Lũ lụt Việt Nam 2025
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Lũ lụt Việt Nam 2025 hay Đại hồng thủy 2025 (theo cách gọi của truyền thông Việt Nam),[1][2][3] là đợt mưa lũ đặc biệt lớn xảy ra ở Việt Nam trong giai đoạn cuối năm 2025, với hai khu vực chính chịu ảnh hưởng của mưa lũ là các tỉnh miền Bắc và các tỉnh miền Trung nước này.
Kể từ ngày 25 tháng 9 năm 2025, Việt Nam liên tiếp chịu ảnh hưởng của 5 cơn bão từ số 9 đến số 13, lần lượt là bão Ragasa, bão Bualoi, bão Matmo, bão Fengshen, bão Kalmaegi và đến đầu tháng 12 là bão số 15 (Koto). Những cơn bão này đổ bộ vào các tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt Nam, kết hợp với ảnh hưởng của các hình thế thời tiết khác như không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới và nhiễu động trong đới gió Đông trên cao, đã gây ra mưa lớn kéo dài trên diện rộng, nhiều nơi ghi nhận lượng mưa rất lớn và lập kỷ lục lịch sử. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ trên nhiều sông ở miền Bắc và miền Trung Việt Nam lên cao, ghi nhận 4 trong tổng số 9 hệ thống sông lớn ở nước này có các con sông và trạm đo ghi nhận đỉnh lũ lịch sử là hệ thống sông Thái Bình, hệ thống sông Mã, hệ thống sông Thu Bồn và hệ thống sông Đà Rằng. Ngập lụt sâu diễn ra trên diện rộng tại nhiều địa phương của Việt Nam trong các đợt mưa lũ tại từng khu vực.
Lũ lụt đã gây ra thiệt hại nặng nề cả về tính mạng và tài sản đối với các tỉnh thành miền Bắc và miền Trung Việt Nam, đặc biệt tại các địa phương như Thái Nguyên, Bắc Ninh, Cao Bằng, Lạng Sơn, Huế, Đà Nẵng, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng. Tác động mà lũ lụt gây ra tại Việt Nam trong năm 2025 cũng để lại nhiều vấn đề liên quan đến công tác quy hoạch hạ tầng đô thị cũng như vai trò điều tiết của các thủy điện nhằm ứng phó với thiên tai, thời tiết cực đoan của Việt Nam, cũng như khả năng vận hành của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vừa được áp dụng ở nước này trong đợt Cải cách thể chế Việt Nam 2024–2025.
Remove ads
Bối cảnh
Vào tháng 10 năm 2025, hiện tượng La Niña được xác nhận đã xuất hiện trên khu vực trung tâm Thái Bình Dương và được nhận định có ảnh hưởng đến Việt Nam, với dự báo từ cơ quan khí tượng nước này cho biết các tháng cuối năm 2025 sẽ mưa nhiều hơn so với trung bình.[4]
Trước khi có sự xuất hiện của bão số 9 (bão Ragasa), trong các tháng đầu tiên của mùa mưa bão năm 2025, Việt Nam đã chịu ảnh hưởng của một số đợt thiên tai. Vào cuối tháng 5 năm 2025, khu vực tỉnh Hà Tĩnh đã ghi nhận trận mưa lịch sử (so với cùng thời kỳ), gây ngập lụt nghiêm trọng.[5] Đến tháng 6 năm 2025, khu vực Trung Trung Bộ Việt Nam tiếp tục xảy ra đợt mưa lũ trái mùa hiếm gặp, với một loạt các sông như sông Kiên Giang tại Quảng Bình, sông Thạch Hãn tại Quảng Trị, sông Bồ tại Huế, sông Vu Gia tại Quảng Nam lũ dâng cao từ báo động 2 đến trên báo động 3 gây ngập lụt sâu diện rộng.[6]
