Burundi

Burundi (Frans: République du Burundi, Ingels: Republic of Burundi, officieel: Republiek Burundi) is e land in 't zuydoost’n van Afrika. 't Groundgebied grenst in 't noord’n an Rwanda, in 't oost'n en zuydoost'n an Tanzania, en in 't west’n an Congo-Kinshasa. In 't zuydwest'n ligt 't Tanganyika-meer. De politiek'n hoofdstad is Gitega, moa den economischn hoofdstad en grotste stad is Bujumbura.

Republiek Burundi
Liggienge van Burundi
Officiële toale	Kirundi Ingels Frans
Hoofdstad	Gitega
Stoatsvorm	Republiek
Stoatshoofd	Évariste Ndayishimiye
Êerste minister	Nestor Ntahontuye
Ippervlak	27.834 km²
Inweuners Bevolkiengsdichtheid	14.151.540 (2024) 473 inw./km²
Munte	Burundische franc (FBu)
Tydzone	UTC+2
Landcode	BI
Telefongcode	(+) 257
Internet-TLD	.bi
Nationale fêestdag	1 juli

De bevolkingsgroep'n Twa, Hutu en Tutsi leevn al minstens 500 joar in Burundi. Meer of 200 joar lank was Burundi een ounofhankelik keuninkryk. In 1885 wierd 't groundgebied deel van Duuts Oost-Afrika. Achter de nederlage van Duutsland in den Êeste Weireldoorloge gaf de Volk'nunie 't mandoat over Rwanda en Burundi an België, ounder de noame Ruanda-Urundi. Achter 'n Twidde Weireldoorloge wierd dat e Trustgebied van de Verênigde Noaties. Burundi wierd ounofhankelik in 1962 en behield eerst de monarchie, moar in 1966 wierd 't keuninkryk deur e stoatsgrepe vervangen deur 'n éénpartystoat. De volgende decennia stound 't groundgebied ounder 't gezag van ipeenvolgende Tutsi-diktateurs, en in 1972 gebeurde e genocide ip de Hutu-bevolkinge.

In 1993 wierd Melchior Ndadaye verkoozn as den Êeste Hutu-president. Drie moand'n loater wierd ie vermoord binst e stoatsgrepe, wa da leidde tout de Burundeesche burgeroorloge die 12 joar deurde. In 2000 wierd 't Arusha-akkoord oundertekend, en in 2005 kreeg Burundi e nieuwe groundwet. Sindsdien is 't groundgebied praktisch 'n éénpartystoat, geleid deur de CNDD-FDD, e partië gedomineerd deur Hutu's, die dikwils beschuldigd wordt van autoritair bestier en schendinge van de menschnrecht'n.

Burundi is 'n overwegend plattelandsche moatschappië: in 2019 weunde moa 13,4% van de bevolkinge in stedelike gebied'n. Oungeveer 81% van de menschn is Hutu, 18% is Tutsi, en minder of 1% is Twa. D' officiële toaln zyn Kirundi, Frans en Ingels, mè Kirundi as enigste nationoale toale. Ingels wierd in 2014 toegevoegd als officiële vrèemde toale.

Burundi is één van de kleenste en oarmste groundgebied'n van Afrika. 't Groundgebied is dichtebevolkt en 't grotste deel van 't groundgebied wordt gebruukt vo zelfvoorzieningslandbouw. Ountbossinge, erosie en verlies van leefgebied zyn grote probleemn. Burundi hèt één van de leegste inkommens ter weireld en is in 2018 in 't World Happiness Report geclassificeerd as 't minst gelukkig land. Burundi is lid van d' Afrikoansche Unie, d' Oost-Afrikoansche Gemeenschap, de Verênigde Noaties, COMESA, OIF en de Nie-Gebound'n Beweginge.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Burundi van Wikimedia Commons.

{{{ofb_links}}}	Landn in Afrika	{{{ofb_rechts}}}	{{{ofb_groot}}}
Algereye • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Centraal-Afrikoansche Republiek • Comoorn • Congo-Brazzaville • Congo-Kinshasa • Djibouti • Egypte • Equatorioal-Guinea • Eritrea • Eswatini • Ethiopië • Gabon • Gambia • Ghana • Guinee • Guinee-Bissau • Ivôorkust • Kameroen • Kenia • Koapverdië • Lesotho • Liberië • Libië • Madagaskar • Malawi • Mali • Marokko • Mauritanië • Mauritius • Mozambique • Namibië • Niger • Nigeria • Oeganda • Rwanda • Sao Tomé en Principe • Senegal • Seychelln • Sierra Leone • Soedan • Somalië • Tanzania • Togo • Tsjad • Tunesië • Zambia • Zimbabwe • Zuud-Afrika • Zuud-Soedan Frans overzees departement: Mayotte • Réunion Andere gebiedn: Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha • Westelikke Sahara