Lũ lụt miền Bắc Việt Nam 2025
loạt bão, lũ lụt, sạt lở đất và các thảm hoạ thiên tai liên tiếp khắp miền Bắc Việt Nam năm 2025 From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Lũ lụt miền Bắc Việt Nam năm 2025 là đợt mưa lũ xảy ra tại các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam từ ngày 25 tháng 9 đến ngày 16 tháng 10 năm 2025, dưới sự tác động trực tiếp từ các cơn bão Ragasa, Bualoi, Matmo và một số hình thế thời tiết khác.
Mưa lớn bắt đầu xảy ra ở các tỉnh miền Bắc Việt Nam từ ngày 25 tháng 9 do ảnh hưởng trực tiếp của bão Ragasa đổ bộ vào Quảng Ninh, sau đó kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới và lan rộng xuống khu vực Bắc Trung Bộ một ngày sau đó. Đến ngày 28 và ngày 29 tháng 9, bão Bualoi đổ bộ vào Hà Tĩnh và mang theo lượng mưa rất lớn tiếp tục trút xuống các tỉnh miền Bắc và Bắc miền Trung Việt Nam, kéo dài đến ngày 1 tháng 10. Tuy nhiên không lâu sau đó, bão Matmo đi vào vùng biên giới Việt-Trung và gây mưa diện rộng ở miền Bắc từ ngày 6 đến 8 tháng 10, và kết thúc với đợt mưa từ 13 đến 15 tháng 10 do ảnh hưởng của không khí lạnh yếu kết hợp với nhiễu động gió Đông. Trong các đợt mưa trên ghi nhận một số kỷ lục về lượng mưa tại một số trạm. Mưa lớn dài ngày trong giai đoạn này khiến mực nước các sông ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ lên nhanh, nhiều sông đã đạt mức báo động 3. Đặc biệt, trên lưu vực sông Thương, sông Cầu nằm về thượng nguồn của hệ thống sông Thái Bình, một số trạm đã ghi nhận đỉnh lũ cao kỷ lục trong chuỗi số liệu. Ngập lụt diễn ra trên diện rộng ở nhiều địa phương Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, đặc biệt tại các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng; tại thủ đô Hà Nội, các trận mưa vào ngày 30 tháng 9 và 7 tháng 10 cũng đã gây ngập trên phạm vi rộng. Nhiều sự cố đê điều cũng xảy ra trong đợt thiên tai này, đáng chú ý là vụ vỡ đập thủy điện Bắc Khê tại Lạng Sơn.
Đợt lũ lụt này, kết hợp với ba cơn bão Ragasa, Bualoi, Matmo, đã gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Tính chung với các cơn bão, thiệt hại về kinh tế ước tính lên đến 35,7 nghìn tỷ đồng (1,42 tỷ USD), hơn 80 người chết và mất tích. Do những ảnh hưởng tiêu cực của thiên tai, chính quyền Việt Nam đã kêu gọi sự quyên góp ủng hộ từ trong nước và cộng đồng quốc tế.
Remove ads
Bối cảnh và công tác phòng chống thiên tai
Trước đợt mưa lũ này, năm 2025 được ngành khí tượng Việt Nam xác định là năm ENSO trung tính, với dự báo từ tháng 8 đến tháng 10 có 8 đến 11 cơn bão và áp thấp nhiệt đới ở biển Đông, 4 đến 5 cơn ảnh hưởng đất liền và tập trung tại Trung Bộ.[1] Tính từ tháng 6 năm 2025, Việt Nam đã xảy ra ba đợt mưa, bão, lũ lớn, đợt thứ nhất diễn ra từ ngày 10 đến 13 tháng 6 do ảnh hưởng gián tiếp của bão Wutip (bão số 1) gây mưa tại miền Trung và một số nơi lập kỷ lục về lượng mưa,[2] đợt thứ hai diễn ra vào cuối tháng 7 do ảnh hưởng của bão Wipha (bão số 3),[3][4] đợt thứ ba diễn ra vào cuối tháng 8 do ảnh hưởng của các cơn bão Kajiki (bão số 5) và Nongfa (bão số 6).[5][6]
Trong tháng 9 năm 2025, trước bão Ragasa, đã xuất hiện hai cơn bão Tapah (bão số 7) và bão Mitag (bão số 8) trên biển Đông, nhưng đều đổ bộ vào Trung Quốc và không ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam.[7] Ngày 20 tháng 9, khi bão Mitag đổ bộ và suy yếu trên đất liền Trung Quốc, cơ quan chức năng Việt Nam đã cảnh báo về sự hình thành của cơn bão Ragasa, có khả năng phát triển thành siêu bão và có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam từ ngày 24 đến ngày 26 tháng 9.[8] Đêm 22 tháng 9, bão Ragasa vào biển Đông với cường độ cấp 17, trở thành cơn bão số 9.[9] Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam, Ragasa là cơn bão mạnh nhất mà Việt Nam ghi nhận được trong lịch sử bão trên biển Đông.[10] Ngày 23 tháng 9, Chính phủ Việt Nam ra Công điện 171 ứng phó bão số 9, cũng như nêu nguy cơ về bão số 10 và mưa lũ sau bão.[11] Ngày 24 tháng 9, Ragasa giảm cấp xuống dưới cấp siêu bão,[12] và tiếp tục suy yếu khi đến gần Móng Cái (Quảng Ninh).[13] Tuy nhiên, cùng thời điểm Ragasa hoạt động trên biển Đông, bão Bualoi xuất hiện ngoài khơi Philippines, có hướng di chuyển về biển Đông.[14] Bão Bualoi cũng được nhận định có khả năng ảnh hưởng đến Việt Nam và gây mưa lớn.[15] Ngày 26 tháng 9, Chính phủ tiếp tục ra Công điện 174 chống bão số 10 và mưa lũ,[16] và hai ngày sau đó Ban Bí thư ra chỉ thị về ứng phó bão sô 10.[17] Chính phủ tiếp tục ra hai Công điện vào ngày 3 tháng 10[18] và 7 tháng 10[19] để ứng phó với bão số 11 và mưa lũ sau bão.
