Conu Sur
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Denominar Conu Sur al área más austral del continente americanu que, como una gran península, define'l sur del subcontinente d'América del Sur.
Remove ads
Xeográficamente, el Conu Sur d'América ye la porción meridional del continente americanu que la so forma asemeyar a la d'un triángulu escalenu. Este tendría como vértiz el Cabu de Fornos ente que los sos llaos correríen a lo llargo de les mariñes de los océanos Atlánticu y Pacíficu hasta los punto d'inflexón de les llinies costeres nos que se verificaría'l final del área peninsular que tien el sur d'América: Arica, nel Pacíficu, y aproximao la llende ente l'estáu de Paraná y l'São Paulo, nel Atlánticu. La so llende norte sería la llinia que los xune. Nesa zona queden dafechu les repúbliques d'Arxentina, Chile y Uruguái, ente que los países que son cortaos pela llinia —Bolivia, Brasil y Paraguái— van ser o non incluyíos dependiendo del criteriu col cual utilícese'l conceutu de Conu Sur.
- Nel so conceutu más acutáu, xeopolíticamente toma Arxentina, Chile y Uruguái, ocupando una superficie total de 3 712 454 km², territoriu que llenda al norte colos estaos de Bolivia, Brasil, Paraguái y Perú, al este col océanu Atlánticu, al sur col Pasu Drake o Mar de Focetes —esta ye la zona continental más cercana a L'Antártida, con una distancia de 960 km ente dambes—, y al oeste col océanu Pacíficu.
- Dacuando inclúyese Paraguái, debíu al conxuntu del área xeográfica de la rexón y a elementos de calter históricu y políticu; sicasí, la so esclusión plantégase cuando se consideren les sos carauterístiques económicu y social, que lo estremen al respeutive de los demás países del Conu Sur.
- Nel so conceutu más ampliu, tocantes a semeyances ente los países de la zona,[1] entendería Arxentina, Chile, Paraguái, Uruguái y los estaos más al sur de Brasil —los cuatro estaos de Brasil Meridional: Paraná, Rio Grande do Sul, Santa Catarina y São Paulo—. La superficie total de la zona asina delimitada algamaría los 4,538,505 km².
Remove ads
Xeografía
Xeomorfoloxía
.jpg)
Ente los elementos xeográficos destacaos atópense:
- La cordal de los Andes, que nel Conu Sur adquier les mayores altitúes del hemisferiu occidental y del hemisferiu sur (más concretamente: les mayores elevaciones del planeta fora d'Asia); por contraste, tamién nel Conu Sur esisten les mayores depresiones continentales del Hemisferiu Sur o meridional y de toa América sol nivel del mar (Gran Baxu de Santuyano).
- Les dilataes y fértiles planicies de la Pampa y el Chaco, oldeaes pola llamada Diagonal Greba que s'estiende dende'l desiertu d'Atacama, el de mayor aridez del mundu,[3] hasta ciertes rexones semidesérticas de la mariña de la Patagonia Oriental.
- La pandu patagónica, cuantimás l'archipiélagu fueguino y la so continuación na plataforma marina, les islles Malvines.
- Los grandes estuarios y ríos: al más anchu ríu/estuariu del planeta Tierra (el Ríu de la Plata), los grandes ríos de la Cuenca de la Plata como lo son el Paraná, Paraguái, Uruguái, Iguazú (coles tabayones homónimes), Pilcomayo, Bermejo, Saláu del Norte que formen un sistema de retroalimentación col xigantescu acuíferu Guaraní el cual apruz en vastos güelgues como'l Gran Pantanal o los Esteros del Iberá.
- El Mar Arxentín, una de les más estenses plataformes epicontinentales, y por esto submarines, del planeta Tierra.
- Los Campos de Xelos Patagónicos acompañaos de grandes glaciares activos.
- Grandes ya importantes sistemes llacustres d'orixe glaciar (producíos tres el retrocesu de la última glaciación Wurmiense hai unos 11 000 años) como los que s'atopen nel sur de Chile y na rexón andinopatagónica d'Arxentina y Chile, o grandes llagos salaos d'orixe teutónicu como en Mar Chiquita nel centru de l'Arxentina continental americana.
- La parte sur del macizu comúnmente llamáu Brasilia.
