Pol Pot
From Wikipedia, the free encyclopedia
Pol Pot (kxmer. – taxallusi, Shimoliy Kambodja xalqi yoki plantatsiyalardagi qullar uchun kambodjacha nom), haqiqiy ismi – Salot Sar; (1925-yil yoki 1928-yil 19-may, Prek Sbauv, Fransiyaning Kambodja protektorati, Fransiya Hindixitoyi – 1998-yil 15-aprel, An Long Veng, Oddar Meanchey viloyati) – kambodjalik siyosat va davlat arbobi, Kambodja Kommunistik partiya Markaziy qoʻmitasi Bosh kotibi (1963-1981), Kambodja Bosh vaziri (1976-1979), Qizil kxmerlar harakati rahbari. Oʻzini stalincha versiyada marksizm–leninizm izdoshi va Stalinning shogirdi deb hisoblagan, Pol Pot davlat arbobi sifatida shakllangan[2][3]. Xuddi shu sababdan SSSRning Stalindan keyingi rahbariyatini revizionizm va haqiqiy marksizm-leninizmdan ogʻgan deb tanqid qiladi[2]. Natijada Qizil kxmerlarning SSSR va sotsialistik lagerning koʻpgina boshqa mamlakatlari bilan munosabatlarida dushmanlik yuzaga kelgan, uning rejimi tashqi siyosatida Xitoyning yordamiga tayangan.
Pol Pot | |
---|---|
ប៉ុល ពត | |
Kambodja Kommunistik partiyasi Bosh kotibi | |
Mansab davri 1963-yil 22-fevral – 1981-yil 6-dekabr | |
Prezident | Khieu Samphan |
Deputat |
|
Oʻtmishdoshi | Tou Samouth (1962) |
Vorisi | lavozim bekor qilingan (partiya tarqatib yuborilgan) |
Demokratik Kambodja Bosh vaziri | |
Mansab davri 1976-yil 25-oktyabr – 1979-yil 7-yanvar | |
Prezident | Khieu Samphan |
Deputat |
|
Oʻtmishdoshi | Nuon Chea |
Vorisi | Pen Sovan (1981) |
Mansab davri 1976-yil 14-aprel – 1976-yil 27-sentyabr | |
Oʻtmishdoshi | Khieu Samphan |
Vorisi | Nuon Chea |
Shaxsiy maʼlumotlari | |
Tavalludi |
Salot Sar 19-may 1925-yil Prek Sbauv, Kampong Thom viloyati, Kambodja, Fransiya Hindixitoyi |
Vafoti |
15-aprel 1998-yil(1998-04-15) (72 yoshda) Choam, Trapeang Prei [km], Anlong Veng, Oddar Meanchey, Kambodja 14.353862°N 104.121282°E / 14.353862; 104.121282 G O |
Siyosiy partiyasi |
|
Boshqa siyosiy birlashmalari |
Fransiya Kommunistik partiyasi (1950-yillar) |
Turmush oʻrtogʻi |
|
Bolalari | Sar Patchata [1] |
Taʼlim | EFREI (darajasi nomaʼlum) |
Imzosi | |
Harbiy xizmatlari | |
Mansubligi |
|
Xizmat yillari | 1963–1997 |
Unvoni | General |
Janglari |
|
Pol Pot boshchiligida kommunizm qurish maqsadi bilan jamiyatni tubdan qayta qurishga harakat qilindi, bu ommaviy qatagʻon, etnik tozalash va ocharchilik bilan kechadi. Uning hukmronligi davridagi voqealarda, turli maʼlumotlarga koʻra, 1 milliondan 3 milliongacha odam halok boʻlgan[4][5][6]. Keyinchalik ushbu hodisa Kambodja genotsidi deb nomlana boshlangan. 1979-yilda Vyetnam istilosi natijasida qizil kxmerlar rejimi hokimiyatdan olib tashlangan. Pol Pot Kambodja oʻrmonlarida yashiringan hamda keyingi yillarda Vyetnam va u qoʻllab-quvvatlagan rejimga qarshi kurashgan tashkilotga rahbarlik qilishda davom etgan. 1998-yilda Pol Pot oʻz sheriklari tomonidan uy qamogʻiga olingan va koʻp oʻtmay vafot etgan. Birlashgan Millatlar Tashkiloti koʻmagida tuzilgan sud keyinchalik uning bir qator sheriklarini genotsidda ayblab hukm qilgan boʻlsa-da, Pol Pot javobgarlikka tortilmadi.