Remove ads
Diễn biến và tác động
Ngày 25 tháng 9, bão Ragasa (bão số 9) đi vào vùng biển tỉnh Quảng Ninh và suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, sau đó đổ bộ vào đất liền tỉnh Quảng Ninh và suy yếu thành một vùng áp thấp. Hoàn lưu bão và sau là dải hội tụ nhiệt đới đã gây ra một đợt mưa lớn diện rộng tại các tỉnh Bắc Bộ từ ngày 25 tháng 9.[20][21] Ngay sau đó 3 ngày, bão Bualoi (bão số 10) đổ bộ vào đất liền các tỉnh Hà Tĩnh - Bắc Quảng Trị với cường độ mạnh và tiếp tục gây mưa lớn diện rộng, kéo dài đợt mưa đến ngày 1 tháng 10 với tổng lượng mưa phổ biến từ 150 – 250 mm, khu vực phía Nam Sơn La, Nam Phú Thọ, Lào Cai và Hà Nội có tổng lượng mưa từ 250 – 400 mm. Mưa lớn cũng diễn ra tại các tỉnh từ Thanh Hóa đến Huế với tổng lượng mưa phổ biến từ 300 – 450 mm, trong đó, khu vực Thanh Hóa – Nghệ An và Huế có tổng lượng mưa từ 450 – 550 mm, có nơi trên 600 mm.[21] Một số điểm có lượng mưa lớn hơn như Tà Si Láng (Lào Cai) 685 mm, Km46 (Sơn La) 557 mm; Ngọc Sơn (Phú Thọ) 595 mm; Xuân Bình (Thanh Hóa) 836 mm, Cẩm Liên 2 (Thanh Hóa) 811 mm; Mỹ Sơn 1 (Nghệ An) 651 mm, Hủa Na (Nghệ An) 659 mm; Sơn Hồng 1 (Hà Tĩnh) 609 mm; Đức Hóa (Quảng Trị) 593 mm; Bạch Mã (Huế) 857 mm, Quan Tượng Đài (Huế) 695 mm.[22] Có 7 điểm đã được ghi nhận có lượng mưa cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử tháng 9 trong các ngày 29 và 30 tháng 9.[7]
Rạng sáng ngày 6 tháng 10, bão Matmo (bão số 11) đã đổ bộ vào khu vực tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) sau đó đi vào vùng biên giới Việt – Trung. Các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ tiếp tục xảy ra mưa lớn trên diện rộng. Riêng khu vực Đông Bắc của Bắc Bộ, phía Nam Tuyên Quang (Tuyên Quang cũ), Thái Nguyên và Hà Nội có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến 150 – 250 mm, có nơi trên 300 mm, riêng khu vực Thái Nguyên 250 – 350 mm, có nơi trên 450 mm,[21] một số nơi có lượng mưa lớn như Quyết Thắng (Lạng Sơn) 339 mm, Hồng An (Cao Bằng) 312 mm, Ghềnh Gà (Tuyên Quang) 266 mm, Gia Bảy (Thái Nguyên) 606 mm, Hóa Thượng (Thái Nguyên) 601 mm, Thái Nguyên (Thái Nguyên) 528 mm, Bố Hạ (Bắc Ninh) 515 mm, Xuân Hương (Bắc Ninh) 485 mm, Sóc Sơn (Hà Nội) 300 mm, Láng (Hà Nội) 271 mm.[23] Riêng tại hai trạm khí tượng Thái Nguyên và Bắc Giang ghi nhận lượng mưa kỷ lục vào ngày 7 tháng 10 là 491,3 mm và 365,4 mm, vượt giá trị lịch sử lượng mưa ngày trong tháng 10 mà vượt cả lượng mưa ngày cao nhất trong năm, cũng như là tổng lượng mưa cao nhất tháng 10 trong lịch sử.[21]
Từ ngày 13 đến ngày 16 tháng 10, khu vực miền Bắc (chủ yếu là phía Đông Bắc Bộ) và Bắc Trung Bộ tiếp tục xảy ra thêm một đợt mưa lớn do ảnh hưởng của không khí lạnh yếu kết hợp với gió Đông từ hoàn lưu áp cao cận nhiệt đới.[24][25] Một số nơi có lượng mưa lớn như Tiên Yên (Quảng Ninh) 386 mm; Đông Long (Hưng Yên) 371 mm; Mỹ Lộc (Hưng Yên) 314 mm.[26] Hải Phòng cũng có lượng mưa cục bộ trên 100 mm trong ngày 14 tháng 10.[24][27]
Diễn biến lũ
Mưa lớn diện rộng do 3 cơn bão và dải hội tụ nhiệt đới tại các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ đã gây ra một đợt lũ lớn trên các hệ thống sông tại những khu vực này. Từ ngày 27 tháng 9, lũ trên các sông miền Bắc đã lên. Hồ Tuyên Quang đã vận hành mở 8 cửa xả đáy, hồ Thác Bà mở 3 cửa xả mặt, hồ Hòa Bình mở 2 cửa xả đáy.[28] Trên hệ thống sông Hồng, đỉnh lũ trên sông Lô tại Hà Giang là 106,47 m, trên báo động 3 là 3,47 m, vượt lũ lịch sử năm 1969 là 0,90 m vào ngày 1 tháng 10.[22][29] Tại sông Thao, đinh lũ tại trạm Lào Cai là 83,44 m (lúc 5 giờ ngày 30 tháng 9), dưới báo động 3 0,06 m;[30][31] đỉnh lũ tại trạm Yên Bái đạt được vào 11 giờ ngày 30 tháng 9 là 34,39 m, trên báo động 3 2,39 m.[32] Đỉnh lũ trên sông Hồng tại trạm Hà Nội đạt 9,56 m vào sáng ngày 2 tháng 10, ở ngưỡng báo động 1.[33] Tại sông Tích và sông Bùi, mực nước báo động 3 cũng đã duy trì nhiều ngày cho đến ngày 5 tháng 10.[34][35][36] Đến ngày 13 tháng 10, lũ sông Tích tại Hà Nội rút xuống mức trên báo động 1 và lũ sông Bùi, sông Nhuệ, sông Đáy xuống dưới báo động 1.[37] Tại Ninh Bình, trong ngày 1 tháng 10, tại các sông Đáy, Hoàng Long, Đào, Ninh Cơ ở tỉnh này đỉnh lũ cũng đã vượt báo động 3.[38]