La xeoloxía del Conu Sur ye complexa: tol territoriu remanecíu correspuende a la placa Suramericana, la que ye abondo estable na mayor parte del territoriu, lo que fai que la mayor parte del Conu Sur vease exenta de seísmos importantes. Sicasí, los cantos occidental y sur de tal placa tán en fregadura y choque permanente cola placa de Naza que deriva escontra l'este, l'estremu oeste del Conu Sur forma parte de Petrina de Fueu del Pacíficu que al sur del cabu de Fornos siguir poles Antartillas y los Antartandes. El choque de dambes plaques provocó los principales plegamientos orográficos recién (andar bien amodo siguen xubiendo), y esta fregadura na Mariña Oeste del Conu Sur sigue lliberando enormes cantidaes d'enerxía al producise terremotos de subducción en forma de megaterremotos qu'afecten principalmente al centru y centro-sur de Chile y al centru de la rexón arxentina de Cuyo. Cabo señalar que'l mayor terremotu rexistráu por sismógrafos asocedió na ciudá chilena de Valdivia, nel añu 1960 y siguiólu en magnitú'l terremotu del 27 de febreru de 2010, na ciudá de Concepción, tamién nel centru-sur de Chile.
D'Oeste a Este tres el plegamientu andín colos sos munchos volcanes (la inmensa mayoría d'ellos inactivos), atópense grabens y horsts, ente que los llagos glaciares tán embalsados por lomadas d'orixe morrénico (drumlins) que parcialmente formen al sistema orográficu de los Patagónides, los drumlins de la Patagonia o deriven los caudales d'agua producíos poles bayuroses precipitaciones nel cordal de los Andes escontra l'océanu Pacíficu creando ríos de bien pocu percorríu anque bien caudalosos (Baker, Futaleufú, Puelo, Lena, Palena etc.) o endican les agües que son afluentes del océanu Atlánticu creando estensos y bellos llagos d'orixe glaciar (como'l Lácar, Aluminé, Nahuel Huapi, Buenos Aires, Arxentín, Viedma, Fontana, Fagnano-Kami, etc.). El retrocesu de los grandes glaciares del Wurmiense dexó montes aísladas ente pandos gradiaos, montes basáltiques y granítiques llamaes chihuidos bien próximes a estensos cañadones y ríes na Patagonia Oriental y fiordos na Patagonia Occidental y estremu sur de Tierra del Fueu (hasta inclusive la Isla de los Estaos). Per otra parte los estrechos marítimos como'l de Magallanes y el del Beagle son antiguos valles provocaos polos grandes glaciares, los que al rematar la glaciación Wurmiense y al retirase los enormes glaciares, fueron invadíos peles agües marines.
Al norte del Ríu Negru arxentín, ríu qu'en gran parte escurre pela llinia de falla xeolóxica que dixebra al macizu Brasilia del macizu Patagonia, les tierres son muncho más llanes, estendiéndose hasta l'océanu Atlánticu la planísima y bien fértil estensa llanura chacopampeana en gran parte recubierta por un tipu de suelu podzol y sobremanera de tipu loéssico que ye poques vegaes atayada nel so actual relieve por sistemes montascosos de baxa altitú restos bien erosionados de perantiguos cordales.
Nel nordeste del Conu Sur destáquense les traps (pasos) de Paraná qu'amás de constituyir gran parte del pandos o «planalto» del nordés del Conu Sur formen parte de les llendes xeolóxiques nel Océanu Atlánticu.
Clima
El Conu Sur atópase beneficiáu por una gran variedá climática, lo qu'implica una estraordinaria variedá de biomes y paisaxes.
De norte a sur, el clima pasa de tropical a fríu nival, con clima de monte nos Andes.
La parte norte de la rexón, sacante'l altiplanu o Puna y el norte de Chile, tien un clima tropical. El clima ye desértico nel noroeste del Conu Sur —como nel desiertu d'Atacama, el más secu de la Tierra—.
Nel centru d'Arxentina y Uruguái el clima ye templáu, ente que nel centru de Chile ye mediterraneu, con estación seca enllargada pel branu.
Nel sur, el clima ye fríu oceánico lluviosu/nevoso; sicasí, la Patagonia oriental presenta un clima grebu fríu. L'estremu sur de la rexón cunta con un clima de tipu tundra isotérmica, fríu con temperatures pareyes a lo llargo del añu.
La cordal de los Andes presenta precipitaciones escases, cuasi nules mientres años, al norte del trópicu de Capricorniu, que aumenten gradual y descomanadamente al sur del paralelu 39°S, dende onde superen los 2000 mm/añu, yá seya en forma d'agua, xarazu o nieve.
