Quốc gia Việt Nam
Cựu chính thể Việt Nam (1949-1955) / From Wikipedia, the free encyclopedia
Quốc gia Việt Nam (tiếng Pháp: État du Viêt Nam) là một chính phủ thuộc Liên bang Đông Dương thuộc Liên hiệp Pháp, tuyên bố chủ quyền toàn bộ lãnh thổ Việt Nam, tồn tại trong giai đoạn từ giữa năm 1948 đến 1955. Thủ đô đặt tại Sài Gòn, nhưng quốc trưởng Bảo Đại lại sống và làm việc tại Đà Lạt.
Quốc gia Việt Nam
|
|||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tên bản ngữ
| |||||||||||||
1949–1955 | |||||||||||||
Lãnh thổ Quốc gia Việt Nam tuyên bố chủ quyền | |||||||||||||
Tổng quan | |||||||||||||
Vị thế | Quốc gia liên kết của Liên hiệp Pháp và lãnh thổ cấu thành của Liên bang Đông Dương từ năm 1954 | ||||||||||||
Thủ đô | Sài Gòn 10°48′B 106°39′Đ | ||||||||||||
Ngôn ngữ thông dụng | Tiếng Việt Tiếng Pháp | ||||||||||||
Tôn giáo chính | Phật giáo Công giáo Cao Đài Hòa Hảo | ||||||||||||
Chính trị | |||||||||||||
Chính phủ | Chính phủ lâm thời (do chưa có Quốc hội và Hiến pháp), thành viên trong Khối Liên hiệp Pháp | ||||||||||||
Quốc trưởng¹ | |||||||||||||
• 1949–1955 | Bảo Đại | ||||||||||||
Thủ tướng | |||||||||||||
• 1954–1955 | Ngô Đình Diệm | ||||||||||||
Lịch sử | |||||||||||||
Thời kỳ | Chiến tranh Đông Dương | ||||||||||||
• Thành lập (ly khai khỏi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa) | 14 tháng 6 năm 1949 | ||||||||||||
• Được Pháp công nhận | 1950 | ||||||||||||
• Việt Nam Cộng hòa kế thừa | 26 tháng 10 năm 1955 | ||||||||||||
Địa lý | |||||||||||||
Diện tích | |||||||||||||
• 1955 | 173.809 km2 (67.108 mi2) | ||||||||||||
Dân số | |||||||||||||
• 1955 | 12.000.000 | ||||||||||||
Kinh tế | |||||||||||||
Đơn vị tiền tệ | Đồng | ||||||||||||
Thông tin khác | |||||||||||||
Mã ISO 3166 | VN | ||||||||||||
| |||||||||||||
Hiện nay là một phần của | Việt Nam | ||||||||||||
Ghi chú: Diện tích trên là của Pháp trao lại cho Quốc gia Việt Nam sau Hội nghị Genève năm 1954. Trước đó Quốc gia Việt Nam tuyên bố chủ quyền trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam (~331.000 km²), nhưng thực tế chỉ được Pháp giao cho kiểm soát những vùng mà quân Pháp đánh chiếm được |
Quốc gia Việt Nam được thành lập theo một thỏa thuận năm 1949 giữa Bảo Đại (cựu hoàng của nhà Nguyễn) và Tổng thống Pháp. Về mặt pháp lý, có quan điểm cho rằng bản thỏa thuận này bị xem là bất hợp pháp, do Bảo Đại đã thoái vị từ ngày 25/8/1945 và chỉ còn là một công dân bình thường nên ông ta không có tư cách pháp lý để thay mặt đất nước ký thỏa thuận với Pháp (Trong khi đó Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch đang tiến hành kháng chiến chống Pháp). Việc thành lập Quốc gia Việt Nam bị chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa coi như một chiêu bài của thực dân Pháp, nhằm thành lập chính phủ bù nhìn để hợp thức hóa việc xâm lược Việt Nam.[2] Vì việc thỏa hiệp với Pháp, Bảo Đại đã bị tòa án Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kết án phản quốc từ năm 1948.[3]
Về hình thức, quốc gia này gần như là một nước quân chủ chuyên chế do chưa có Hiến pháp và Quốc hội với Quốc trưởng là cựu hoàng Bảo Đại (tương tự nhà nước Lào và Campuchia được Pháp công nhận ngay sau đó). Trong thực tế thì quyền cai trị vẫn thuộc về Pháp, với Cao ủy Pháp kiểm soát tài chính, thương mại, quân sự và chính sách đối ngoại của Quốc gia Việt Nam.[4]
Tháng 6/1954, sau thất bại ở trận Điện Biên Phủ, Pháp rút quân khỏi Việt Nam và ký tắt một hiệp ước dự định trao trả độc lập cho Quốc gia Việt Nam,[5] nhưng với việc Hiệp định Geneve diễn tiến quá nhanh và được ký chính thức giữa Pháp và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, bản hiệp ước ký tắt của Quốc gia Việt Nam đã không bao giờ được hoàn thành.[6] Có quan điểm cho rằng chính phủ Pháp chỉ coi Quốc gia Việt Nam là một công cụ phục vụ cho họ, nên Pháp đã đàm phán và ký Hiệp định Geneve với chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chia đôi đất nước mà không cần tham khảo ý kiến Quốc gia Việt Nam.[3]
Từ năm 1954, theo thỏa thuận của Hiệp định Genève, chính quyền và các lực lượng quân sự của Liên Hiệp Pháp (bao gồm Quốc gia Việt Nam) theo quân đội Pháp tập kết vào miền Nam Việt Nam. Sau một cuộc trưng cầu dân ý gian lận [cần dẫn nguồn] vào năm 1955 để phế truất Quốc trưởng Bảo Đại, Thủ tướng Ngô Đình Diệm trở thành Quốc trưởng. Sau đó Quốc trưởng Ngô Đình Diệm tổ chức bầu Quốc hội cho Quốc gia Việt Nam. Quốc hội này đã ban hành Hiến pháp, đổi tên Quốc gia Việt Nam thành Việt Nam Cộng hòa.