Trên hệ thống sông Thái Bình, trong các ngày 2 và 3 tháng 10, lũ sông Cầu tại Đáp Cầu, lũ sông Thương tại Phủ Lạng Thương đạt báo động 3 và xấp xỉ báo động 3, trên sông Thái Bình tại Phả Lại đạt mức báo động 2.[39][40] Một tuần sau đó, khu vực thượng nguồn hệ thống sông Thái Bình ghi nhận các giá trị lũ lịch sử. Vào ngày 8 tháng 10, lũ trên sông Cầu tại trạm Gia Bảy lên 29,9 m, trên mức lịch sử do bão Yagi năm 2024 là 1,09 m.[41] Cùng ngày, lũ trên sông Thương tại Hữu Lũng (Lạng Sơn) đã đạt đỉnh là 24,31 m lúc 14 giờ, vượt 1,77 m so với lũ lịch sử năm 1986 (22,54 m).[23][42] Ngày 9 tháng 10, lũ sông Thương tại Phủ Lạng Thương và Phúc Lộc Phương cũng thiết lập kỷ lục lịch sử. Đỉnh lũ ghi nhận trên sông Thương tại Phủ Lạng Thương là 7,6 m, vượt lũ lịch sử năm 1986; trên sông Cầu tại Chã lên đến 12,02 m, vượt lũ lịch sử năm 1971 1 m[43] và tại Phúc Lộc Phương là 9,98 m, vượt lũ lịch sử năm 2024.[44] Đỉnh lũ trên sông Thương tại Cầu Sơn đạt 18,37 m, trên lũ lịch sử năm 2008 là 0,95 m.[45] Trên lưu vưc sông Cầu tại Hà Nội, đỉnh lũ các sông Cầu, Cà Lồ đã đạt lần 1 vào ngày 3 tháng 10,[46] đỉnh lũ lần 2 ghi nhận trên sông Cà Lồ tại trạm Mạnh Tân là 9,75 m, vượt lịch sử năm 2024 0,41 m vào ngày 10 tháng 10[47] và sông Cầu tại Lương Phúc đạt đỉnh ở mức 10,16 m (trên báo động 3 khoảng 2,26 m) vào ngày 9 tháng 10.[48] Đến ngày 13 tháng 10, lệnh báo động 3 đã được rút trên sông Thương tại Phủ Lạng Thương và lệnh báo động 2 cũng đã được rút trên sông Cầu tại Đáp Cầu và Phúc Lộc Phương ở Bắc Ninh; cũng như trên sông Cầu tại Lương Phúc và sông Cà Lồ tại Mạnh Tân ở Hà Nội.[49][50][51] Ngày 14 tháng 10, chỉ còn 3 trạm có mức lũ trên báo động 1.[52] Ngày 16 tháng 10, mực nước trên sông Thương tại Phủ Lạng Thương đã xuống dưới báo động 1,[53] chỉ còn duy nhất 1 trạm trên báo động 1 ở Cầu Sơn.[26][a]
Trên sông Bằng Giang tại trạm Bằng Giang, tỉnh Cao Bằng, đợt lũ này đã hai lần phá kỷ lục. Vào ngày 1 tháng 10, đỉnh lũ tại Bằng Giang đạt 185,22 m, vượt kỷ lục năm 1986 (184,84 m). Đến 23h ngày 7 tháng 10, lũ tiếp tục đạt đỉnh lần 2 ở mức 185,79 m, vượt mức lũ lịch sử năm 1986 là 0,95 m.[55]
Tại hệ thống sông Mã, mực nước sông Bưởi tại Kim Tân (Thanh Hóa) là 14,33 m, trên báo động 3 là 2,33 m và vượt lũ lịch sử năm 2007 là 0,08 m vào ngày 1 tháng 10;[56][57] đỉnh lũ trên sông Mã tại Giàng là 6,97 m lúc 9 giờ ngày 30 tháng 9, trên báo động 3 0,47 m.[32] Một số sông khác trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đỉnh lũ vào ngày 30 tháng 9 cũng đạt báo động 3.[30] Trên hệ thống Sông Cả, tại Nghệ An, đỉnh lũ ở Mường Xén là 142,11 m lúc 8 giờ ngày 30 tháng 9, trên báo động 3 0,11 m, tại Con Cuông đạt đỉnh 31,11 m lúc 1 giờ ngày 30 tháng 9, trên báo động 3 0,61 m;[58][59] lũ sông Lam tại Yên Thượng lúc 4 giờ ngày 1 tháng 10 đạt 9,56 m, trên báo động 3 0,56 m; tại tỉnh Hà Tĩnh, đỉnh lũ các sông Ngàn Phố, Ngàn Sâu ở Sơn Diệm và Chu Lễ đạt được trong ngày 30 tháng 9 lần lượt ở mức 11,52 m và 13,05 m; xấp xỉ và trên báo động 2.[22] Tới ngày 3 tháng 10, nước lũ trên các sông ở Bắc Trung Bộ đã rút, nhiều nơi xuống dưới báo động 1.[60]
Ngập lụt và sự cố
