ya da Nur Sufi (? - ö. 1257, Mersin), Oğuzların Avşar Boyu'nun Lideri olup Karamanoğulları Beyliği'nin kurucusu Karaman Bey'in babasıdır. Nureddin, zamanın saygın bir tarikatı olan Babai tarikatına girip Sufi olunca, isminin kısaltılmışı olan "Nure" ile "Sufi" sıfatı birleştirilip Nure Sufi veya Nure Sofu denmiştir.[2]
Remove ads
Anadolu'ya göç
Karamanoğulları'nın ataları, Moğolların baskısı sonucunda anayurtlarını terk ederek önce Azerbaycan'a, sonra ise Anadolu'ya gelip Sivas'a yerleşmişlerdir. Ahmet Şikari bu konu hakkında şunları aktarmaktadır: “Kâlhânoğulları’ndan Şirvân Hân neslinden Oğuz tâifesi Oğuz beglerinden Sa’âdeddin derler bir beg var idi. Şirvân vilâyetinden gelüb çıkmış idi. Çok kabile idi. Râst on bin oba idi. Konar göçer idi. Yazın Sivas’da Kayseriyye yaylakları idi. Kış diyâr-ı ‘Acem’e giderler idi. Bunlara Oğuz tâifesi derler idi. Ekseriyâ Ermeni kâfir ile ceng ederler idi. Beglerine Sa’âdeddin, karındaşına ‘İmâdeddin derler bir bahâdır yigit idi. Oğlu var idi, Nûreddin derler idi. Türkmân tâifesini bunlar, anlar-bile konar göçer idi.Türkmân tâifesinin beğine Hayreddin derler idi. Bir yıl bahârın, eger Türkmân eger Oğuz yaylaka çıkdılar. Sa’adeddin vefât idüb Nûreddin'i, beg eylediler.”[3]
Remove ads
İlk yılları
Nureddin Bey, Saadeddin Bey'in oğlu olarak dünyaya geldi. Doğum yılı ve çocukluk yılları hakkında güvenilir bir kayıt bulunmamaktadır. Nureddin Bey'in mensup olduğu boy hakkında tarihçiler farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Şehabeddin Tekindağ, Yazıcıoğlu Ali'nin kayıtlarına dayanarak Avşar Boyu'na mensup olduklarını dile getirir. İsmail Hakkı Uzunçarşılı da bir araştırma eserinde Karamanoğulları sülalesini Avşar Boyu'na bağlamıştır. Faruk Sümer de TDV İslam Ansiklopedisindeki maddesinde Yazıcıoğlu Ali’den naklen Karamanoğullarının Avşar boyuna bağlı olduklarını söyler. Ramazan Boyacıoğlu ise bu konuyla alakalı bir makalede onların Salur Boyu'ndan geldikleri hususunda ısrarcıdır.[4][5]
Remove ads
Mut ile Ermenek civarı fetihleri ve yerleşmesi
Özetle
Bakış açısı
Babası Saadeddin Bey'in Sivas'taki ölümünden sonra, diğer beylerin de onun liderlik şahsiyetinde ittifak etmeleri üzerine, Nureddin Bey boy beyi olarak seçilmiş ve aşiretin başına geçmiştir.