Trong các tháng 7 và tháng 8 năm 2025, bão số 3 và một áp thấp nhiệt đới đã đổ bộ vào các tỉnh miền Bắc,[7] sau đó các cơn bão số 5 và số 6 đổ bộ vào khu vực Bắc Trung Bộ,[8] đã gây ra các đợt mưa lớn và ngập lụt ở khu vực phía Bắc Việt Nam. Bão số 3 (Wipha) đổ bộ vào các tỉnh Hưng Yên và Ninh Bình, gây mưa lớn diện rộng tại Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ,[9] một số trạm quan trắc ở Ninh Bình, Thanh Hoá và Nghệ An, lượng mưa trong ngày 22 tháng 7 đã phá kỉ lục lượng mưa trong ngày của tháng 7 cao nhất lịch sử như tại Sầm Sơn (Thanh Hoá) đạt 430,5mm; Quỳ Châu (Nghệ An) đạt 259,1mm; Văn Lý (Ninh Bình) đạt 207,5mm.[10] Mưa lớn gây ra trận lũ đặc biệt lớn xảy ra ở lưu vực hồ chứa thủy điện Bản Vẽ, Nghệ An và được đánh giá là "5.000 năm xảy ra một lần".[11] Trên sông Cả, một số trạm vùng núi Nghệ An ghi nhận giá trị lũ lịch sử.[12] Một tháng sau, hai cơn bão số 5 (Kajiki) và bão số 6 (Nongfa) đổ bộ vào các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh và Quảng Trị, tiếp tục gây ra mưa lớn cho các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam, trong đó trận mưa vào sáng ngày 26 tháng 8 khiến Hà Nội ngập sâu trong nước.[13]
Ở một số khu vực khác, lũ đặc biệt lớn cũng đã được ghi nhận tại các sông Ngòi Hút, Ngòi Thia, hạ lưu sông Tiền và sông Hậu.[14]
Remove ads
Diễn biến và tác động
Đợt mưa lũ ở miền Bắc
Từ ngày 25 tháng 9 năm 2025 đến ngày 16 tháng 10 năm 2025, bão số 9 (Ragasa) đổ bộ vào Quảng Ninh, nối tiếp bởi cơn bão số 10 (Bualoi) đổ bộ vào Hà Tĩnh và cơn bão số 11 (Matmo) đổ bộ vào vùng biên giới Việt - Trung, đã gây ra một đợt mưa lũ lịch sử tại các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam. Lũ trên nhiều sông lên mức báo động 3, đặc biệt trên thượng nguồn của hệ thống sông Thái Bình (sông Thương, sông Cầu, sông Trung, sông Cà Lồ) đã xuất hiện lũ lịch sử, thậm chí có điểm vượt cả lũ lịch sử vừa xảy ra do bão Yagi 1 năm trước đó. Quá trình truyền lũ từ thượng lưu về hạ lưu chậm, thời gian duy trì đỉnh lũ lâu và tiêu thoát lũ chậm gây ra tình trạng ngập lụt kéo dài tại các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng và một số địa phương khác tại miền Bắc Việt Nam.[15]
Bên cạnh đó, trên hệ thống sông Mã, mực nước sông Bưởi tại Kim Tân (Thanh Hóa), sông Cầu Chày tại Ngọc Lặc và sông Mã tại Cẩm Thủy đều vượt mức lịch sử.[16][17] Trên sông Bằng Giang tại trạm Bằng Giang, tỉnh Cao Bằng, đợt lũ này đã hai lần phá đỉnh lũ lịch sử.[18] Trên hệ thống sông Hồng, đỉnh lũ trên sông Lô tại Hà Giang cũng đã vượt mốc lũ lịch sử từng xảy ra vào năm 1969.[19][20]