Ảnh hưởng của đợt mưa lũ khiến nhiều địa phương tại miền Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam xuất hiện tình trạng ngập lụt.[28] Tại Hà Nội, các trận mưa lớn xảy ra vào ngày 30 tháng 9 và 7 tháng 10 đã khiến nhiều điểm trong thành phố bị ngập lụt. Ngày 30 tháng 9 ghi nhận 116 điểm ngập lụt[61] và ngày 7 tháng 10 ghi nhận 122 điểm ngập lụt cùng gần 30 tuyến đường tê liệt.[62] Ngập lụt cũng diễn ra sau bão Bualoi tại các tỉnh Thanh Hóa,[63] Nghệ An,[64] Ninh Bình,[65] Phú Thọ,[66] Tuyên Quang,[67] và Thái Nguyên.[68] Ở đợt mưa do ảnh hưởng từ bão Matmo, các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng cũng xảy ra ngập lụt trên diện rộng.[69] Trong đợt mưa từ ngày 13 đến 15 tháng 10, ngập lụt cũng xảy ra do mưa lớn tại Hải Phòng.[70]
Có 84 sự cố đê điều xảy ra sau đợt mưa do bão Matmo tại các tỉnh miền Bắc.[71] Trước đó trong cơn bão Bualoi cũng đã xảy ra 50 sự cố đê điều.[72] Vào lúc 13 giờ 30 phút ngày 7 tháng 10, đập thủy điện Bắc Khê 1, nằm trên địa bàn xã Kim Đồng, huyện Tràng Định cũ (nay thuộc xã Tân Tiến), bị vỡ một phần ở vai đập gần khu vực cửa xả. Ban đầu vết nứt nhỏ, sau đó lan rộng, tạo thành khe hở khoảng 4 đến 5 m, sâu khoảng từ 3 đến 4 m.[73][74]
Remove ads
Thiệt hại
Đợt mưa lũ dưới tác động đồng thời của cả ba cơn bão Ragasa, Bualoi, Matmo và các hình thế gây mưa khác đã làm 85 người chết và mất tích, trong đó bão Bualoi là 67 người[75] và bão Matmo là 18 người.[76] Tổng thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 35.723 tỷ đồng, trong đó 18.803 tỷ đồng được tính cho cơn bão Bualoi[77] và 16.920 tỷ đồng được tính cho cơn bão Matmo.[78] Cả ba cơn bão cùng lũ lụt đã gây thiệt hại lên đến 3.200 tỷ đồng cho hạ tầng giao thông đường bộ.[79] Theo thống kê, có hơn 10.000 cơ sở giáo dục bị ảnh hưởng bởi cả bão và mưa lũ.[80] Theo Cục Quản lý, Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), trên cơ sở báo cáo của toàn bộ doanh nghiệp bảo hiểm, tính đến ngày 10 tháng 10, có thiệt hại về người có 7 vụ, số tiền bảo hiểm thiệt hại ước tính là 745 triệu đồng; thiệt hại về tài sản và các nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ khác là 3.746 vụ, ước tính thiệt hại gần 1.674 tỉ đồng.[81]
Thái Nguyên
Thái Nguyên là địa phương ghi nhận thiệt hại về người nặng nhất, với 7 người chết và 3 người bị thương; tính đến ngày 22 tháng 10, theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh này, thiệt hại kinh tế ước tính trên 12.600 tỷ đồng.[82][83] Tại tỉnh này cũng ghi nhận hơn 200 nghìn ngôi nhà bị ngập sâu trong nước lũ;[84] ước tính 1.010 căn nhà bị sập đổ hoặc hư hỏng nặng do lũ quét, sạt lở.[85] Đợt mưa lũ đã gây hư hỏng cho lượng lớn phương tiện giao thông trong tỉnh, với 12.631 ô tô (chiếm gần 8,7% số ô tô trong tỉnh) và 39.628 xe máy bị ngâm nước, hư hỏng; nhiều gara ô tô tại Thái Nguyên rơi vào tình trạng quá tải do hàng loạt xe ngập nước xếp hàng chờ cứu hộ, sửa chữa, với chi phí khắc phục mỗi xe ô tô ngập ước tính 30 – 150 triệu đồng tùy mức độ hỏng hóc.[86] Hàng loạt cơ sở kinh doanh, chợ và doanh nghiệp bị thiệt hại nặng; chợ Thái (thành phố Thái Nguyên cũ) tầng trệt ngập sâu khoảng 3 m, hàng hóa của tiểu thương hư hỏng hoàn toàn, nhiều hộ ước tính thiệt hại tài sản trị giá hàng tỷ đồng;[87] một số doanh nghiệp địa phương báo cáo thiệt hại từ vài tỷ đến hàng chục tỷ đồng do kho hàng, máy móc bị ngập nước.[88]
Về nông nghiệp, mưa lũ làm ngập úng khoảng 4.400 – 5.000 ha diện tích nông nghiệp tại Thái Nguyên, trong đó có khoảng 2.800 ha lúa và khoảng 1.000 ha hoa màu bị mất trắng, cùng 435 ha chè bị ảnh hưởng nặng. Thống kê sơ bộ cho thấy hơn 58.000 con gia cầm bị chết, cuốn trôi.[89] Về cơ sở hạ tầng, hệ thống đê điều xảy ra sự cố trên các tuyến đê xung yếu như đê Chã, đê Hà Châu và đê bọc sông Cầu quanh TP. Thái Nguyên, buộc lực lượng chức năng phải gia cố khẩn cấp hàng chục ki-lô-mét đê chống tràn;[84][90] có 8 điểm sạt lở hoặc ngập sâu trên các quốc lộ qua địa bàn, gồm cả quốc lộ 3 và cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên, tại cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên có đoạn ngập tới 45 cm.[84][91] Đường sắt Hà Nội – Đồng Đăng phải tạm dừng chạy tàu.[84] Toàn tỉnh có thời điểm hơn 320.000 hộ mất điện; trụ sở Công ty Điện lực Thái Nguyên ngập sâu tầng 1, làm hỏng thiết bị và 23 ô tô chuyên dụng, thiệt hại khoảng 16 tỷ đồng.[88] Tính đến ngày 14 tháng 10, điện đã được khôi phục cho khoảng 98% hộ dân trong tỉnh; học sinh phải nghỉ học gần một tuần và bắt đầu trở lại trường từ ngày 15 tháng 10.[92]
