İspanya İç Savaşı
Cumhuriyetçiler ve Milliyetçiler arasında yaşanan ve 1936-1939 arası İspanya'da olan savaş / From Wikipedia, the free encyclopedia
İspanya İç Savaşı (İspanyolca: Guerra Civil Española), 17 Temmuz 1936–1 Nisan 1939 tarihleri arasında, demokratik seçimle başa gelmiş İkinci İspanyol Cumhuriyeti’ne sadık Cumhuriyetçiler ile General Francisco Franco liderliğinde isyancı bir grup olan Milliyetçiler arasında yaşanmıştır. Savaşı Milliyetçiler kazanmıştır ve Franco, 1939’dan öldüğü yıl olan 1975’e kadar İspanya’yı yönetmiştir.
İspanya İç Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
İki savaş arası dönem | |||||||
Sol üstten saat yönünde: Belchite Savaşı'ndaki XI Uluslararası Tugay üyeleri; Granollers 1938'de Milliyetçi havacılar tarafından bombalanması sonrasında; İspanyol Fas'ı'nda bir havaalanının bombalanması; Alcázar kuşatması'ndaki Cumhuriyetçi askerler; uçaksavar silahı kullanan milliyetçi askerler; Lincoln Taburu | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
İspanyol Cumhuriyetçiler Destekleyen SSCB Uluslararası Tugaylar Meksika (diplomatik) |
İspanyol Milliyetçiler Destekleyen İtalya Almanya Portekiz | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Manuel Azaña Francisco Caballero Juan Negrín Indalecio Prieto Vicente Rojo Lluch José Miaja Juan Modesto Juan Hernández Saravia Buenaventura Durruti (ölü) |
Francisco Franco José Sanjurjo Gonzalo Queipo de Llano Emilio Mola Juan Yagüe Manuel Goded Llopis Miguel Cabanellas | ||||||
Güçler | |||||||
1936 gücü:[1] 446.800 savaşçı 31 gemi 12 denizaltı 13.000 denizci 1938 gücü:[2] 450.000 piyade 350 uçak 200 tank 59.380 uluslararası gönüllü 3.015 Sovyet teknisyeni 772 Sovyet pilotu |
1936 gücü:[3] 58.000 asker 68.500 jandarma 16 operasyonel gemi 7.000 denizci 1938 gücü:[4] 600.000 piyade 600 uçak 290 tank 50.000 İtalyan askeri 16.000 Alman askeri 10.000 Portekizli gönüllü | ||||||
Kayıplar | |||||||
~500,000 400.000 insan kaçtı |
Savaş, İkinci İspanya Cumhuriyeti’nin –Başkan Manuel Azaña liderliğindeki– seçili hükûmetine bağlı José Sanjurjo komutası altındaki İspanyol Cumhuriyetçi Ordusu’nun bir grup generalinin pronunciamento’sundan (muhalefeti ilan etmesinden) sonra başladı. İsyankar darbe, İspanya Özerk Haklar Konfederasyonu, dindar-muhafazakâr Carlistler ve faşist Falanjistlerin dahil de olduğu bazı gruplar tarafından desteklendi.
Darbe Fas, Pamplona, Valladolid, Cádiz, Cordova ve Sevilla’daki askerî birlikler tarafından desteklendi. Ancak, önemli şehirlerde isyan eden birlikler (Madrid, Barselona, Valensiya, Bilbao ve Malaga vs.) amaçlarına ulaşamadılar ve hükûmet kontrolü altında kaldılar. Böylece İspanya, askerî ve politik anlamda ikiye ayrıldı. General Francisco Franco tarafından liderlik edilen Milliyetçiler ve Cumhuriyetçi hükûmet, ülkenin kontrolü için savaşıyorlardı. Sovyetler Birliği ve Meksika (diplomatik olarak), Cumhuriyetçilere yardım için araya girerken; Nazi Almanyası ve Faşist İtalya, Milliyetçilere asker ve cephane yardımında bulunuyordu. Nazi Almanyası ayrıca hava desteği de sağlıyordu. İngiltere ve Fransa ise iç savaşa müdahale etmemişlerdir.
1937’de Milliyetçiler güney ve batıdaki kalelerinden İspanya’nın kuzey kıyı şeridinin çoğunu ele geçirdiler. Savaşın çoğunda Madrid’i ve Madrid’in güney ve batıdaki alanlarını kuşattılar. 1938 ve 1939’da Katalonya’nın çoğunu ele geçirince savaş Milliyetçilerin zaferiyle ve binlerce solcu İspanyol'un sürgüne gönderilmesiyle sona erdi. Sürgüne gönderilenlerin çoğu Fransa’daki mülteci kamplarına gitti. Savaştan sonraki süreçte General Francisco Franco önderliğinde faşist bir diktatörlük kuruldu ve bütün sol partiler Franco rejimi yapısı içinde tasfiye edildi. Savaş, İspanyol toplumunun uzun süreden beri çözemediği toplumsal sorunları su yüzüne çıkartmış, bu anlamda iç savaş sırasında her iki tarafın da kontrolü altındaki bölgelerde hukuk dışı uygulamalar yaşanmıştır.