Кадим Аралбай

Кадим Аралбай (псевдоним, чын исеме Кадим Габделгалим улы Аралбаев, баш. Ҡәҙим Аралбай, Ҡәҙим Абдулғәлим улы Аралбаев) ― язучы, Салават Юлаев премиясе лауреаты (1996). Башкортстанның халык шагыйре (2011)

Кадим Аралбай Ҡәҙим Аралбай
Туган телдә исем	Кадим Габделгалим улы Аралбаев
Туган	1 сентябрь 1941(1941-09-01) (83 яшь) Таңатар[d], Хәйбулла районы, БАССР, РСФСР, СССР
Яшәгән урын	Коммунистик урам, Уфа[1]
Милләт	башкорт
Ватандашлыгы	СССР РФ
Әлма-матер	Башкорт дәүләт университеты
Һөнәре	язучы, шагыйрь, журналист
Сәяси фирка	Советлар Берлеге коммунистик фиркасе
Бүләк һәм премияләре

Тәрҗемәи хәле

1941 елның 1 сентябрендә БАССРның Хәйбулла районы Таңатар авылында туган. Район үзәге Акъярда урта мәктәпне (1959), Уфада дәүләт университетын (1968) тәмамлый. Аспирантурада (1971-1973) укый. Диплом эше: «Мәмбәт ыруы шәҗәрәсендә халык авыз иҗаты».

1960-1963 елларда Совет Армиясендә хәрби хезмәттә.

1968-1971 елларда Бөрҗән, Баймак районнарында укыта.

1973-1988 елларда «Агыйдел» журналында әдәби хезмәткәр.

1975-1980 елларда республика язучылар берлеге идарәсенең җаваплы сәркатибе (рәисе). 1988-1993 елларда рәис урынбасары.

1980 елдан КПСС өлкә комитетында мәдәният бүлеге хезмәткәре.

1993 елдан китап нәшриятында баш мөхәррир, директор.

Иҗаты

Иҗади эшчәнлеге башлану университетта укыган елларга туры килә. Беренче шигырьләре, поэмалары «Агыйдел» журналында басыла. Поэмалары, легендалары, шигырьләре тупланган «Утлы кичүләр» (1975), «Чапкын», «Батыр ярасы» (1980), «Ак тирмә» (1982), «Кызгану», «Сөюем йолдызы» (1986) һ.б. китаплары халык тормышын, аның тарихи үткәнен һәм бүгенгесен киң планда сурәтләве белән аерылып тора. Соңгы елларда «Таналык авазы», «Соңгы туй», «Кояшлы буран», «Каратау мәхбүсе» һ.б. поэмаларын иҗат итте.^[2]

Халык иҗатын өйрәнү

Халык иҗатын өйрәнү һәм төркемләүгә багышланган хезмәтләре «Фольклористика в Советской Башкирии» журналында (1974, 1976) басыла. Мәмбәт ыруы шәҗәрәсен чирек гасыр буе өйрәнә. Кереш сүз, фәнни аңлатмалар язып, хәзерге телгә тәрҗемә ясап, аерым китап (1994) итеп бастыра. Беренче бөтендөнья сугышында катнашкан яугирләрнең бәетләрен, җырларын туплап, «Солдат бәетләре» (1997) китабын нәшер итә.^[3].

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• БАССР атказанган мәдәният хезмәткәре
• Башкортстанның халык шагыйре (2011)
• Салават Юлаев премиясе (1996) – «Рухларның язмалары» (Письмена духов) җыентыгы өчен^[4]
• Наҗар Нәҗми премиясе (2014)^[5]
• Салават Юлаев ордены (2021)^[6]
• 2024 — «Әдәбияттагы казанышлары өчен» мактау билгесе (Россия Язучылар берлегенең югары бүләге)^[7]