En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Sur
bir alanı potansiyel saldırganlardan korumak için kullanılan güçlendirme Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Sur, bir yerleşim yerini savunma amacıyla inşa edilen bir tür tahkimattır. Antik dönemlerden beri yerleşim yerleri ya da kalelerin etrafına inşa edilen surlar, Berlin Duvarı örneğindeki gibi modern dönemlerde de kullanılır. Tarihî surlar üzerinde, savunmayı ve gözetleme kabiliyetini artırmak amacıyla yuvarlak ya da köşeli surdan daha yüksek şekilde yapılan kulelere 'burç' adı verilir. Modern sur amacını taşıyan duvarlarda ise bu yapılara sadece gözetleme kulesi denir. Kimi surlarda, etkinliği artırmak için surun dış cephesine hendek kazılır.
Remove ads
Surların günümüze değin ulaşabilmesinin sebeplerinden birisi, varoluşları itibarı ile dayanıklı materyallerden inşa edilmiş olmalarıdır. Surlar dayanıklı taşlardan yapılırken, örneğin antik çağa ait sivil mimari günümüze nispeten daha az ulaşabilmiştir. Surların inşasında çoğu zaman devşirme adı verilen, daha önce kullanımda olan malzemelerin yeniden kullanılması da önemli bir rol oynamıştır. Bunun dışında sur inşası için çok sayıda işçinin seferber edilmesi gerekirdi.
Remove ads
Surların varlıkları, genelde savaşçı bir döneme ve içeride korunmak istenen yapı, zenginlik ve insanların varlığına kanıt niteliğinde görülebilir. Her ne kadar savunma amacı ile inşa edilmiş olsalar bile surlar, dekorasyon ya da sivil mimariden ekler de barındırabilirler. Bir surun inşası, çevresindeki bazı binaları tahrip ederek, diğerlerinin mimari parçalarını bünyesine katarak veya mevcut iletişim yollarını değiştirerek, çevrelediği yerleşimin önceden var olan kentsel donanımını etkiler. Bir surun belirlediği sınırlar, yerleşimin gelecekteki gelişimini de belirler. Dolayısıyla surlar zaman zaman savunma fonksiyonunun dışında, o şehrin prestij ve şanını ifade etmeye yarayan araçlar olarak da görülmüştür. Örneğin Aydın'daki Afrodisias kenti surları için bu söylenebilir.[1]
Remove ads
Yazıt gibi yazılı kaynaklarla belirli bir tarih verilmiyorsa, surların tarihleri belirlenirken en güvenilir yöntem stratigrafik arkeolojidir. Bu yöntem uygulanırken de, kesmelerden tarihlendirmeye yarayacak malzeme çıkması beklenir. Başka bir tarihlendirme yöntemi ise inşa stilidir. Helenistik dönemde inşa edilen bir sur, kullandığı taş ve inşa teknikleri açısından, daha sonra inşa edilmiş surlardan ayrılacaktır. Örneğin helenistik dönemde kesme taş kullanımı görülmemektedir.
Antik dönem surlarına örnekler
Hadrian duvarının 34. Bölümü.
Almanya'da eskiden Limes'in geçtiği yerde rekonstre edilmiş Kastell Saalburg.
Babil antik kentinden kalan surlar.
Ayakta kalan Orta Çağ surlarına örnekler
Rothenburg ob der Tauber'in Orta Çağ surları ve burçları, Almanya
Tangermünde surları, Almanya
Dinkelsbühl surları, Almanya
Conwy Kalesi, Birleşik Krallık
York Surları, Bootham Kapısı ve arka planda York Katedrali, Birleşik Krallık
Rabat surları, Fas
Kasbah Taourirt, Varzazat, Fas
Carcassonne, Fransa.
Château de Fougères surları, Fransa
Aigues-Mortes'i dikdörtgen şeklinde çevreleyen sur, Fransa
Dubrovnik şehir surları, Hırvatistan
Ston'daki kilise ve dağlara uzanan surları, Hırvatistan
Alanya Surları
Trabzon surları
Rodos Surları, d'Amboise adlı şehir kapısı, Yunanistan
Korfu surları, Yunanistan
Naarden'in yıldız şeklindeki savunma duvar ve burçları, Hollanda
Segovia surlarına ve katedraline bakış, İspanya
Alhambra'nın surları, Granada, İspanya
Tossa de Mar'ın surları, İspanya
Xi'an surları, Çin
Hive surları şehir girişi, Özbekistan
Sana'a şehir merkezindeki „Yemen Kapısı“ (bab al-Yaman), Yemen
Osaka kalesi surları ve şehir silueti, Japonya
Galle'nin surlarına bakış, Sri Lanka
İtalya 
Cittadella şehir surları
Palmanova surlarına kuşbakışı
Montagnana'nın şehir duvarı
Macaristan 
Veszprém şatosu ve surları
Sopron surlarından bir parça
Polonya 
Varşova'da 1350'den kalma sur kalıntıları
Marlbork Kalesi surları
Vistül nehrinden Kraków'daki Wawel'e bakış
Portekiz 
Monsaraz'a bakış
Almeida şehir kapısı
Lagos şehir kapısı
Romanya 
Brașov'da Tâmpa-Dağın eteklerindeki şehir surları
Alba Iulia surları
Remove ads
Modern dönem surları
Ayrıca bakınız
- Ankara surları
- Alanya Surları
- Bursa Kalesi
- Diyarbakır Surları
- Konstantinopolis Surları
- Sinop surları
- Sığacık surları
- Trabzon surları
- Belgrad Kalesi surları (Sırbistan)
- Lefkoşa surları (Kıbrıs)
Wikimedia Commons'ta Surlar ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads