Catharus ustulatus

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Catharus ustulatus
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (IUCN)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familia:	Turdidae
Xéneru:	Catharus
Especie:	C. ustulatus ( Nuttall, 1840)
Distribución
Sinonimia
Hylocichla swainsonii
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Catharus ustulatus ye una especie d'ave paseriforme de la familia Turdidae. Cría nel norte y oeste d'América del Norte y envierna n'América Central y América del Sur hasta Arxentina.

En payares de 2023 hubo un avistamientu n'A Coruña, como primer cita pa España.^[1]

Descripción

Miden unos 16-18 cm de llargu. El so envés ye castañu (más olivado nes subespecies orientales y más acoloratáu nes del Pacíficu), na parte cimera del pechu, nel área auricular y el lorum (espacios ente güeyos y picu), tienen manches castañes sobre pardu amarellentáu claro, el aniellu ocular ye notoriamente pardu amarellentáu claru. Banduyu y pechu inferior blancos. La parte inferior de les ales tien el patrón blancu-escuru-blancu característicu del xéneru. Les piernes son rosadas.

Distribución y hábitat

El so hábitat reproductivu son los montes de coníferes d'Alaska, Canadá y el norte d'Estaos Xuníos. Y tamién montes deciduos na mariña del Pacíficu d'América del Norte. Migra pa envernar nel sur dende'l sur de Méxicu hasta Arxentina. La subespecie del Pacíficu migra pola mariña hasta América Central dende'l sur de Méxicu hasta Costa Rica, ente que la subespecie de tierra adientro migra escontra l'este dientro de Norteamérica (nun percorríu sustancialmente esviáu de la ruta más curtia), y nel occidente del continente vira al sur escontra la Florida, transitando per Méxicu y América Central pa envernar en Panamá y n'América del Sur hasta Bolivia y el Norte d'Arxentina (escluyendo les Guayanes, Paraguái, Uruguái y Chile). El so hábitat ivernizu son los montes abiertos y carbes. Como errante ye bien raru n'Europa.^[2]

Ye una ave de camín rara en Les Bahames y en Cuba, onde ye llamáu tordu de llombu oliváu. En República Dominicana y en Puertu Ricu ye errante y ye llamáu malvís o zorzalito de Swainson. Tamién ye errante en Xamaica, Islles Caimán, Curaçao, Bonaire y Barbados

Puede ser movíu pola especie Catharus guttatus cuando les sos árees de distribución se superponen. Posiblemente débese a qu'esa especie afaise meyor a los cambeos ambientales producíos nel so hábitat pol home. Siquier nos territorios d'ivernada'l Zorzalito de Swainson tiende a caltenese alloñáu de les construcciones y otres actividaes humanes.

Comportamientu

Alimentar nel suelu del monte, tamién nos árboles. Comen principalmente inseutos, frutes y bayes^[3]

Faen un nial de copa en cañes horizontales d'árboles.

El cantu ye una serie apurada de tonos aflautaos n'espiral ascendente.

Subespecies

Adultu.

Reconócense cuatro subespecies, Cathartus ustulatus alame, C. o. swainsoni, C. o. ustulatus y C. o. oedicus.

Les subespecies Cathartus ustulatus alame y C. o. swainsoni pasen el branu nel este de los Montes de la Mariña en Columbia Británica, nos Montes de les Cascaes y na Sierra Nevada. Les subespecies C. o. ustulatus y C. o. oedicus pasen el branu escontra l'oeste del área de distribución de les anteriores. Hai una pequeña área onde se superponen les distribuciones nos Montes de la Mariña. Trabayos sistemáticos moleculares recién^[4] confirmen qu'estos dos pares de subespecies formen dos clados xenéticamente distintos, denominaos clados continental y costeru, que diverxeron mientres el Pleistocenu tardíu, probablemente hai unos 10.000 años cuando terminó la postrera era glacial y los hábitats mover a lo llargo d'América del Norte.

Les diferencies xenétiques ente les subespecies y la ruta migratoria esviada de les subespecies continentales, suxer fuertemente qu'esta especie tuvo una rápida espansión del so área de distribución al terminar la postrera era glacial coles poblaciones que orixinalmente pasaben el branu nel sureste de Norteamérica espandiéndose escontra'l norte y l'oeste a midida que el xelu reculaba. Detalles del analís xenéticu molecular sofiten la hipótesis de la espansión rápida de los dos poblaciones, la costera y la continental. Les actuales rutes migratories de les poblaciones continentales, especialmente les del oeste, nun son óptimas en términos ecolóxicos, y presumiblemente representen un patrón de ruta histórica heredáu que nun s'afixo inda a les locaciones modernes d'estes aves.

Ensin contradicir les anteriores resultaos, analises de los datos de secuencies d'ADN mitocondriales en citocromo b y na subunidad 2 de la NADH deshidrogenasa, según del intrón 7 de la beta-fibrinógeno nuclear^[5] amuesen que'l Zorzalito de Swainson ye la especie más antigua dientro del so xéneru n'América del Norte; nun ta estrechamente emparentada con otres especies de Catharus y les semeyances esternes con otres especie d'América del Norte deber a evolución converxente.