Propanol

Propanol, üç karbonlu doymuş alifatik alkol. Normal propanolün (n-propanol) formülü CH₃CH₂CH₂OH olup buna 1-propanol de denir. Renksiz, akışkan, keskin ve hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Su ve organik çözücülerde çözünür. n-Propanol, karbonmonoksit ve hidrojenden metanol elde ederken, propan ve bütanın oksidasyonu esnasında ve Fischer-Tropsch reaksiyonunda yan ürün olarak elde edilir. Etilen, karbon monoksit ve hidrojenden okso sentezi ile imalatı cezbedici bir yoldur. n-propanol en çok çözücü ve kimyasal ara madde olarak kullanılır.

Propanol

Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı Propan-1-ol[1]
Diğer adlar n-Propil alkol n-Propanol n-PrOH Ethyl carbinol 1-Hydroxypropane Propiyonik alkol Propionyl alcohol Propionylol Propyl alcohol Propylic alcohol Propylol
Tanımlayıcılar
CAS numarası	71-23-8
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
3DMet	B00883
Beilstein Referansı	1098242
ChEBI	CHEBI:28831
ChEMBL	ChEMBL14687
ChemSpider	1004
DrugBank	DB03175
ECHA InfoCard	100.000.679
EC Numarası	200-746-9
Gmelin Referansı	25616
KEGG	C05979
MeSH	1-Propanol
PubChem CID	1031
RTECS numarası	UH8225000
UNII	96F264O9SV
UN numarası	1274
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID2021739
InChI InChI=1S/C3H7OH/c1-2-3-4/h4H,2-3H2,1H3  Key: BDERNNFJNOPAEC-UHFFFAOYSA-N
SMILES CCCO
Özellikler
Kimyasal formül	C3H8O
Molekül kütlesi	60,10 g mol−1
Görünüm	renksiz sıvı
Yoğunluk	0,803 g/mL
Erime noktası	-126 °C; -195 °F; 147 K
Kaynama noktası	97 ila 98 °C; 206 ila 208 °F; 370 ila 371 K
Çözünürlük (su içinde)	karışabilir
log P	0,329
Buhar basıncı	1,99 kPa (at 20 °C)
Asitlik (pKa)	16
Baziklik (pKb)	−2
Manyetik alınganlık (χ)	−45,176·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD)	1,387
Akmazlık	1,959 mPa·s (at 25 °C)[2]
Dipol momenti	1,68 D
Termokimya
Isı sığası (C)	143,96 J/(K·mol)
Standart molar entropi (S⦵298)	192,8 J/(K·mol)
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	−302,79…−302,29 kJ/mol
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)	−2,02156…−2,02106 MJ/mol
Farmakoloji
ATC kodu	D08AX03 (DSÖ)
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler	Yanıcı sıvı
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	TEHLİKE
Tehlike ifadeleri	H225, H302, H318, H336
Önlem ifadeleri	P210, P261, P280, P305+P351+P338
NFPA 704 (yangın karosu)	1 3 0
Parlama noktası	22 °C (72 °F; 295 K)
Kendiliğinden tutuşma sıcaklığı	371 °C (700 °F; 644 K)
Patlama sınırları	%2,2–13,7[3]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	2800 mg/kg (tavşan, oral) 1699 mg/kg (fare, oral)[4] 1870 mg/kg (sıçan, oral)[5]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	TWA 200 ppm (500 mg/m3)[3]
REL (tavsiye edilen)	TWA 200 ppm (500 mg/m3) ST 250 ppm (625 mg/m3) [cilt][3]
IDLH (anında tehlike)	800 ppm[3]
Benzeyen bileşikler
Benzeyen bileşikler	Propan İzopropil alkol Propanamin Etanol Bütanol
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Dimetilkarbinol ve 2-propanol olarak da bilinen izopropil alkol (CH₃CHOHCH₃) en basit sekonder alkol olup, endüstride önemli olan bir organik maddedir. Dünyada oldukça çok üretilir. Renksiz, akışkan, keskin kokulu bir sıvıdır. Propilenin, su ve sülfürik asit ile hidrojenlendirilmesinden elde edilir. Başlıca, asetonun elde edilmesinde kullanılır. Bundan başka çözücü ve antifriz (sıvıların donma noktasını düşürücü) olarak istifade edilir.

Tarihi

Bileşik, 1853 yılında Gustave Chancel tarafından füzel yağının fraksiyonel damıtılmasıyla keşfedildi.^[6] Kaynama noktasını 96 °C olarak ölçtü, deneysel formülünü doğru bir şekilde tanımladı, bazı kimyasal özelliklerini inceledi ve ona iki isim verdi: "propiyonik alkol" ve "tritil hidrat".^[7][8]

Sağlık üzerindeki etkileri

1-Propanolün insan vücudu üzerindeki etkileri etanolünkine benzerdir, Ancak daha kuvvetli olduğu varsayılmaktadır. Birçok toksikoloji çalışması oral akut LD50'nin 1,9 g/kg ile 6,5 g/kg arasında değiştiğini bulmuştur (etanol için 7 g/kg ile karşılaştırıldığında). Propiyonik aside metabolize olur. Etkileri arasında alkol zehirlenmesi ve yüksek anyon boşluklu metabolik asidoz bulunur.^[9]