cümle

Ayrıca bakınız: cumle

Türkçe

Köken

Osmanlı Türkçesi جمله‎, Arapça جُمْلة‎ (cümle).

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ˈd͡ʒym.ɫe/
• (isim): IPA^(anahtar): /d͡ʒym.ˈɫe/
• Heceleme: cüm‧le

Ad

cümle (belirtme hâli cümleyi, çoğulu cümleler), sahiplik şekli cümle -si

1. (dil bilimi) hüküm bildirmek için tek başına çekimli bir fiil veya çekimli bir fiille kullanılan kelimeler dizisi

   eş anlamlısı: tümce

   Ben bu cümleyi üç defa okudum, hiçbir şey anlayamadım. — B. R. Eyüboğlu

2. (eskimiş) dizge, sistem

Çekimleme

cümle adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		cümle	cümleler
belirtme		cümleyi	cümleleri
yönelme		cümleye	cümlelere
bulunma		cümlede	cümlelerde
ayrılma		cümleden	cümlelerden
tamlayan		cümlenin	cümlelerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	cümlem	cümlelerim
	belirtme	cümlemi	cümlelerimi
	yönelme	cümleme	cümlelerime
	bulunma	cümlemde	cümlelerimde
	ayrılma	cümlemden	cümlelerimden
	tamlayan	cümlemin	cümlelerimin
2. tekil	yalın	cümlen	cümlelerin
	belirtme	cümleni	cümlelerini
	yönelme	cümlene	cümlelerine
	bulunma	cümlende	cümlelerinde
	ayrılma	cümlenden	cümlelerinden
	tamlayan	cümlenin	cümlelerinin
3. tekil	yalın	cümlesi	cümleleri
	belirtme	cümlesini	cümlelerini
	yönelme	cümlesine	cümlelerine
	bulunma	cümlesinde	cümlelerinde
	ayrılma	cümlesinden	cümlelerinden
	tamlayan	cümlesinin	cümlelerinin
1. çoğul	yalın	cümlemiz	cümlelerimiz
	belirtme	cümlemizi	cümlelerimizi
	yönelme	cümlemize	cümlelerimize
	bulunma	cümlemizde	cümlelerimizde
	ayrılma	cümlemizden	cümlelerimizden
	tamlayan	cümlemizin	cümlelerimizin
2. çoğul	yalın	cümleniz	cümleleriniz
	belirtme	cümlenizi	cümlelerinizi
	yönelme	cümlenize	cümlelerinize
	bulunma	cümlenizde	cümlelerinizde
	ayrılma	cümlenizden	cümlelerinizden
	tamlayan	cümlenizin	cümlelerinizin
3. çoğul	yalın	cümlesi cümleleri
	belirtme	cümlesini cümlelerini
	yönelme	cümlesine cümlelerine
	bulunma	cümlesinde cümlelerinde
	ayrılma	cümlesinden cümlelerinden
	tamlayan	cümlesinin cümlelerinin

Deyimler

ad cümlesi, adım cümlesi, bağlaçlı yan cümle, bağlı cümle, bildirme cümlesi, bileşik cümle, devrik cümle, eksiltili cümle, emir cümlesi, fiil cümlesi, isim cümlesi, koşul cümlesi, olumlu cümle, parantez cümlesi, sual cümlesi, soru cümlesi, şart cümlesi, ünlem cümlesi

Türetilmiş kavramlar

• cümlece,
• cümleci,
• cümleci,
• cümleli,
• cümlesiz,
• cümleyken,
• cümleyle,
• cümleyse

Çeviriler

dil bilimi

Almanca: Satz (de) e Arapça: جُمْلة‎ (ar) d (cümle) Azerice: cəmi (az), cümlə (az) Birmanca: ဝါကျ (my) (wa-kya.) Çağatayca: barca‎ (chg) Çekçe: věta (cs) d Faroe dili: setning (fo) Farsça: جمله‎ (fa) Felemenkçe: zin (nl) Fince: lause (fi) Fransızca: proposition (fr) İngilizce: clause (en), sentence (en) İsveççe: sats (sv) g İtalyanca: frase (it) d İzlandaca: setning (is) Kırgızca: bardık (ky), bütkül (ky), bütün (ky), süylöm (ky) Kürtçe: hevok (ku) Lehçe: zdanie (pl) Litvanca: sakinys (lt) Macarca: mondat (hu) Özbekçe: jumla (uz) Rusça: предложение (ru) n (predlojeniye) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: جمله‎ (ota) Uygurca: جۈملە‎ (ug) (jümle)

Ek okumalar

• Vikipedi'de cümle

Adıl

cümle

1. (belgisiz adıl): herkes

   Cümleye uzun ömürler dilerim. — B. Felek

Türetilmiş kavramlar

• cümleten

Çeviriler

herkes

Afrikaanca: alles (af) Almanca: alle (de) Çekçe: všichni (cs) Endonezce: semuanya (id) Felemenkçe: alles (nl) Fince: jokainen (fi) Fransızca: tout (fr) İngilizce: all (en) İspanyolca: todo (es) İsveççe: all (sv) İtalyanca: tutto (it) Kürtçe: hemû (ku), giş (ku) Rusça: весь (ru) (vesʹ) Tayca: ทุก (th) (túk) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: جمله‎ (ota)

Ön ad

cümle (karşılaştırma daha cümle, üstünlük en cümle)

1. bütün, hep

   Cümle canlı hep topraktan / Var olmuşuz emir Hakk'tan. (...) — A. V. Şatıroğlu

Deyimler

• cümle âlem, cümle cahan

Çeviriler

bütün, hep

Almanca: alle (de); immer (de) Fince: koko (fi) İngilizce: all (en) İsveççe: all (sv), allt (sv), alla (sv) Türkçe: Osmanlı Türkçesi: جمله‎ (ota)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "cümle" maddesi