Đợt mưa lũ dưới tác động đồng thời của cả ba cơn bão Ragasa, Bualoi, Matmo và các hình thế gây mưa khác đã làm 85 người chết và mất tích, trong đó bão Bualoi là 67 người[21] và bão Matmo là 18 người.[22] Tổng thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 43.400 tỷ đồng, trong đó khoảng 23.898 tỷ đồng được tính cho cơn bão Bualoi và khoảng 19.508 tỷ đồng được tính cho cơn bão Matmo.[23][24][25] Tỉnh Thái Nguyên chịu thiệt hại nặng nề nhất, với hơn 200.000 hộ dân chịu ảnh hưởng, 3.400 hộ phải di dời khẩn cấp, tổng thiệt hại do mưa lũ gây ra ước tính hơn 12.600 tỷ đồng.[26]
Đợt mưa lũ ở miền Trung
Ngay khi vừa kết thúc đợt mưa lũ tại miền Bắc thì ngày 16 tháng 10, mưa lớn bắt đầu xảy ra ở Huế,[27] sau đó từ ngày 22 đến ngày 28 tháng 10 khu vực miền Trung Việt Nam chịu tác động tổ hợp hình thái đa thiên tai gồm không khí lạnh tăng cường, hoạt động của bão Fengshen (bão số 12) suy yếu thành vùng áp thấp trên vùng biển ven bờ Huế - Đà Nẵng, dải hội tụ nhiệt đới dâng trục từ phía Nam lên và nhiễu động trong đới gió Đông kết hợp với địa hình đón gió. Tổ hợp này đã gây ra một đợt mưa lớn tại các tỉnh miền Trung Việt Nam.[28] Liền sau đó, chịu ảnh hưởng của không khí lạnh và hoàn lưu bão số 13 (Kalmaegi), miền Trung Việt Nam tiếp tục mưa lớn đến ngày 7 tháng 11.[29][30][31] Đến giữa tháng 11, tiếp tục xảy ra mưa lớn do ảnh hưởng của không khí lạnh và nhiễu động gió Đông tại các tỉnh Nam Trung Bộ.[32] Đầu tháng 12 năm 2025 tiếp tục xảy ra mưa do ảnh hưởng của bão số 15 (Koto) dù đã suy yếu thành vùng áp thấp.[33] Đặc biệt tại trạm Bạch Mã (Huế) tổng lượng mưa tính từ 19 giờ ngày 26 tháng 10 đến 19 giờ ngày 27 tháng 10 đạt 1.739,6mm, được ngành khí tượng Việt Nam xác nhận là lượng mưa một ngày lớn nhất từ trước đến nay ở nước này.[34]
Một đợt lũ lớn và đặc biệt lớn đã xuất hiện tại các tỉnh miền Trung Việt Nam. Vào cuối tháng 10, đầu tháng 11, trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn ở Đà Nẵng (khu vực tỉnh Quảng Nam cũ) xuất hiện trận lũ lịch sử, với đỉnh lũ trên sông Thu Bồn tại Câu Lâu đã vượt mức lịch sử của trận "Đại hồng thủy 1964",[35][36] tại trạm Nông Sơn, đỉnh lũ đạt được cũng vượt qua đỉnh lũ lịch sử năm 1998.[37] Trên sông Vu Gia, đỉnh lũ ở trạm Thành Mỹ và trạm Hội Khách cũng đã cao hơn đỉnh lũ lịch sử trước đây.[37] Vào giữa tháng 11 năm 2025, trên hệ thống sông Đà Rằng cũng xuất hiện trận lũ lịch sử với đỉnh lũ tại các trạm Củng Sơn và Phú Lâm ở tỉnh Đắk Lắk (khu vực tỉnh Phú Yên cũ) vượt mức lũ lịch sử năm 1993.[38]
Bên cạnh đó, lũ lụt cũng xảy ra trên một số con sông khác ở miền Trung Việt Nam. Tại Huế, nước lũ lên 4 lần trong vòng 1 tháng,[39] trong đó có 3 lần liên tiếp vào cuối tháng 10, đầu tháng 11 chỉ trong 1 tuần và trên sông Bồ tại Phú Ốc lũ liên tục phá đỉnh lũ lịch sử năm 2020, cũng như kỷ lục vừa thiết lập trước đó.[40] Tại Khánh Hòa, lũ trên sông Dinh tại Ninh Hòa cũng vượt đỉnh lịch sử năm 1986,[38] tại Lâm Đồng lũ trên sông Lũy tại trạm Sông Lũy, sông Đa Nhim tại Đại Ninh và trên sông Cam Ly tại Thanh Bình cũng phá đỉnh lũ lịch sử trước đó.[41][33][42]