Nureddin Bey ilk olarak Ermenilerin elinde olan Ereğli kalesini aldı. Sonra Selçuklu Sultanına asi olan Sivas beyi Hacı Bahadır'ın elinden Sivas kalesini de aldıktan sonra, bir de bağlılık mektubu yazıp kalenin anahtarını sultana göndererek bağlılığını bildirdi. Bundan çok memnun olan I. Alâeddin Keykubad, Ermenek çevresindeki Rum ve Ermenilerden şikayetciydi. Nureddin Bey'e bir mektup göndererek, Ermenek'i fethetmesini ister. Nureddin Bey, maiyetiyle başkent Konya'ya gelerek Sultan Alaeddin'e biat eder. Sonra Aladağ üzerinden Ermenek'e yürürler. Zorlu bir savaştan sonra 1228'de kaleyi fethederler.[6]
Bu fetihten sonra Nureddin Bey Mut kalesinin üzerine yürümüş, kaleyi kuşatmış ve fethetmiştir. Daha sonra Gülnar ve Mara kalelerini de alan Nureddin bey, aldığı kalelerin anahtarlarını sultana göndemiştir. Sultan Alaeddin Keykubad çok memnun olmuş, devlet göstergesi olan hil'at, kılıç, tabl ve alem gönderip aldığı kaleleri de Nureddin Bey'e bağışlamıştır. Böylelikle Karamanoğulları Beyliği'nin temeli atılmış oldu. Nureddin Bey fethettiği yerlere aşireti ile yerleşmiştir.[7]
Babailik tarikatına katılması
Nureddin Bey, Babai şeyhi Şeyh İlyas ile tanışmış ve ona bağlanarak müridi olmuştur. Babai tarikatına girdikten sonra Sufi olmuş, beyliğini oğlu Karaman Bey'e bırakıp inzivaya çekilmiş ve Babai takipçisi haline gelmiştir. Kaynaklara göre Babailik yolunda 7 yıl mağaralarda yaşamış, yaşam tarzını değiştirmiş onlar gibi hırka giymiş ve posta oturmuştur. Baba İlyas Horasanî sürgün sonrası fazla beklemeyerek halifesi atandığı Çat köyünde isyan etmiştir. Onun çıkardığı bu küçük çaptaki isyan Selçuklu yönetimi tarafından kısa zamanda duyulmuş, takiben merkezi idare tarafından gönderilen kuvvetler tarafından durdurularak Baba İlyas Horasanî ve takipçileri öldürülmüştür.
Nureddin Sufi, Baba İlyas’ın halefi olarak ortaya çıkan ve ölümüne müteakip isyanı daha da büyüterek devam ettiren Baba İshak’a biat etti. Birçok zaferler kazanarak Kırşehir’e kadar gelen Baba İshak, Nure Sufi ve isyancılar hızla Konya’ya doğru ilerlemeye başladılar. Malya Ovasında gerçekleşen büyük savaş sonucu Babailer neredeyse kıyıma uğramıştır. Nureddin Sofi canını buradan zor bela kurtararak kaçmış, Ermenek'te olan ailesinin yanına gitmiştir.[8]
Remove ads
Son yılları ve ölümü
Selçuklulara karşı suç işlemiş olduğundan ailesi ve aşireti zarar görmesin diye başında bulunduğu beyliği resmi anlamda oğlu Karaman Bey'e bırakmıştır. Muhtemelen yakın efradını yanına alarak ulaşımı güç bir noktada olan Toros dağlarına çekilmiş buralarda münzevi bir hayat yaşamaya başlamıştır. Daha sonra Toroslardan inerek Mersin'in Mut ilçesine bağlı Değirmenlik Yaylasına yerleşmiştir. Burada vefat etmiş ve Türbesine gömülmüştür.[9]
Remove ads
Ailesi
Eşleri
Uygur kökenli Kayseri Valisi Cafer Bey'in kız kardeşi'yle evlenmiştir.
Oğulları[10]
- Karaman Bey (ö. 1263, Karaman) — Karamanoğulları Beyliği'ni kurmuştur.
- Bunsuz Bey (ö. 1261, Konya) — IV. Kılıç Arslan tarafından kendisine Emir-i Candarlık verilmiştir. Gevale Kalesi'ndeki savaşta şehit olmuştur.
- Zeynelhac Bey (ö. 1261, Konya) — Gevale Kalesi'ndeki savaşta şehit olmuştur.
- Oğuz Bey — Alanya Valiliği yapmıştır.
- Timur Bey
- Hayreddin Bey
Remove ads
Soyağacı
Karamanoğulları'nın aile şecereleri (soy ağacı) şöyledir:[11][12]
| Alan Han | |||||||||||||
| Şirvan Han | |||||||||||||
| Kâl Han | |||||||||||||
| Gelencân Han | |||||||||||||
| Alp Arslan | |||||||||||||
| İbrahim Han | |||||||||||||
| Saadettin Bey | |||||||||||||
| Nureddin Bey | |||||||||||||
| Karaman Bey | |||||||||||||
Remove ads
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads