Ettenheim

Äddene (dt. Ettenheim) isch e Stadt im Ortenaugrais z Bade-Wirtteberig. Si het 13.722 Iiwohner (Stand: 31. Dezember 2024).

Wappe	Ditschlandkart
	48.2555555555567.8119444444444193
Basisdate
Bundesland:	Bade-Wirttebärg
Regierungsbezirk:	Friiburig
Krais:	Ortenaukrais
Heh:	193 m i. NHN
Flech:	48,9 km²
Iiwohner:	13.722 (31. Dez. 2024)[1]
Bevelkerungsdicht:	281 Iiwohner je km²
Boschtlaitzahl:	77955
Vorwahl:	07822
Kfz-Kennzaiche:	OG
Gmeischlissel:	08 3 17 026
Adress vun dr Gmaiverwaltung:	Kirchstraße 4 77955 Ettenheim
Webpräsenz:	www.ettenheim.de
Burgermaischter:	Bruno Metz
Lag vun vo de Gmai Äddene im Ortenaukrais
Karte

Geografi

Äddene litt am Ettebach am Iwergang vun dr Rhineweni zum Schwarzwald. Dr Bann bstoht us 41,4 % Landwirtschaftsflechi, 43,4 % Wald, 12,4 % Sidlungsflechi un 2,8 % sunschtiger Flechi.^[2]

Nochbergmaine sin Kibbennä im Norde, Mohlburig im Nordweschte, Kabbl-Groffähuusä im Weschte, Rinsä un Härwelze im Side un Schudderdoal im Oschte.

Rund acht Kilometer weschtlig vun Äddene litt dr Europa-Park bi Ruäscht.

Gmaindsgliiderung

Zue Äddene ghere d Ortsdail Aldorf (dt. 'Altdorf'), Äddenäminschder (dt. 'Ettenheimmünster'), Ättenewiiler (dt. 'Ettenheimweiler'), Minchwiir / Minnichwiir (dt. 'Münchweier') un Wallburg (dt. 'Wallburg').

Ingmaindunge

• 1. Juli 1971: Wallburg
• 1. Dezember 1971: Minnichwiir un Äddenäminschder
• 1. Januar 1975: Aldorf

Wappe vun dr Ortsdail

• 
  Äddenäminschder
• 
  Minnichwiir
• 
  Aldorf
• 
  Wallburg

Gschicht

Äddene isch zum erschte Mol gnännt worre im 9. Jh. Sitt em Mitelalter het Äddene zum Hochstift Stroßburi ghert als Amtstadt vun dr Stroßburger Bischef. Mit dr Säkularisation durich dr Richsdeputationshaäptschluss isch Äddene 1803 zum Kurfirschtedum Bade kumme.

Verwaltung

Äddene het mit dr Stadt Mohlburig un dr Gmaine Kabbl-Groffähuusä, Ringsä un Ruäscht e Verwaltungsgmainschaft verinbart.

Dr Burgermaischter vun Äddene isch dr Bruno Metz.

Gmaindsrot

Ergebnis vun dr Kommünalwahl vum 26. Mai 2019:^[3]

Barteie un Wehlergmainschafte		% 2019	Sitze 2019	% 2014	Sitze 2014	Kommunalwahl 2019  % 40 30 20 10 0 33,7 % 27,3 % 20,4 % 18,6 % CDU FW SPD FL Gwinn un Verluscht im Verglych zue 2014  %p    2    0   -2   -4 −2,4 %p −0,2 %p +1,8 %p +0,7 %p CDU FW SPD FL
CDU	33,7	9	36,1	10
FW	27,3	7	27,5	7
SPD	20,4	5	18,6	5
Freii Lischt Äddene	18,6	5	17,9	5
esamt		100,0	26	100,0	27
Wahlbeteiligung		59,4 %		51,0 %

Bartnerschafte

• Benfeld, Elsiss, Frankrich, sit 1970
• Avelgem, Flandere, Belgie, sit 1976
• Castelló d’Empúries, Katalonie, Spanie, sit 2000

Dialäkt

Dr Dialäkt vun Äddene ghert zum Owerrhinalemannisch. Dr Emil Schwendemann het dr Wortschatz vum Dialäkt vun Minnichwiir in umfangriche Werterbiecher dargstellt.

Kültür un Boiwärik

• Barockkirich St. Bartholomäus
• Grischtuskirich

• 
  Rothüüs Äddene
• 
  Barockkirich St. Bartholomäus
• 
  Grischtuskirich
• 
  Kirich Minchwiir

Bildung

• August-Ruf-Bildungszentrum Äddene mit Grund-, Haüpt- un Realschuel
• Haimschuel St. Landolin mit Gymnasium, Wirtschaftsgymnasium, Sozialwisseschaftligm Gymnasium un Realschuel
• s stedtisch Gymnasium
• Grundschuele het s z Äddenäminschder, z Minchwiir un z Altdorf

Lit

• Fritz Broßmer (1891-1963), Grafiker un Dialäktdichter
• Emil Schwendemann (1907-2008), Oberlandwirtschaftsrot un Haimetautor
• Martin Winterhalter (* 1940), Lehrer un Dialäktdichter

Literatur

• Albert Köbele, Klaus Siefert: Ortssippenbuch Münchweier, Ortenaukreis, Baden. Lahr-Dinglingen: Albert Köbele Nachfolger 1996, 3. Uflag (= Badische Ortssippenbücher 9)
• Albert Köbele, Hans Scheer: Ortssippenbuch Altdorf. Stadt Ettenheim, Ortenaukreis in Baden. Grafenhausen: Köbele 1976 (= Badische Ortssippenbücher 37)
• Emil Schwendemann: Ortenauer Wortschatz. Ein Bezeichnungswörterbuch in der Mundart von Ettenheim-Münchweier. Lahr 1992. 2 Tle. X, 235 S.; ΙΠ, 60 S.
• Emil Schwendemann: Ortenauer Wortschatz. Ergänzungen zum Wörterbuch in der Mundart von Ettenheim-Münchweier. Masch, vervielf. Murg 1993. II, 31 Bll.
• Emil Schwendemann: Ortenauer Wortschatz. Ein Wörterbuch in der Mundart von Ettenheim-Münchweier. Dritter Teil. Masch, vervielf. Murg 1993. III, 134 S. + 7 S. Anhang.

Weblink

 Commons: Ettenheim – Sammlig vo Multimediadateie

 Äddene in dr Topographia Alsatiae (Matthäus Merian) im dütschsprochige Wikisource

• http://www.ettenheim.de