Вячеслав Зайцев

Вячеслав Михайлович Зайцев (туганда Кокурин^[2]) (1938 елның 2 марты, Иваново, СССР ― 2023 елның 30 апреле, Щёлково, Мәскәү өлкәсе, РФ^[3]) — Совет һәм Россия рәссам-модельеры, рәссам һәм график; Россия Федерациясенең халык рәссамы (2006), Россия дәүләт премиясе лауреаты (1996).

Вячеслав Зайцев
Туган телдә исем	рус. Вячеслав Михайлович Зайцев
Туган	2 март 1938(1938-03-02)[1] Иваново, РСФСР, СССР
Үлгән	30 апрель 2023(2023-04-30) (85 яшь) Щёлково, Мәскәү өлкәсе, Россия
Үлем сәбәбе	кровотечение[d] һәм ашказаны җәрәхәте
Күмү урыны	Жегаловское кладбище[d]
Ватандашлыгы	Россия
Әлма-матер	А. Н. Косыгин исемендәге Мәскәү дәүләт текстиль университеты[d]
Һөнәре	кәчтүмче, модельер-дизайнер, алыпбаручы, педагог, укытучы, сәхнә бизәүче, телеалыпбаручы, модельер, куючы-рәссам, рәссам, профессор
Эш бирүче	Первый канал
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Балалар	Зайцев, Егор Вячеславович[d]
Вячеслав Зайцев Викиҗыентыкта

Википедиядә Зайцев фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.

Тормыш юлы

Вячеслав Зайцев 1980 елларда

Вячеслав Зайцев 1938 елның 2 мартында Ивановода эшчеләр Михаил Яковлевич Зайцев (? — 1994) һәм Мария Ивановна Кокурина (1906—1978) гаиләсендә туа. Вячеславка 3 яшь булганда әтисе сугышка китә, әсирлеккә эләгә, әсирлектән кача, Берлинга кадәр барып җитә, әмма сугыштан соң аны Ватанның хыянәтчесе буларак утырталар. Вячеславка 20 яшь булганда, әтисен чыгарганнар. Вячеслав һәм аның өлкән абыйсы Владимир әниләренең Кокурин фамилиясен йөрткәннәр^[2].

1945 елда Вячеслав Иваново 22 нче урта мәктәбенә укырга керә, ә 1952 елда Иваново химия-технология техникумында укый башлый, аны 1956 елда текстиль рәсеме рәссамы белгечлеге буенча тәмамлый.

1962 елда, Мәскәү текстиль институтын(рус.) тәмамлаганнан соң, Вячеслав Зайцев Бабушкино районындагы Мособлсовнархозның Эксперименталь-техник тегү фабрикасына җибәрелә һәм аның сәнгать җитәкчесе итеп билгеләнә. Эшчәнлек башында ук Зайцев өлкә һәм авыл хатын-кызлары өчен махсус кием коллекциясен булдырган, әмма методик совет аны кире каккан.

Тиздән аны «Пари Матч» журналы «Ул Мәскәү модасын әйтеп тора» мәкаләсе белән бастыра. Өч елдан соң, 1965 елда дөнья күрмәгән коллекция авторын Пьер Карден һәм Марк Боан (Dior) эзләп табалар. Очрашу алдыннан Зайцев башкала һәм өлкәсе сәүдә челтәре өчен модалы хатын-кыз киемнәре булдыруда үзен шулкадәр ышанычлы күрсәтә, хәтта аны Тимер күперендәге Бөтенсоюз Кием Модельләре йортының (БКМЙ) эксперименталь-техник цехының сәнгать җитәкчесе вазыйфасына чакырылар.

Зайцев Тимер күперендәге БКМЙда унөч ел эшли, 1972 елдан алып 1978 елга кадәр БКМЙның сәнгать җитәкчесе урынбасары буларак эшчәнлеген тәмамлый.