Bắc Ninh
Tỉnh Bắc Ninh ghi nhận 5 người tử vong do mưa lũ và 7 người bị thương;[93] một cán bộ thôn 35 tuổi ở xã Hợp Thịnh đã bị đột quỵ tử vong khi tham gia trực chống lũ.[94] Tính đến ngày 12 tháng 10, toàn tỉnh thiệt hại kinh tế ước tính khoảng 1.670 tỷ đồng.[95] Nhiều khu dân cư ven sông Cầu và sông Thương ngập sâu 0,5 – 1,5 m kéo dài gần một tuần. Toàn tỉnh có hơn 15.000 hộ dân phải sơ tán hoặc bị cô lập do lũ.[93][96] Mưa lũ cũng làm hư hỏng 402 căn nhà tại tỉnh này.[97] Về nông nghiệp, toàn tỉnh có gần 8.000 ha lúa và hoa màu bị ngập úng,[96] 941 ha cây ăn quả bị ngập.[93] Thống kê cho thấy hơn 314.000 con gia cầm và khoảng 5.000 con gia súc bị chết do mưa lũ.[96] Diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại là 2.187 ha.[93]
Về cơ sở hạ tầng, đã có 66 sự cố đê điều xảy ra tại tỉnh Bắc Ninh.[98] Rạng sáng ngày 8 tháng 10 tại xã Tiên Lục, một đoạn đê bối dài 15 m đã bị vỡ do nước lũ tràn qua, tuy nhiên không gây thiệt hại về người do khu vực đã được sơ tán trước đó.[97] Đến sáng ngày 14 tháng 10, còn 17.254 hộ ở Bắc Ninh chưa có điện do trạm biến áp ở vùng ngập chưa khôi phục được;[98] khoảng 240 điểm trường học và 60 trạm y tế bị ngập nước và cô lập.[93] Về giao thông, 4 điểm trên các quốc lộ qua Bắc Ninh bị ngập sâu, sạt lở gây tắc đường.[90] Tổng cộng 684 điểm sạt lở, hư hại; 64 quốc lộ, tỉnh lộ bị ngập úng và 17 ngầm, tràn bị hư hỏng.[93] Trước tình cảnh cầu đường sắt sông Thương 131 năm tuổi có nguy cơ bị lũ cuốn trôi, ngành đường sắt đã huy động, đưa một đoàn tàu hàng chở quặng gồm 6 toa nặng 300 tấn lên cầu nhằm trấn giữ cầu, không cho cầu bị lũ cuốn trôi.[99]
Lạng Sơn
Thiệt hại kinh tế ước tính tại tỉnh này lên đến hơn 1.050 tỷ đồng, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão Matmo (bão số 11). Mưa lớn kéo dài đã gây ra tình trạng sạt lở đất và ngập lụt trên diện rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, tài sản của người dân và cơ sở hạ tầng địa phương.[100] Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn, toàn tỉnh có khoảng 5.100 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó có 10 ngôi nhà bị sập, 1 nhà thiệt hại rất nặng, 6 nhà thiệt hại nặng, 2 nhà bị hư hại một phần, 2.158 nhà bị ngập nước, 2.577 nhà bị cô lập, 249 nhà bị sạt lở đất, 55 nhà có nguy cơ sạt lở và 42 công trình phụ bị thiệt hại. Nước lũ dâng cao trên các sông đã gây ngập lụt diện rộng tại các xã Yên Bình, Vân Nham, Hữu Lũng, Tuấn Sơn, Cai Kinh, Thất Khê, Tràng Định, Quốc Việt… Khu vực miền núi của tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề do lũ quét và lũ ống, gây thiệt hại lớn về sản xuất nông nghiệp. Mưa lớn đã làm ngập úng khoảng 3.894 ha lúa, 1.028 ha hoa màu, 30 ha cây ăn quả và làm gãy đổ, hư hại 58 ha rừng trồng.[101] Mưa lũ đã khiến toàn bộ 22 thôn của xã Yên Bình (huyện Hữu Lũng cũ) bị ngập, với khoảng 2.500 hộ dân rơi vào tình trạng cô lập. Tổng diện tích lúa, hoa màu và cây ăn quả bị thiệt hại lên tới 2.230 ha, trong đó riêng diện tích lúa bị ngập úng là 1.270 ha. Toàn xã có hơn 5.000 con lợn và trên 50.000 con gia cầm bị cuốn trôi hoặc chết.[102]
Tuy nhiên, trong vụ vỡ đập thủy điện Bắc Khê 1, nằm trên địa bàn xã Tân Tiến, không có thiệt hại về người do chính quyền địa phương đã kịp thời di dời toàn bộ người dân đến nơi an toàn.[103] Thiệt hại ban đầu do vụ vỡ đập gây ra ước tính 50 tỷ đồng.[104]
Cao Bằng