Thống kê tính đến ngày 13 tháng 11, giai đoạn mưa lũ thứ nhất kết hợp ảnh hưởng của bão Kalmaegi đã làm 66 người chết, mất tích, 160 người bị thương; hơn 2.500 nhà bị sập, đổ, gần 60 nghìn nhà bị hư hại, tốc mái, hơn 176 nghìn nhà bị ngập; gần 25 nghìn ha lúa, hoa màu bị hư hại; hơn 162 nghìn con gia súc, gia cầm bị chết; 182 tàu thuyền bị chìm, hư hỏng; gần 63 nghìn lồng bè nuôi thủy sản bị thiệt hại; nhiều công trình hạ tầng bị hư hại nặng nề. Tổng thiệt hại ước tính trên 22 nghìn tỷ đồng (gồm 9.050 tỷ do mưa lũ sau bão số 12[23] và 13.048 tỷ do bão số 13 cùng mưa lũ).[43] Thiệt hại do mưa lũ khiến 108 người chết, mất tích, 963 nhà bị sập đổ, 3.390 nhà bị hư hỏng trên 82.000 ha lúa, hoa màu; trên 147.000ha cây trồng lâu năm bị thiệt hại; hơn 1 triệu con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi; 1.307ha thủy sản bị thiệt hại; 1,19 triệu khách hàng mất điện; ước tính thiệt hại tính đến 30 tháng 11 là hơn 16.220 tỷ đồng.[44][45][46] Đợt mưa do bão Koto ở Lâm Đồng gây thiệt hại 113 tỷ đồng.[47]
Remove ads
Tranh luận
Theo ghi nhận trên báo Thanh Niên, mưa lũ năm 2025 lại thể hiện tính cực đoan tập trung trong thời gian ngắn, vượt quá khả năng chống chịu của các hệ thống thoát nước đô thị, gây ngập úng kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế - xã hội, đời sống và an toàn con người tại Việt Nam.[48] Một lãnh đạo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia Việt Nam cho rằng, mưa cường suất lớn đã xảy ra với tần suất dày hơn trong năm 2025 ở nước này và việc khí hậu chuyển pha sang La Niña (pha lạnh) trong nửa cuối năm, tạo ra những hình thái thời tiết nguy hiểm, các đợt mưa không chỉ lớn về lượng mà còn xảy ra liên tiếp, từ đó lũ lịch sử và kéo dài hơn bình thường.[49] Bên cạnh đó, năm 2025 lần đầu tiên ngành khí tượng Việt Nam lần đầu tiên ghi nhận có tới 20 con sông trên cả nước cùng ghi nhận lũ đặc biệt lớn, lũ lịch sử trong cùng một năm.[14][50] Theo một lãnh đạo của Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai, nhiều khu vực trong thời gian ngắn phải hứng chịu tất cả các đợt thiên tai trên dẫn đến hình thái thiên tai kép bão chồng bão, lũ chồng lũ, lũ quét, sạt lở đất, nhất là tại các tỉnh miền núi, trung du Bắc Bộ, Trung Bộ, ảnh hưởng đến hạ tầng.[51]
Trong bối cảnh Việt Nam vừa áp dụng mô hình chính quyền địa phương hai cấp sau đợt cải cách hành chính và tinh gọn bộ máy, sáp nhập tỉnh xã, một số ý kiến cho rằng mưa lũ năm 2025 chính là "phép thử" cho việc vận hành mô hình này.[52][53] Một số ý kiến cũng chỉ ra những vấn đề trong việc vận hành, điều tiết và xả lũ của hệ thống thủy điện khi xảy ra tình huống mưa lớn.[54][55] Trong kỳ họp Quốc hội Việt Nam diễn ra cùng thời điểm với trận lũ ở miền Trung, một số đại biểu đề nghị rà soát lại hệ thống thủy điện nhỏ, đánh giá lại quy trình xả lũ thậm chí cần phải xử lý hình sự nếu việc xả lũ gây thiệt hại về tính mạng.[56][57]
Tham khảo
Liên kết ngoài
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads