Kedi gözlü yılan

Kedi gözlü yılan (Telescopus fallax), Colubridae familyasınına dahil Akdeniz ve Kafkasya bölgelerine özgü zehirli bir türdür.^[2][3]

Kedi gözlü yılan
Korunma durumu
Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Squamata Familya: Colubridae Alt familya: Colubrinae Cins: Telescopus Tür: T. fallax
İkili adlandırma
Telescopus fallax (Fleischmann, 1831)
Sinonimler
Coluber vivax Fitzinger, 1826 Tarbophis fallax Fleischmann, 1831 Trigonophis iberus Eichwald, 1831 Coluber carneus Dwigubsky, 1832 Ailurophis vivax — Bonaparte, 1837 Tarbophis savignyi Boulenger, 1896[2]

Özellikleri

Telescopus fallax gözbebekleri yarık şeklinde ve dikeydir.

Kedi gözlü yılanın ortalama uzunluğu yaklaşık 60–70 cm, büyük örnekleri ise 100 cm uzunluğa ulaşabilir.^[4] Gövde rengi gri, gri-kahverengi veya sarımsı-kahverengi olup, aralarında daha açık renkli çubuklar bulunan koyu dikdörtgen beneklerden oluşan sırt deseni vardır. Bu lekeler vücut gerisinde kuyruğa doğru soluklaşır ve belirsizleşir. Başın iki yanında bariz koyu kahverengi veya siyah şeritler vardır. Ventral bölgesi sarımsı beyaz, krem rengi veya açık pembe olup, satranç tahtası gibi dizilmiş koyu beneklere sahiptir. Vücudun ortasında ortalama 19 sıra pul bulunur ve bunların sayısı 17 ile 21 arasında değişebilir. Vücut pulları çıkıntısızdır, bu nedenle vücut pürüzsüz ve parlak görünür.^[2][5][6]

Başı küçük ancak nispeten geniştir ve uzun, dar boynundan oldukça farklıdır. Kedi gözlü yılan adını kedilerinkine benzeyen dikey ve büyük gözbebeklerinden almıştır.^[7] Genelde zehirli bir tür olarak kabul edilir, ancak arka dişlere sahip olduğu ve insanlara zehir enjekte etme yeteneği olmadığı için tehlikeli değildir.^[2]

Coğrafi dağılım

Telescopus fallax Malta sahilinde günün son ışıklarını alıyor.

Kedi gözlü yılanın dağılım alanı kuzeydoğu İtalya'dan başlar güneye, Slovenya, Hırvatistan (bazı Adriyatik adaları), Bosna Hersek, güney Karadağ, Arnavutluk, Makedonya, güney Bulgaristan, Malta, Kıbrıs ve Yunanistan'ın (Girit gibi bazı Ege adaları) Akdeniz bölgesi boyunca uzanır.^[1][2] Batı Asya'da dağılım alanı Türkiye'de başlar,^[8] Suriye, Lübnan, İsrail, Irak, Ermenistan, Gürcistan (Kafkas Dağları) ve Azerbaycan'a kadar uzanır. Ayrıca güney Rusya ve İran'da (Kürdistan, İlam, Kirmanşah, Luristan ve Huzistan Eyaleti) popülasyonlar bulunur.^[1][2]

Yaşam alanı

Çoğunlukla çalılıklar, kayalıklar, açık ormanlık alanlar, bitki örtülü kumsallar (yalnızca Türkiye ve Avrupa), dağ bozkırları ve yarı çöller gibi biyotopları tercih ederler. Bazı popülasyonlar nadiren dağ ormanlarının kenarlarında kaydedilmiştir.^[1] Ayrıca tarlalar, çayırlar ve kırsal bahçeler gibi insanların yaşadığı bölgelerde de bulunabilir. Bazı bölgelerde deniz seviyesinden yaklaşık 2000 metre yüksekliğe kadar görülebilir.^[5]

Alt türler

Kedi gözlü yılanın bilinen 5 alt türü bulunmaktadır.^[2]

• Telescopus fallax cyprianus (Barbour & Amaral, 1927) - Kıbrıs
• Telescopus fallax fallax (Fleischmann, 1831) - Kuzeydoğu İtalya, Yunanistan (Paros, Mikonos, Antiparos, Girit, Kalymnos, Sisam, Kimolos, Milos, Korfu ve Syros adası ), Arnavutluk, kıyı Hırvatistan, Slovenya, Bosna-Hersek, Karadağ, Makedonya, güney Bulgaristan, Türkiye, Malta, Kıbrıs, İran, Irak, Suriye, İsrail, güney Rusya, Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan.
• Telescopus fallax iberus (Eichwald, 1831) - Ermenistan, Azerbaycan, güney Gürcistan, güney Rusya, kuzey İran ve doğu Türkiye.
• Telescopus fallax pallidus (Stepanek, 1944) - Girit, Gavdos, Elasa ve Christiana Adaları.
• Telescopus fallax syriacus (Boettger, 1880) - Lübnan, Suriye, Ürdün, güneydoğu Türkiye ve kuzey İsrail.

Galeri

• 
  Kayalıklar arasında gizlemeye çalışan Telescopus fallax
• 
  Yunanistan Rodos adası
• 
  Alman ressam Gustav Mützel tarafından yapılan bir Telescopus fallax çizimi