Илтөзәр Мөхәммәтгалиев

Илтөзәр Мөхәммәтгалиев, Илтөзәр Әзһәр улы Мөхәммәтгалиев (Ильтазар Азгарович Мухаматгалиев; 1966 елның 16 апреле, ССРБ, РСФСР, ТАССР, Сарман районы, Иске Минзәләбаш) — театр эшлеклесе, Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры актеры (1995 елдан). Татарстанның атказанган артисты (2012), Дамир Сираҗиев премиясе лауреаты (2016).

Илтөзәр Мөхәммәтгалиев
Туган телдә исем	Илтөзәр Әзһәр улы Мөхәммәтгалиев
Туган	16 апрель 1966(1966-04-16) (59 яшь) СССР, РСФСР, ТАССР, Сарман районы, Иске Минзәләбаш
Милләт	татар
Ватандашлыгы	СССР РФ
Һөнәре	химик, театр актеры
Җефет	Ләйсән Рәхимова
Балалар	кызлары Ләйсән, Зилә
Ата-ана	Әзһәр Хәйретдин улы (әти) Фахирә Назаргали кызы (әни)
Бүләк һәм премияләре	Дамир Сираҗиев премиясе

Тәрҗемәи хәле

1966 елның 16 апрелендә Татарстан АССР Сарман районы Иске Минзәләбаш авылында туган. Әтисе Әзһәр Хәйретдин улы Юнысов (Хуҗин, Миңлехуҗин, 1927 елның 12 апрелендә туган). Әнисе Фахирә Назаргали кызы (Иске Минзәләбаш тумасы). Әтисе ягыннан бабасы Хәйретдин Юнысов, әбисе Салиха Минһаҗетдин кызы (Сарайлы авылы тумасы).

Шәҗәрәсе: Дусмөхәммәт → Сәфәр (1706 елда туган) → Гомәр (1742) → Мөхәммәтгали (1770) → Мөхәммәтшәриф (1791) → Гыйззәтулла (1817) → Мөхәммәтюныс (1848) → Хәйретдин (1901) → Әзһәр (1927)^[1].

Туган авылында урта мәктәп, Казан химия-технология институтын (кызыл дипломга, 1989), Казан мәдәният һәм сәнгать институтын (1995), КФУның психология факультетын (2009) тәмамлаган.

Казан химия-технология институтын тәмамлагач, «Оргсинтез» заводына юллама белән эшкә җибәрелә. Камал театрына тавыш операторы булып урнаша. Яшь режиссер Фәрит Бикчәнтәевның диплом спектакле булган «Бичура» (М. Гыйләҗев) спектаклен музыка белән бизи. Режиссер аны мәдәният һәм сәнгать институтына эксперименталь курска (Казан мәдәният һәм сәнгать институты 1995 елда әзерләп чыгарган беренче драма артистлары курсы^[2]) укырга чакыра. 1995 елдан Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында актер булып хезмәт итә.

1995 елдан Казан дәүләт мәдәният институтында педагог ассистенты булып эшли.

2002-2016 елларда «Татарстан — Яңа Гасыр» телевидение каналында «Хәерле иртә» тапшыруын алып бара.

Иҗаты

Казан мәдәният һәм сәнгать институтында укыган елларында Камал театры спектакльләрендә күмәк күренешләрдә катнаша, соңрак артистны төп рольләргә дә билгели башлыйлар.

Утызлап пьеса тәрҗемә итә (шулар эчендә «Голый король» Е. Шварц, «На дне» М. Горький, «Версальский экспромт» Ж. Б. Мольер, «Сильвия» А. Герни), инсценировкалар (мәсәлән, Гаяз Исхакыйның «Көз» әсәре буенча), юбилей кичәләре (Татар театрының 100 еллыгы, Туфан Миңнуллин, Равил Шәрәфиев һ. б. юбилейлары) өчен сценарийлар, спектакльләр өчен җыр текстлары яза.

ТР халык артисты Радик Бариев белән «Хөршидә белән Мөршидә» юмористик эстрада дуэтын оештыра.

Башкарган рольләре

Камал театрында

Төрле характердагы шәхесләрне тормышчан итеп уйный, аларга эчке йомшаклык, интеллигентлык хас.

• Сорин — «Акчарлак» Антон Чехов
• Мольер – «Версальдәге экспромт» Мольер
• Беренче убырлы карчык — «Сукыр патша» Назыйм Хикмәт
• Күрәзәче — «Җирән чичән һәм Карачәч сылу» Нәкый Исәнбәт
• Камил Сабинский – «Гөлҗамал» Нәкый Исәнбәт
• Шүркә — «Җанкисәккәем» Туфан Миңнуллин
• Әлимбәк — «Шәҗәрә» Туфан Миңнуллин
• Хәзрәт — «Сөяркә» Туфан Миңнуллин
• Фәндәс — «Килә ява, килә ява...» Зөлфәт Хәким^[3]
• Мартыныч — «Казан егетләре» Мансур Гыйләҗев
• Корок — «Кара чикмән» Г. Хугаев
• Тимоте — «Ханума» А. Цагарели
• Марс – «Люстра» Илгиз Зәйниев һ. б.

Фильмография

• 2007 — «Хезмәтче куян» (рус. Заяц-слуга, мультфильм, режиссер Елена Чернова) — тавыш яздыру
• 2016 — «Гаилә мәшәкатьләре» (рус. Семейные хлопоты, режиссер Алексей Барыкин)
• 2017 — «Тапшырылмаган хатлар» (режиссер Рөстәм Рәшитов)^[4]

Аерым фактлар

• 2022 елның 12 февралендә Камал театрының Кече залында Илтөзәр Мөхәммәтгалиевның «Киек каз юлы» шигърият кичәсе уза ^{[5] [6]}.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• 2012 — Татарстанның атказанган артисты
• 2016 — Дамир Сираҗиев премиясе — «классик каһарманнарның чагу сәхнә образларын тудырган һәм «Тәрҗемәләр һәм сәхнә өчен әсәрләр» китабы өчен»^[7]
• 2016 — ТР премьер-министрының Рәхмәт хаты^[8]
• 2024 ― «Фидакарь хезмәт өчен» медале ― театр сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткәне һәм күпьеллык нәтиҗәле хезмәте өчен^[9]

Шәхси тормышы

Өйләнгән. Хатыны — Ләйсән Рәхимова (22.03.1977), Камал театры актрисасы, ТР атказанган артисты (2007), Казан мех фабрикасының генераль директоры Нәүфәл Салих улы Рәхимов кызы. Балалары: кызлары Ләйсән, Зилә^[10].