kan

Ayrıca bakınız: kán

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2007, 51. hafta

Köken

Osmanlı Türkçesi قان‎, Eski Türkçe qan‎ (qan)

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ˈcan/
• Heceleme: kan

Ad

kan (belirtme hâli kanı, çoğulu kanlar)

1. (anatomi) atardamar ve toplardamarların içinde dolaşarak hücrelerde anabolizma, katabolizma vazifelerini sağlayan plazma ve yuvarlardan oluşmuş kırmızı renkli sıvı, hun
   • Cebinden çıkardığı mendille ellerine bulaşan kanları silerek haykırdı. — Ö. Seyfettin
2. (antropoloji, mecazî) soy
   • O da benim kanımdan.
3. (botanik) Giresun yöresinde yetiştirilen bir fındık çeşidi
4. (İstanbul ağzı) mutfak

Alt kavramlar

anatomi

ak kan (mecâzî), boygur kanı, burun kanı, doğum kanı, geyik kanı, hayvan kanı, kirli kan (mecâzî), saf kan (mecâzî), temiz kan (mecâzî)

Atasözleri

anatomi

Akacak kan damarda durmaz Altın leğenin kan kusana ne faydası var? Az mal kan yutturur, çoğu birbirini güttürür Beyler buyruğu yoksula kan ağlatır Çıkacak kan damarda durmaz Her damardan kan alınmaz Kan, kanla yunmaz Kan kus, kızılcık şerbeti içtim de

Deyimler

kan

ak kan yangısı aralarında kan olmak kan ağlamak kan akıtmak kan akmak kan aktarımı kan alacak damarı bilmek kan almak kan beynine çıkmak kan boğmak kan çanağı gibi kan çekmek kan çıkmak kan dere gibi akmak kan dökmek kan gelmek kan gitmek kan gövdeyi götürmek kan gütmek kan istemek kan kardeşi kan kaybetmek kan kusturmak kan kusup kızılcık şerbeti içtim demek kan nakli kan olmak kan otu kan oturmak kan pahası kan revan içinde kalmak kan ter içinde kalmak kan tere batmak kan tutmak kan vermek kan yürümek kana boyamak kana bulamak kana kan kana susamak kanı ayaklı kanı başına çıkmak kanı başına sıçramak kanı başına toplanmak kanı boynuna kanı bozuk kanı bozukluk kanı donmak kanı içine akmak kanı ılımak kanı ısıcak kanı ısınmak kanı kaynamak kanı kurumak kanı sıcak kanı sulanmak kanı temizlenmek kanına dokunmak kanına ekmek doğramak kanına girmek kanına susamak kanını emmek kanını içine akıtmak kanını kaynatmak kanını kurutmak kanını yerde koymak kanıyla ödemek yüzünden kan damlamak

Türetilmiş kavramlar

• kan akçesi,
• kan bankası,
• kan basıncı,
• kan bağı,
• kan bilimi,
• kan çıbanı,
• kan davası,
• kan doku,
• kan dolaşımı,
• kan grubu,
• kan kanseri,
• kan parası,
• kan plazması,
• kan portakalı,
• kan şekeri,
• kan taşı,
• kan zehirlenmesi,
• kan-beyin bariyeri,
• kanama,
• kanayaklı,
• kankırmızı,
• kanlı,
• kansız
• kardeşkanı,
• tavşankanı

Çeviriler

anatomi

Afrikaanca: bloed (af) n Aiton dili: လိုတ် (luet) Almanca: Blut (de) n Arapça: دَم‎ (ar) e (dem) Azerice: qan (az) Birmanca: သွေး (my) (swe:) Cava dili: ꦒꦼꦠꦶꦃ (jv) (getih) Çekçe: krev (cs) Çince: Mandarin dili: 血 (zh) (xuè, xiě) Danca: blod (da) Ersya dili: верь (myv) ( veŕ ) Estonca: veri (et) Farsça: خون‎ (fa) (xun) Felemenkçe: bloed (nl) n Fince: hurme (fi), suku (fi), veri (fi) Fransızca: sang (fr) e Hawaii dili: koko (haw) Hausaca: jini (ha) İngilizce: blood (en) İspanyolca: sangre (es) Yahudi İspanyolcası: sangre (lad) İsveççe: blod (sv) g Karakalpakça: qan (kaa) Katalanca: sang (ca) e Kazakça: қан (kk) (qan) Kırgızca: қан (ky) (қan) Kmer dili: ឈាម (km) (chhéam) Kürtçe: xûn (ku), xwîn (ku) Lao dili: ເລືອດ (lo) (lư̄at) Macarca: vér (hu) Mari dili: вӱр (mhr) (vür) Mon dili: ဆီ (mnw) (chim) Norveççe: blod (no) Özbekçe: қон (uz) Sarduca: sagnu (sc), sangu (sc) Tatarca: Kiril: кан (tt) (qan) Latin: qan (tt) Kırım Tatarcası: qan (crh) Tayca: เลือด (th) (lʉ̂ʉat) Ternate dili: au Türkçe: Eski Türkçe: qan‎ (otk) (qan) Osmanlı Türkçesi: قان‎ (ota) ،خون‎ (ota) Tibetçe: ཁྲག (bo) (khrag) Türkmence: gaan (tk), gan (tk) Udmurtça: вир (udm) (vir) Urduca: خون‎ (ur) Uygurca: قان‎ (ug) (qan) Yunanca: Modern Yunanca: αίμα (el) (aíma)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "kan" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de kan

Çağatayca

Söyleniş

• Heceleme: kan

Ad

1. çok, vafir, ziyade

Kaynakça

• KÚNOS, Dr. Ignaz (1902). Şeyh Süleyman Efendi, Çağatayca-Osmanlıca Sözlük. Budapeşte: Section Orientale de la Société Ethnographique Hongroise.

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe qan‎ (qan)

Söyleniş

• Heceleme: kan

Ad

kan

1. (anatomi) hun, kan

Kaynakça

• Erdi, Seçkin (2005). Divanü Lügati't - Türk. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. ISBN 975-997-013-9.

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Şorca

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Şorca alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. han

Zazaca

Söyleniş

• Heceleme: kan

Ad

kan

1. han