Hoàn lưu bão số 11 đã gây ra mưa to đến rất to trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, khiến nhiều khu vực bị ngập lụt và sạt lở nghiêm trọng. Theo thống kê ban đầu, mưa lũ đã làm 7 người thiệt mạng và 5 người bị thương; hơn 14.000 ngôi nhà bị sập đổ, tốc mái, sụt nền hoặc ngập nước. Bên cạnh đó, hơn 11.000 ha lúa, hoa màu và cây trồng bị ngập úng, gãy đổ hoặc vùi lấp; hàng nghìn con gia súc, gia cầm bị chết hoặc cuốn trôi. Nhiều khu dân cư bị chia cắt, cô lập; các tuyến giao thông huyết mạch, trường học, cơ sở y tế, công trình thủy lợi cùng hệ thống điện, nước… đều bị hư hỏng nghiêm trọng. Ước tính tổng thiệt hại sau hai đợt bão liên tiếp lên tới hơn 3.000 tỉ đồng.[105] Theo thống kê của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Cao Bằng, 12 cây cầu dân sinh, cầu treo và cầu cứng trên địa bàn bị hư hỏng, lũ cuốn trôi, làm giao thông bị chia cắt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, học tập và sản xuất của người dân, đặc biệt tại các xã Nguyên Bình, Trường Hà, Trùng Khánh, Thành Công, Minh Khai và Khánh Xuân, nơi nhiều điểm cầu bị sập hoặc hư hỏng nặng.[106] Đường dẫn vào nhiều thủy điện ở Cao Bằng cũng bị sạt lở, hư hại, trong đó khu vực thủy điện Bình Long là nghiêm trọng nhất.[107] Một số Khu Di tích Quốc gia đặc biệt của tỉnh cũng bị thiệt hại, bao gồm Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó và Khu di tích Quốc gia đặc biệt Rừng Trần Hưng Đạo.[108]
Các nơi khác ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ
Tại Hà Nội, mưa lớn kể từ ngày 29 tháng 9, đặc biệt trong ngày 30 tháng 9 đã gây hậu quả nghiêm trọng; học sinh phải ở lại trường học do mưa lớn.[109][110][111] Đến ngày 6 và 7 tháng 10, trời lại tiếp tục mưa lớn, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho học sinh nghỉ học; nhiều trường học cũng linh hoạt điều chỉnh kế hoạch dạy và học.[112][113] Hà Nội tiếp tục ngập lụt nặng nhiều nơi, trong đó có khu vực Đại lộ Thăng Long. Tại đây, các chiến sỹ của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đã hỗ trợ đẩy phương tiện cho người dân.[114] Khu vực xã Trung Giã ở phía Bắc Hà Nội giáp ranh Thái Nguyên cũng xảy ra ngập lụt do nước sông Cầu và sông Cà Lồ dâng cao, khiến hơn 2.300 hộ dân bị cô lập và gây thiệt hại hàng tỷ đồng.[115][116][117] Tuyến đường sắt Hà Nội – Thái Nguyên bị sạt lở nghiêm trọng tại khu vực xã Trung Giã.[118] Tại các khu vực trồng rau hoa màu tại Hà Nội như Nhật Tân, Mê Linh, hay Tây Tựu, được biết tới như khu vực trồng hoa lớn của thủ đô, thiệt hại nặng đã xảy ra do nước dâng từ sông Hồng do hậu quả của bão Bualoi. Sau đợt ngập úng kéo dài do bão số 11, phần lớn diện tích hoa hư hại nặng, nhiều hộ dân không còn hoa để bán.[119][120] Tại xã Đa Phúc, khoảng 980 ha lúa mùa bị ngập úng, trong đó có gần 550 ha thuộc khu vực trong đồng và hơn 430 ha nằm ngoài đê. Nhiều tuyến kênh mương, cống tiêu bị sạt lở, hư hỏng cục bộ, cùng với đó là nhiều tài sản của người dân bị ngập nước và hư hại.[121]
Tại tỉnh Tuyên Quang, hoàn lưu bão số 11 đã gây ra mưa lớn trên diện rộng, làm một người thiệt mạng và gây thiệt hại đáng kể đối với nhà ở, hạ tầng giao thông, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống dân cư. Vào sáng ngày 8 tháng 10, cổng chào trung tâm xã Đồng Văn – công trình biểu tượng văn hóa được khánh thành vào tháng 11 năm 2024 – bị sạt lở đất đá, dẫn đến hư hỏng hoàn toàn. Công trình có tổng giá trị hơn 1,5 tỷ đồng, được xây dựng hoàn toàn bằng nguồn vốn xã hội hóa và được xem là một điểm nhấn du lịch của khu vực vùng cực Bắc.[122]