1967 елда Вячеслав Зайцев Мәскәүдә Бөтендөнья мода фестивалендә «Россия» шигаре астында күлмәк өчен Гран-при ала.

Россиядә һәм якын чит илләрдә коллекцияләр күрсәтелә:

• «Үзгәртеп кору агониясе» (1990—1991),
• «Матурлык буенча ностальгия» (1992—1993),
• «Уяну» (1995—1996),
• «Үткенлек» — Россиядә мехтан беренче коллекция (1999),
• «Гармония серләре» (2000),
• «Үткән вакытлар буенча ностальгия» (2004),
• «Импровизация» — пресс-порт 2005,
• «Фантастагорияләр» (2006),
• «Чыганаклар» (2008) һ. б.

Костюмнар рәссамы буларак Зайцев «Мосфильм» һәм Горький исемендәге студияләрдә фильмнар куюда катнаша: «Фокусник», «Болыт өчен тотын», «Исәнме, цирк», «Исемсез йолдыз».

Вячеслав Зайцев озак вакытлар эстрада йолдызлары һәм фигуралы шуу чемпионнары өчен костюмнар ясау өстендә эшли, 1980 елгы Олимпия уеннарында Совет спорт делегациясе әгъзаларын киендерә һәм Совет милициясе өчен яңа униформа әзерли.

2007 елның 30 июленнән 20 ноябренә кадәр «Первый канал»да «Модный приговор» телевизион тапшыруын алып бара^[4].

2017 елда «Эксмо АСТ» нәшрият йорты Вячеслав Зайцевның «Мода. Минем йортым» автобиографик китабын бастыра^[5].

Гаилә

• Беренче хатыны — Марина (рәссам, Мәскәү Рәссамнар берлеге әгъзасы, Станиславский театры балеринасы һәм хәрби очучы кызы (никах 9 ел дәвам иткән).
• Икенче хатыны — Инна (аның белән беренче хатыны белән аерылышканнан соң 1 ел яшәгән).
• Улы — Егор Зайцев (1961), дизайнер, РАХ әгъза-корреспонденты. Оныклары — Мария (1993 елның 1 декабре), Анастасия (2008 елның 13 августы).

Авыру

2016 елда Вячеслав Зайцевка Паркинсон авыруы диагнозы куелган, авыру аркасында буыннар белән проблемалар башланган. Узган дүрт елда Зайцевның хәле начарлана. Ул өч катлы йортта яши һәм сәламәтлеге торышы аркасында аннан дөньяви чараларга һәм модалы күрсәтүләргә дә чыкмый^[6].

Педагогик һәм мәгърифәтчелек эшчәнлеге

1976 — Мәскәү технология институтының гамәли сәнгать факультетының кием-салым модельләштерү кафедрасы доценты — хәзерге вакытта Россия дәүләт туризм һәм сервис университеты (югары дизайн мәктәбе).

1992—1996 — Мәскәү технология институтының гамәли сәнгать факультетының кием-салым модельләштерү кафедрасы профессоры — хәзерге вакытта Россия дәүләт туризм һәм сервис университеты (югары дизайн мәктәбе).

1993 — ел саен үткәрелә торган «Текстиль салоны» конкурсын оештыручы һәм жюри башлыгы (Иваново).

1994 — Надежда Ламанова исемендәге ел саен үткәрелә торган һөнәри модельерлар конкурсын оештыручы һәм жюри башлыгы (Мәскәү).

1994 — ел саен үткәрелә торган «Алтын энә» балалар мода театрлары конкурсын оештыручы һәм жюри башлыгы (Мәскәү).

1994 — «Экзерсис» костюм рәссамнары һәм яшь модельерлар конкурсын оештыручы һәм жюри башлыгы.

1995 — «Сочида бархат сезоннары» конкурсын оештыручы, сәнгать җитәкчесе һәм жюри рәисе.

