Arça

Бу мәкаләнең кирилл әлифбасындагы игезәге бар.

Arça şähäre. Arça Rayonınıñ üzäge. Tatarstannıñ tönyaq-könbatış töbägendä (Qazannan 65 km), Qazansu yılğası buyında urnaşqan. Qazan-ägerçe timer yulında stansiä.

şähär (2008 yıldan) Arça/Арск Gerb Gerb İl RusiäRusiä Respublika TatarstanTatarstan Koordinatalar 56°05′26″ т. к. 49°52′35″ кч. о.HGЯO Başlıq Almaz Ämin ulı Nazirov Nigezlände XIII ğasır Märkäz bieklege 97 m Räsmi tel rusça, tatarça Xalıq sanı 18 114 keşe (2010) Milli sostav tatarlar, ruslar, udmurtlar h.b Dini sostav İslam, Xristianlıq h.b. UTC UTC+3 Telefon kodı +7 84366 Poçta indeksı 422000, 422002 Avtomobil kodı 16,116 [[Файл:|300px|Arça (Җир)]]

Borınğı tarixı

13. yözdä nigez salına. 13.-16. yözlärdä Bolğar-Tatar qalası, Qazansunıñ uñ yarındağı ürdä urnaşqan. 15.-16. yözlärdä Arça Daruğası bilämäse üzäge. Qazan Xanlığı säyäsätendä Arça yağı bäkläre bilgele ber röl' uynağan. Rus ğäskärläre Qazannı yawlağan waqıtta Yapança bäkneñ atlı ğäskäre tuplanğan urınnarnıñ berse. 1552. yılnıñ Sentäberendä Rus kenäze Andrey Kurbskiy ğäskäre tarafınnan yandırıla. Anıñ arxeologik qaldıqları xäzerge Arça urınında.

Yaña Tarixı

1781.-96. yıllardan öyäz şähäre, 1920.-30. yıllarda kanton , 1930. yıldan rayon üzäge, 1938-2003 yıllarda şähär tibındağı bistä.

İxsa

Xalqı – 1989. yılda 13,9 meñ keşe (Tatarlar – 83,7%, Ruslar 15%), 200 yılda 16,2 meñ keşe. Ciñel sänäğät (Arça Milli Ayaq Kiemnäre Citeşterü Berläşmäse, mex eşkärtü fabrikası)., azıq-tölek sänäğäte (söt kombinatı, kraxmal zavodı, elevator) şikärtläre, kirpeç suğu zavodı, tözü materialları kombinatı, remont-mexanik zavodı. 3 urta mäktäp, 1 tulı bulğan urta mäktäp, 1 başlanğıç mäktäp, gimnaziya, pädogojik kölliät (kolledj), hönär mäktäbe. 2 mädäniät yortı. Klub. Rayon üzäk xastaxanasä. Mäçet. Voskresenie, Poqraw çirkäwläre – 19. yözneñ 2. yartısı miğmariät istälege.