Với khu vực Bắc Trung Bộ, tại Thanh Hóa, tính đến ngày 1 tháng 10, toàn tỉnh có hơn 17 nghìn nhà bị ngập nước, thiệt hại 1.456 ngôi nhà ở.[123] Hệ thống đê điều ghi nhận 13 sự cố với các biểu hiện sạt lở, rò rỉ nước, sụt mặt đê và hư hại mái kè, trong đó đoạn đê hữu sông Thị Long thuộc xã Các Sơn bị vỡ dài khoảng 20 m. Ngoài ra, gần 7 km kênh mương và khoảng 1 km bờ kè tại khu du lịch Hải Tiến cũng bị sạt lở. Tổng cộng hơn 14.000 ha[124] cây trồng bị hư hại, bao gồm 6.151 ha lúa, 4.228 ha hoa màu, 3.590 ha cây trồng hằng năm, 2.158 ha cây lâm nghiệp, 388 ha cây ăn quả, 161 ha cây hoa và cây cảnh các loại, cùng với 7.633 cây bóng mát và cây xanh đô thị. Ngoài ra, khoảng 72 ha cây công nghiệp và 140.000 cây giống bị thiệt hại; 152 tấn lương thực, 45 tấn muối và 13 ha nhà màng, nhà lưới bị hư hỏng.[123] Tại tỉnh Nghệ An, nhiều xã miền núi của tỉnh này mưa lớn đã gây ngập lụt, sạt lở đất, nhiều hộ dân bị nước lũ cuốn trôi, đất đá sạt lở làm sập nhà.[125] Mưa lũ sau bão Bualoi đã khiến hơn 1.500 ngôi nhà bị sạt lở hoặc hư hỏng ở nhiều mức độ khác nhau, 45 trường học bị ngập. Gần 400.000 con gia cầm và hơn 1.200 con gia súc bị cuốn trôi hoặc chết. Mưa lũ cũng gây ra 29 điểm ách tắc trên các tuyến quốc lộ và tỉnh lộ, cùng hơn 150 điểm ngập cục bộ trên các tuyến đường địa phương. Nhiều cầu dân sinh bị cuốn trôi và hơn 19 km đường giao thông bị sạt lở.[126]
Remove ads
Cứu trợ và khắc phục hậu quả
Các nguồn lực trong nước
Ngày 3 tháng 10, Văn phòng Trung ương Đảng ban hành Công văn số 18081-CV/VPTW công bố chỉ đạo của Bộ Chính trị về khắc phục hậu quả do bão số 10 gây ra.[127] Cùng ngày, Chính phủ tổ chức phiên họp khắc phục hậu quả bão số 10[128] và sau đó 1 tuần tiếp tục tổ chức phiên họp chủ trì, đưa ra các biện pháp khắc phục hậu quả bão số 11 và mưa lũ sau bão.[129] Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã đi kiểm tra công tác phòng chống bão lũ tại Thái Nguyên[130] và Hà Nội.[131] Ngày 12 tháng 10 năm 2025, Thủ tướng ban hành Công điện số 196/CĐ-TTg về việc đánh giá và khắc phục thiệt hại do bão số 11 gây ra đối với ngành Giáo dục.[132] Ngày 16 tháng 10, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã đến thăm hỏi bà con tỉnh Thái Nguyên.[133]
Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành quyết định về việc xuất cấp hàng dự trữ quốc gia để hỗ trợ hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn trong công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Tổng số hàng được xuất gồm 2.600 tấn gạo cùng nhiều loại vật tư, thiết bị chuyên dụng. Theo quyết định, Cục Dự trữ Nhà nước sẽ xuất cấp không thu tiền cho tỉnh Cao Bằng 600 tấn gạo và một số thiết bị phục vụ cứu hộ, cứu nạn, bao gồm 20 bộ nhà bạt cứu sinh loại nhẹ (diện tích 24,5 m2), 400 áo phao cứu sinh, 300 phao tròn cứu sinh, 50 bè nhẹ cứu sinh, 4 bộ máy phát điện (gồm 2 bộ loại 30 kVA và 2 bộ loại 50 kVA), 3 bộ thiết bị khoan cắt, 6 bộ máy bơm nước chữa cháy và 6 bộ thiết bị phòng dây cứu hộ. Tỉnh Lạng Sơn được xuất cấp 2.000 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia nhằm hỗ trợ người dân gặp khó khăn do ảnh hưởng của thiên tai và mưa lũ kéo dài.[134] Thủ tướng Phạm Minh Chính đã quyết định cấp thêm 400 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2025 để hỗ trợ khẩn cấp bốn tỉnh miền Bắc khắc phục hậu quả mưa lũ. Cụ thể, Thái Nguyên nhận 250 tỷ đồng, Cao Bằng 80 tỷ, Lạng Sơn 50 tỷ và Bắc Ninh 20 tỷ. Đây là lần hỗ trợ thứ hai trong chưa đầy nửa tháng dành cho các địa phương bị ảnh hưởng nặng bởi thiên tai.[135] Bộ Quốc phòng đã điều động 2 trực thăng từ Trung đoàn Không quân 916 (Sân bay Hòa Lạc), cùng 1 trực thăng của Binh đoàn 18 chở đoàn công tác do Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà dẫn đầu cất cánh từ sân bay Gia Lâm vào ngày 8 tháng 10, mang theo hàng hóa cứu trợ tỉnh Lạng Sơn.[136] Tỉnh Lạng Sơn cũng đã được tỉnh Hưng Yên hỗ trợ 1 tỷ đồng nhằm khắc phục hậu quả thiên tai.[137] Tại thôn Sông Công và Thành Công thuộc xã Trung Giã, thành phố Hà Nội, vào sáng ngày 12 tháng 10 đã có hàng trăm chiến sĩ Công an thành phố Hà Nội cùng nhân dân địa phương bơm nước, dọn bùn, lau chùi nhà cửa, đồ đạc.[115]