Театр эшләре

Вячеслав Зайцевның иҗат эшчәнлегенең күпьеллык өлкәсен театр костюмы, сценография, театр плакаты тәшкил итә. Ике дистәдән артык спектакль өчен Вячеслав Зайцев сәхнә костюмнарын әзерли: Сатира театры («Акылсыз көн, яки Фигароның өйләнүе», «Аның өстенлеге»), МХАТ («Соңгылар», «Бу сәер миссис Сэвидж», «Барысы да бетте»), Вахтангов исемендәге театр («Принцесса Турандот», «Март идылары», «Ричард III»), Дәүләт Советы театры («Луиджи йөрәге»), «Современник», («Өч апалы», «Чия бакчасы», «Анфиса», «Лоренцаччо», «Кем Вирджиния Вулфтан курка?» ), «Ромэн» («Исәнме, Пушкин», «Без — чегәннәр»). 2013 елда Вячеслав Зайцев «Пиковая дама» спектакле өчен костюмнар булдырган, режиссёры Андрей Житинкин, Кече театр.

Вячеслав Зайцев башка шәһәрләр театрларының кайбер спектакльләренә, шул исәптән Санкт-Петербургтагы «Эрмитаж» балет театры өчен костюмнар әзерләгән.

1981 елда Галиной Волчек тарафыннан Антон Чеховның «Чия бакчасы» буенча куелган спектакльгә Вячеслав Зайцев ДАҖга (Веймар) һәм Маҗарстанга (Будапешт) костюмнар буенча рәссам сыйфатында чакырыла; шул ук спектакльләргә театр плакатлары да ясый.

Шулай ук Зайцев исәбендә Мөслим Магомаев, Иосиф Кобзон, Тамара Синявская, Эдита Пьеха, Александра Стрельченко, Людмила Зыкина, Алла Пугачёва, Филипп Киркоров, Юлиан, «Гайя», «Машина времени», «На-на» ансамбльләре өчен костюмнар бар.

Рекламада

• M&M's (1998)^[7];
• «Гранд» кофесы (2001)^[8].

Бүләкләр һәм мактаулы исемнәр

• IV дәрәҗә Ватан алдындагы казанышлары өчен ордены (1998);
• Хөрмәт Билгесе ордены (1980 елның 14 ноябре) — XXII Олимпия уеннарына әзерлек һәм аны үткәрү буенча зур эш башкарганы өчен^[9];
• Хезмәт батырлыгы өчен медаль (1974);
• Хезмәт Ветераны медале (1983);
• ВДНХның алтын медале (1983);
• Россия Федерациясенең халык рәссамы (2006);
• «РСФСРның Атказанган сәнгать эшлеклесе» мактаулы исеме (1991 елның 11 феврале) — мода дизайны өлкәсендәге казанышлары һәм кием-салымны модельләштерү сәнгатен пропагандалау буенча күпьеллык нәтиҗәле хезмәте өчен^[10];
• Россия Федерациясе дәүләт премиясе лауреаты (1996) — дизайн өлкәсендә; «Киләчәк турында хатирәләр» һәм «Уяну» кием коллекциясе өчен^[11];
• Әдәбият һәм сәнгать өлкәсендә Россия Федерациясе президенты премиясе, 2003 ел^[12];
• Ике тапкыр Россия Хөкүмәте премиясе лауреаты (2009, 2010);
• Парижның мактаулы гражданины;
• Мәскәү өлкәсе Щелково муниципаль районының мактаулы гражданины;
• Россия сәнгать академиясе академигы (2007);
• Иван Калита ордены медале (Мәскәү өлкәсе)^[13];
• «Ышаныч һәм Каһарманлык өчен» медале («Изге Рус Дәүләтчелеге һәм Рухи яңарышы өчен» халыкны рухи үстерүгә ярдәм итү гомумроссия иҗтимагый хәрәкәтенең медале) (2015);
• «Россия мәдәниятенә керткән өлеш өчен» Россия Федерациясе Мәдәният министрлыгының күкрәк билгесе (2018 ел)^[14].