Дмитрий Аносов

Дмитрий Викторович Аносов (1936 елның 30 ноябре, Мәскәү, РСФСР, ССРБ — 2014 елның 5 августы, Мәскәү, Россия) — совет һәм Россия математигы, академик, динамик системалар һәм дифференциаль тигезләүләр, дифференциаль геометрия һәм топология теориясе буенча белгеч. Физика-математика фәннәре докторы (1966), ССРБ Фәннәр академиясе әгъза-корреспонденты (1990, математика бүлеге), Россия Фәннәр академиясенең хакыйкый әгъзасы (1992), М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университетының атказанган профессоры.

Дмитрий Аносов
Туган	30 ноябрь 1936(1936-11-30)[1][2] Мәскәү, РСФСР, СССР[1]
Үлгән	5 август 2014(2014-08-05) (77 яшь) Мәскәү, Россия[1][3]
Күмү урыны	Троекуров зираты[d]
Ватандашлыгы	СССР  Россия[4][5]
Әлма-матер	Мәскәү дәүләт университеты һәм МДУ механика-математика факультеты[d]
Һөнәре	математик
Эш бирүче	РФА Математика институты[d] һәм Мәскәү дәүләт университеты
Гыйльми дәрәҗә:	физика-математика фәннәре докторы[d]
Дмитрий Аносов Викиҗыентыкта

Аносов исемен динамик системалар теориясенең кайбер төшенчәләре йөртә, мәсәлән, «Аносов системасы», «Аносов диффеоморфизмасы»^[6].

Тормыш юлы

Дмитрий Аносов химия өлкәсендә фәнни хезмәткәрләр гаиләсендә туган. Әтисе — Виктор Яковлевич Аносов (1891, Сарытау — 1972, Мәскәү), физик-химик анализ өлкәсендә белгеч, Пермь университетының аналитик һәм техник химия кафедрасы мөдире, А. И. Герцен исемендәге Ленинград педагогика институты профессоры, Мәскәүдә Н. С. Курнаков исемендәге Гомуми һәм органик булмаган химия институтының фәнни хезмәткәре. Әнисе — Нина Константиновна Воскресенская, шулай ук Саратаудан.

1953 елда Мәскәү дәүләт университетының механика-математика факультетына укырга керә, аны 1958 елда тәмамлый. Икенче курста укыганда Л. С. Понтрягинның дифференциаль тигезләнүләр теориясе буенча фәнни семинарына йөри башлый һәм тиздән аның укучысы була (икенче фәнни җитәкче — Е. Ф. Мищенко). Беренче курс эше неон лампасы белән тирбәнешләр релаксацион генераторы эшенең математик тасвирламасына багышланган була^[7].

1958 елда В. А. Стеклов исемендәге Математика институты аспирантурасына укырга керә, аны 1961 елда тәмамлый (җитәкчесе — Л. С. Понтрягин). Кандидатлык диссертациясе: «„Тиз тирбәлүче“ карарлар белән гадәти дифференциаль тигезләүләр системаларында уртаклашу» (1961)^[7]. 1965 елда «Тискәре кәкрелекнең йомык риманов төрләрендә геодезик агымнар» дигән докторлык диссертациясен яклый^[8]. 1988 елда, Л. С. Понтрягин вафатыннан соң, В. А. Стеклов исемендәге Математика институтында дифференциаль тигезләмәләр буенча ул нигез салган семинарның җитәкчесе була (башта Р. В. Гамкрелидзе, соңрак — А. А. Болибрух һәм Ю. С. Ильяшенко белән бергә)^[9].

В. А. Стеклов исемендәге Математика институтының гадәти дифференциаль тигезләүләр бүлеге һәм М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университетының механика-математика факультетының динамик системалар теориясе кафедрасы мөдире (2000—2014). Төп хезмәтләре динамик системалар теориясе, дифференциаль тигезләмәләр, дифференциаль геометрия һәм топологиягә багышланган.

Дмитрий Аносов 2014 елның 5 августында вафат була. Мәскәүдә Троекуров зиратында җирләнгән^[10].

2017 елда Дмитрий Аносовның бер төркем укучылар һәм хезмәттәшләре тарафыннан «Хәзерге заман динамик системалар теориясе: Дмитрий Викторович Аносовка хөрмәт күрсәтү» (Анатолий Каток, Яков Песин, Федерико Родригес Герц редакциясе астында) дигән коллектив җыентык нәшер ителә.

Бүләкләр

Мәскәү математика җәмгыяте (1965), ССРБ Дәүләт премиясе (1976), Россия Фәннәр академиясенең А. М. Ляпунов премиясе (2001), Александр фон Гумбольдт премиясе лауреаты.

Гаилә

Хатыны — Лидия Ивановна (МДУның механика-математика факультетын тәмамлаган). Кызы — Ольга Дмитриевна Аносова (МДУның механика-математика факультетын тәмамлаган, физика-математика фәннәре кандидаты)^[7].