Space Launch System (SLS) (Uzay Fırlatma Sistemi), NASA tarafından geliştirilen tek kullanımlık aşırı ağır yük fırlatma aracıdır. SLS, 2022 itibarıyla operasyonel hizmetteki herhangi bir roketten daha fazla yük taşıma kapasitesine ve aynı zamanda daha fazla havalanma itiş gücüne sahiptir.[22][23][24] Artemis aya iniş programının ana fırlatma aracı olan SLS, mürettebatlı Orion uzay aracını ay ötesi yörüngeye fırlatmak için tasarlanmıştır. İlk mürettebatsız görev olan Artemis 1, 16 Kasım 2022'de fırlatıldı.[14][25]
Pratik Bilgiler Amaç, Üretici ...
Space Launch System |
| Amaç | Aşırı ağır yük fırlatma aracı |
|---|
| Üretici | Aerojet Rocketdyne
Northrop Grumman
Boeing
United Launch Alliance |
|---|
| Menşei ülke | ABD |
|---|
| Proje maliyeti | 23,011 milyar ABD doları (2021'e kadar enflasyona göre düzeltilmiş) |
|---|
| Fırlatma başına maliyet | Geliştirme hariç 2 milyar doların üzerinde (tahmini)[1][2] |
|---|
| Yıllık maliyet | 2021 mali yılı için 2,555 milyar ABD doları[3] |
|---|
|
| Yükseklik | Blok 1 Mürettebat: 98 m (322 ft)
Blok 2 Kargo: 111 m (365 ft) |
|---|
| Çap | 8,4 m (27,6 ft), Çekirdek kademesi[4]
5,1 m (16,7 ft), ICPS[5] |
|---|
| Ağırlık | 2.610 t (5.750.000 lb)[6] |
|---|
| Kademeler | 2 |
|---|
|
|
| Ağırlık |
- Blok 1: 95 t (209.000 lb)[8]
- Blok 1B: 105 t (231.000 lb)[9][10]
- Blok 2: 130 t (290.000 lb)[11]
|
|---|
|
|
|---|
|
| Ağırlık |
- Blok 1: > 27 t (59.500 lb)[12][13]
- Blok 1B Mürettebat: 38 t (83.700 lb)
- Blok 1B Kargo: 42 t (92.500 lb)
- Blok 2 Mürettebat: > 43 t (94.700 lb)
- Blok 2 Kargo: > 46 t (101.400 lb)
|
|---|
|
|
|---|
|
| Benzer | |
|---|
|
| Durum | Aktif |
|---|
| Fırlatma yerleri | Kennedy Uzay Merkezi, LC-39B |
|---|
| Toplam fırlatmalar | 1 |
|---|
| Başarı(lar) | 1 |
|---|
| İlk uçuş | 16 Kasım 2022, 06:47:44 UTC (09:47:44 TSİ)[14] |
|---|
| Taşıdığı yolcu veya kargo türü | Orion |
|---|
|
| Kademe bilgisi |
|
| Ek motor sayısı | 2 beş segmanlı katı roket güçlendiricileri |
|---|
| Yükseklik | 54 m (177 ft)[15] |
|---|
| Çap | 3,7 m (12 ft) |
|---|
| Brüt ağırlık | 730 t (1.600.000 lb)[15] |
|---|
| Gücünü veren | Katı yakıt |
|---|
| Maksimum itme kuvveti | Deniz seviyesi: 14,6 MN; 1.490 tf (3.280.000 lbf)
Vakum: 16 MN; 1.600 tf (3.600.000 lbf)[16] |
|---|
| Toplam itme kuvveti | Deniz seviyesi: 29,2 MN; 2.980 tf (6.560.000 lbf)
Vakum: 32 MN; 3.300 tf (7.200.000 lbf) |
|---|
| Özgül itici kuvvet | 269 s (2,64 km/s) |
|---|
| Yanma süresi | 126 saniye |
|---|
| Yakıt | PBAN, APCP |
|---|
|
|
| Yükseklik | 65 m (212 ft)[17] |