Công ty cổ phần Acecook Việt Nam đã viện trợ 3.700 thùng mì ăn liền.[138] Ngày 2 tháng 10, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã kêu gọi ủng hộ khắc phục hậu quả bão số 10 và mưa lũ sau bão;[139] tính đến ngày 17 tháng 10 năm 2025, các cá nhân, đơn vị, tổ chức đã đăng ký ủng hộ số tiền khoảng 1.025 tỷ đồng.[140]
Viện trợ quốc tế
Chiều ngày 13 tháng 10, tại sân bay Nội Bài (Hà Nội), Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tiếp nhận lô hàng viện trợ khẩn cấp từ Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) nhằm hỗ trợ người dân tỉnh Bắc Ninh bị ảnh hưởng bởi lũ lụt. Đây là đợt hàng cứu trợ quốc tế đầu tiên dành cho các địa phương tại Việt Nam chịu thiệt hại do bão số 10 và bão số 11. Lô hàng bao gồm 40 thiết bị lọc nước, 5.100 bộ chăn, 1.000 thùng nhựa chứa nước và 50 tấm nhựa đa năng.[141] Đêm ngày 14 tháng 10, tại sân bay Nội Bài, Phó Đại sứ Úc tại Việt Nam Renée Deschamps, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai Nguyễn Trường Sơn cùng Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Bắc Ninh Thái Hải Anh đã tiếp nhận lô hàng viện trợ quốc tế từ Chính phủ Úc nhằm hỗ trợ các hộ gia đình và cộng đồng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng do bão lũ. Theo thông tin từ Đại sứ quán Úc tại Việt Nam, Chính phủ Úc đã cung cấp khoản viện trợ nhân đạo trị giá 3 triệu đô la Úc (tương đương khoảng 51 tỉ đồng) để hỗ trợ Việt Nam ứng phó với hậu quả của thiên tai và lũ lụt trên diện rộng tại khu vực miền Bắc và miền Trung sau các cơn bão.[142] Đại sứ quán Hàn Quốc cũng cho biết chính phủ nước này đã quyết định cấp khoản hỗ trợ nhân đạo trị giá 1 triệu USD (khoảng 25,4 tỉ đồng) nhằm hỗ trợ Việt Nam ứng phó với thiệt hại do bão.[143] Ngoài ra, Trung tâm Điều phối ASEAN về Hỗ trợ nhân đạo, Đại sứ quán Canada và một số tổ chức quốc tế khác cũng đã cứu trợ cho Việt Nam. Tính đến ngày 16 tháng 10, tổng số tiền cứu trợ đạt 5,7 triệu USD.[138]
Remove ads
Đánh giá và tranh cãi
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam, lũ lụt miền Bắc năm 2025 được đánh giá là "một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, lũ chồng lũ trên diện rộng", "xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm như lũ lớn, đặc biệt lớn, vượt lịch sử, ngập lụt và lũ quét, sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng, tài sản của nhân dân và các công trình đê điều, hồ chứa và cơ sở hạ tầng thiết yếu".[78] Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thừa nhận "phương án ứng phó với lũ lịch sử còn bị động, dự báo mưa cực đoan, lũ đặc biệt lớn còn hạn chế, năng lực chống chịu chưa tốt".[144][145]
Mưa lớn ngày 30 tháng 9 tại Hà Nội đã gợi tranh luận về hạ tầng và đầu tư thoát nước ở đô thị; trước đó, có ý kiến cho rằng sự phát triển nóng của hạ tầng đô thị ở các địa phương, san lấp nhiều khu vực vốn là vùng trũng trước kia để xây dựng nhà cửa, đặc biệt tại Hà Nội, Thái Nguyên đã góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng ngập úng.[146] Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trực, "Hà Nội cần xây dựng, hoàn thiện và vận hành hệ thống “quy trình quản lý rủi ro thiên tai ngập lụt” cho Thủ đô nói riêng và các đô thị có nguy cơ ngập lụt nói chung".[147] Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội cũng đã yêu cầu rà soát, sớm triển khai các phương án để thực hiện các dự án cấp thoát nước, trong đó có dự án trạm bơm Liên Mạc.[148] Theo ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, đợt mưa lũ tại các xã Trung Giã và Đa Phúc như "phép thử" đối với việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (vốn bắt đầu thực hiện ở Việt Nam từ ngày 1 tháng 7 năm 2025).[149]
Remove ads
Xem thêm
Tham khảo
Liên kết ngoài
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads