Шотландиядә ислам

Шотландиядә ислам (ингл. Islam in Scotland) ― Шотландия халкы тоткан диннәрнең берсе. Шотландиягә килгән беренче мөселман 1858 елдан 1859 елга кадәр Эдинбург университетында^?! укыган студент-медик була. Товарлар җитештерү арту һәм Глазго портының зур йөкләнеше күп кенә ласкарлар^[d] хезмәтен куллануга китергән^[1]. Шотландиядә мөселманнарның күпчелеге ― XX гасырның соңгы дистә елларында күчеп килгән гаилә әгъзалары. 2011 елгы җанисәп буенча мөселманнар Шотландия халкының 1,4 % ын (76 737 кеше) тәшкил итә^[2].

Эдинбург җәмигъ мәчете

Шотландиядә ислам
Дәүләт	Бөекбритания
Административ-территориаль берәмлек	Шотландия
Шотландиядә ислам Викиҗыентыкта

Тарих

Шотландиядә исеме белән билгеле булган беренче мөселман Бомбейдан (хәзерге Мумбаи) килгән Вәзир Бег булган. Ул 1858 һәм 1859 елларда Эдинбург университетында укыган студент-медик буларак язылган^[1]. Глазго диңгез портында Азия һәм Африка илләреннән чыккан бик күп ласкарлар эшләгән

Әмма мөселманнарның Шотландиягә мөһаҗирлеге чагыштырмача күптән түгел булган вакыйга. Шотландия мөселманнарының күпчелеге ― XX гасыр ахырында күчеп килгән гаиләләр әгъзалары. Шотландия мөселманнары 2001 елда халыкның нибары 0,9 % ын тәшкил иткән (42 557 кеше)^[3], шуларның 30 000е Глазгода яшәгән^[4]. 2011 елга мөселман халкы 76 737 кешегә кадәр арткан, бу Шотландия халкының 1,4 % ын тәшкил итә^[5].

Демография

Шотландиядә мөселманнар этник яктан төрле халык. Мөселманнарның күпчелеге (58%) – Пакистаннан күченгән халык, 9,8% ― гарәпләр, 7,8% ― ак тәнле европалылар һәм 7% ― африкалылар.

Шотландиянең барлык шәһәрләре арасында Глазгода иң күп мөселман яши: 2011 елгы җанисәптә халыкның 5% ы үзләрен мөселман дип күрсәткән. Поллокшилдс һәм Саутсайд Сентрал ― мөселман халкының иң югары концентрациясе булган районнар: 27,8% һәм 15,7%. Шотландиядә мөселманнарның 37,3% ы Шотландиянең үзендә, тагын 7,3% ы Берләшкән Корольлекнең башка урыннарында туган ^[2].

Кемлек

2011 елгы Шотландиядә халык санын алу мәгълүматларына караганда, Шотландиядә мөселманнарның 71% ы үзләренең бердәнбер милләте дип шотланд милләтен күрсәтә яки үзен британияле (яки Британия шәхесенең теләсә нинди комбинациясен) саный. Халык санын алу барышында «мөселманнарның Шотландиягә һәм гомумән Бөекбританиягә көчле берегүе бар» дигән нәтиҗә ясала ^[2].

Белем дәрәҗәсе

2011 елда Шотландия мөселманнарының 37,5% ы фәнни дәрәҗә югарылыгында квалификациягә ия булган, Шотландиядә уртача күрсәткеч – 27,1% булган. Шотландиядә мөселманнарның 21,4% ының квалификациясе булмаган, бу Шотландия буенча уртача 22,9% тан бераз түбәнрәк. Шотландиядә мөселманнарның 4,5 % ы гына инглиз телен начар белә^[2].

Эш белән тәэмин ителеш

2011 елда Шотландия мөселманнарының тулаем халыкка караганда (31%) тулы көн эшләү ихтималы азрак булган (51%). Алар арасында студентлар (19%) һәм «өйләрен яки гаиләләрен генә караучы» 25% мөселман хатын-кызлары бар^[2]. Шотландия мөселманнарының 8,7% ы эшсез булган (Шотландия буенча уртача күрсәткеч 6,3 %).

Оешма

Шотландия мөселман Советы (ингл. Muslim Council of Scotland, MCS) Шотландия ислам оешмаларының баш оешмасы булып тора. 2007 елда нигезләнгән. Глазгода урнашкан. 50гә якын оешма MCS белән бәйле, шул исәптән мәчетләр, мәдрәсәләр, массакүләм мәгълүмат чаралары, иҗтимагый үзәкләр һәм төркемнәр^[6].

Мәчетләр

Глазго үзәк мәчете (сөнни)

• Глазго үзәк мәчете
• Эдинбург җәмигъ мәчете
• Абердин мәчете һәм ислам үзәге һ.б.

Моны да карагыз

• Бөекбританиядә ислам
• Төньяк Ирландиядә ислам