|---|
| Çap | 8,4 m (27,6 ft) |
|---|
| Boş ağırlık | 85 t (187.990 lb) |
|---|
| Brüt ağırlık | 1.073 t (2.365.000 lb) |
|---|
| Gücünü veren | 4 RS-25D/E |
|---|
| Maksimum itme kuvveti | Deniz seviyesi: 7,44 MN; 758 tf (1.672.000 lbf)[18]
Vakum: 9,115 MN; 929,5 tf (2.049.200 lbf)[18] |
|---|
| Özgül itici kuvvet | Deniz seviyesi: 366 s (3,59 km/s)[18]
Vakum: 452 s (4,43 km/s)[18] |
|---|
| Yanma süresi | 480 saniye |
|---|
| Yakıt | LH2 / LOX |
|---|
|
|
| Yükseklik | 13,7 m (45 ft)[19] |
|---|
| Çap | 5 m (16 ft) |
|---|
| Boş ağırlık | 3.490 kg (7.690 lb)[20] |
|---|
| Brüt ağırlık | 32.066 kg (70.693 lb) |
|---|
| Gücünü veren | 1 RL10B-2/C-2 |
|---|
| Maksimum itme kuvveti | 110,1 kN (24.800 lbf) |
|---|
| Özgül itici kuvvet | 465,5 s (4,565 km/s)[21] |
|---|
| Yanma süresi | 1125 saniye |
|---|
| Yakıt | LH2 / LOX |
|---|
|
|
| Yükseklik | 17,3 m (57 ft)[20] |
|---|
| Çap | 8,4 m (28 ft) |
|---|
| Gücünü veren | 4 RL10C-3, daha sonra 4 RL10C-X |
|---|
| Maksimum itme kuvveti | 407,2 kN (91.500 lbf) |
|---|
| Yanma süresi |
- 350 saniye (LEO tırmanışı)
- 925 saniye (TLI ateşleme)
|
|---|
| Yakıt | LH2 / LOX |
|---|
|
| |
Kapat
SLS'nin geliştirilme süreci, kullanımdan kaldırılan Space Shuttle'ın yanı sıra, iptal edilen Ares I ve Ares V fırlatma araçlarının yerini almak üzere 2011 yılında başlatıldı.[26][27][28] Uzay Fırlatma Sistemi (SLS), mekik (Shuttle) türevi bir araç olarak; katı roket güçlendiricileri, RS-25 birinci kademe motorları ve aracın yapımında kullanılan çeşitli araçlar da dahil olmak üzere Space Shuttle programındaki donanımı yeniden kullanır. 2016 sonu için planlanan uçuş tarihi yaklaşık 6 yıl ertelendi.[29] SLS programı, bu tür gecikmeler, yüksek maliyet, Space Shuttle bileşenlerinin ve yüklenicilerin kullanımında rekabetçi olmayan doğası nedeniyle eleştirildi.
Bütün Uzay Fırlatma Sistemi uçuşları, Florida Kennedy Uzay Merkezi'ndeki LC-39B'den gerçekleştirilir. İlk üç SLS uçuşu, yeniden kullanılan Space Shuttle güçlendirici motorları ve ICPS üst kademesinden oluşan Blok 1 konfigürasyonunu kullanıyor. EUS üst kademesi (Exploration Upper Stage) ile geliştirilmiş Blok 1B konfigürasyonunun dördüncü uçuşta, yeni katı roket güçlendiricileri içeren daha da geliştirilmiş Blok 2 konfigürasyonunun ise dokuzuncu uçuşta kullanılması planlanıyor.[8][30][31][32][33] NASA, ilk dört uçuştan sonra SLS'nin üretim ve fırlatma operasyonlarını Boeing ve Northrop Grumman arasındaki ortak girişim olan Deep Space Transport LLC'ye devretmeyi planlıyor.[34]
