Kalug

Kalug (ven.: Калуга [kɐˈlugə]) om lidn da lidnümbrik Venäman päivlaskmas. Se om Kalugan agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn.

Kalug
Калуга

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2024)	329,673 ristitud
Pind	168,8 km²
Pämez'	Dmitrii Denisov (tal'vku 2019—)
Telefonkod	+7−4842-xxx-xxx
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Lidnan i sen ümbrikon kart (2022)

Istorii

Kalug mainitase kirjutadud purtkiš ezmäižen kerdan vl 1371 kuti lidn. Todesižikš se om amuižemb, i om löutud koume keskaigašt lidnut nügüdläižen lidnan territorijal. Om alištunu Moskvan tobmudele 1380-nziš vozišpäi, sodagarnizon sijazihe röunanverižes lidnas kaikenaigašti Venäman imperijan levitandhasai. Lidn oli Kalugan gubernijan keskuseks vll 1796−1929. Suren sodan aigan nacistine okkupacii oli vl 1941 (12. reduku — 30. tal'vku). Vl 1944 Kalugan agjan aluz om pandud, i Kalug kändihe sen keskuseks.

Transportmašiništon da avtodetaliden tegimed harakterizuidas Kalugad. Mašiništonsauvomine šingotase lidnas (turbinad, sodaraketkompleksad, keitimpolen tembaidused). Toine järed sarak om sömtegimišt (olud, leib).

Geografijan andmused

Lidn sijadase Okanjogen da sen huran Jačenk-ližajogen muugotil randoil (ven.: Яченка 31 km pitte, Volgan bassein), Okan hural randal tobjimalaz. Jačenkan vezivaradim (0,23 km²) om Kalugan päivlaskmas.

Matkad Moskvan keskushesai om 160 km pohjoižpäivnouzmha, Uden Moskvan röunhasai — 80 km. Lähembaine lidn om Kondrovo 25 km lodeheze orhal, avtotel vai raudtel.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +4,4 C°, kezakun-elokun +15,9..+17,7 C°, tal'vkun-uhokun −6,3..−8,6 C°. Ekstremumad oma −38,9 C° (viluku) i +37,8 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om −1,1 C° (eloku), tal'vaigan maksimum om +12,2 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum +1,1 C°). Paneb sadegid 696 mm vodes, enamba kezakus-elokus (75..95 mm kus), vähemba uhokus-semendkus (35..42 mm kus).

Tobmuz

Kalugan territorialižed ümbrikod:      Leninan ümbrik      Moskvan ümbrik      Oktäbrin ümbrik

Kalug jagase koumeks territorialižeks ümbrikoks (vhesai 2012 ičeze administracijad oliba niil). Kaik 20 žilod, 50 pen't küläd, kaks' raudtestancijad da üks' pionerlager' mülüdas lidnümbrikho Kalugan ližaks. Lidnümbrikon pind om 540 km².

Edeližed lidnan pämehed oma Dmitrii Razumovskii (keväz'ku 2018 — tal'vku 2019), Konstantin Gorobcov (sulaku 2015 — keväz'ku 2018).

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 324 698 ristitud, lidnümbrikon — 339 488 ristitud, agjan koumandez, vn 2021 lidnan — 337 058 ristitud. Vl 2017 kaik 358 560 ristitud elihe lidnümbrikos. Vozil 1992 i 1997 lidnan eläjiden lugu oli kaikiš suremb — 347 tuh. ristituid.

Rahvahad (lidnümbrik, enamba 0,4 % vl 2010): venälaižed — 83,9 %, ukrainalaižed — 1,4 %, armenijalaižed — 0,9 %, vaugedvenälaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 1,9 %, rahvahuden ozutandata — 11,5 %^[1].

Transport

Avtobusad, trolleibusad, maršruttaksid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Lidnelektrojonused ühtenzoittas ezilidnoidenke.

Rahvahidenkeskeine civiline Kalug-lendimport (enččel Grabcevo, KLF / КЛГ, 25,6 tuh. passažiroid vl 2018) om rekonstruiruidud vl 2015 i sijadase lidnan päivnouzmaižel röunal, kahesas kilometras pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Venäman järedoihe lidnoihe (Moskv, Piter, Kaliningrad, Krasnodaran rand).

Galerei

• 
  Vanh torg (2021)
• 
  Eläban Eziauguižen Stroican päjumalanpert', vn 2011 nägu
• 
  Phh. Kosman i Damianan jumalanpertin ansambl', vn 2020 nägu
• 
  Volkswagen-kompanijan avtoiden ühthekeradamižen tegim vl 2016
• 
  IT-keskuz 2.0 vl 2018
• 
  Kalugan valdkundaližen universitetan üks' korpusoišpäi (2016, om vaumitud vl 2008)
• 
  Agjan dramteatr (2003)
• 
  Rahvahidenkeskeižen Kalug-lendimportan terminal vl 2017
• 
  Kalug-1-päraudtestancijan sauvuz vl 2022
• 
  Kalug-2-päraudtestancii vl 2016