Les estaciones marcaes nel centru d'Arxentina, el centru de Chile y n'Uruguái asemeyar al clima européu o a ciertes zones d'Estaos Xuníos. Amás, el clima mediterraneu ta presente nes Sierres de Córdoba, Cuyo y el centru de Chile, lo qu'asemeya estes zones a California o España.
Les rexones más fríes del Conu Sur son ensin dulda el sur de Chile y Arxentina nos cualos l'iviernu ye más llargu y bultable. Ushuaia y Puerto Williams tán cuasi a la mesma llatitú antipodal que Copenḥague, pero'l clima ye entá más fríu que nes zones nórdiques europees por dos motivos: la cercanía de L'Antártida y l'ausencia d'una corriente templada como la del Corriente del Golfu Golfu que entibia a los países europeos en llatitúes equivalentes a les conosurenses (per otra parte, dada la mayor presencia de mases continentales nel hemisferiu Norte'l ecuador térmicu ta allugáu más próximu a Europa y Norteamérica que al Conu Sur) tou esto esplica, más les elevaciones andines, que nel estremu sur del Conu Sur esistan estenses zones de campos de xelu tol añu.
Hidrografía
La principal cuenca fluvial ye la Cuenca de la Plata, qu'inclúi grandes ríos como'l Paraná, el Paraguái, l'Uruguái, el Pilcomayo, el Bermejo, l'Iguazú, el ríu Negru uruguayu, el Saláu del norte, el Saláu bonaerense y el ríu Terceru.
Tamién se destacar otres cuenques como la cuenca del ríu Colorado arxentín, a la qu'avena dacuando la cuenca del Desaguadero arxentín, la cuenca del Negru arxentín y la del Santa Cruz.
Na aguada del océanu Pacíficu destáquense los ríos Lloa, Choapa, Ríu Rapel, Aconcagua, Maipo, Maule, Biobío, Palena y Baker.
De mancomún con gran parte de la Cuenca de la Plata, les nacientes de los ríos patagónicos y de l'aguada del océanu Pacíficu atópase na cordal de los Andes, el sistema orográficu vertebrador del Conu Sur.
Remove ads
Población
Demografía
El Conu Sur tien una población d'aproximao 60 millones d'habitantes, de los cualos un 67 % vive n'Arxentina, un 28 % en Chile y un 5 % n'Uruguái.
Coles mesmes, los países del Conu Sur promedian tases de natalidá más baxa y d'esperanza de vida más alta (Chile: 81,7 años, la más alta de Llatinoamérica; Uruguái: 77,2 años y Arxentina: 76,3 años en 2015)[4] que'l restu d'América del Sur.
Composición étnica
L'orixe de la población de la rexón varia según el sector de los estaos que formen parte del Conu Sur, caracterizándose, en términos xenerales, por un mestizaje con mayor contribución europea qu'indíxena.
Dende mediaos del sieglu XIX, la rexón foi destín d'una numberosa inmigración proveniente principalmente d'Europa (Alemaña, España ya Italia, ente otros) y el Mediu Oriente (Siria y Palestina). Esisten amás otres coleutividaes de xudíos asquenazíes, xitanos, menonites y sijes. Estes inmigraciones apliquen puramente pa Uruguái y Arxentina, países que na geo-política histórica fueron consideraos como tierres de nuevu asentamientu xunto con Canadá, Australia, Estaos Xuníos y Nueva Zelanda. Uruguái y Arxentina son países constituyíos por descendientes d'europeos y pueblos orixinarios, que'l so pico d'inmigración europea nos sieglos XIX y XX foi de 62% y 34% respeutivamente Sicasí, en Chile los inmigrantes europeos nunca superaron el 3% de la so población total.
Amás, la rexón carauterizar pola presencia de minoríes pertenecientes a pueblos orixinarios, principalment'aimares, calchaquíes, guaraníes, koms (tobas), mapuches y wichís, ente otros. D'ellos, más alredor de dos tercios habita en Chile, na so mayoría pertenecientes al pueblu mapuche, ente que n'Uruguái nun esiste población indíxena. Coles mesmes, esiste la presencia de comunidaes descendientes d'antiguos esclavos africanos n'Uruguái, mientres n'Arxentina y Chile los afrodescendientes son escasos.
L'actual población arxentina ye la resultancia direuta d'una gran fola d'inmigrantes (principalmente trabayadores de les clases llabrador y obreru) qu'ingresaron ente 1850-1950, mayoritariamente italianos y españoles. A estos súmase-yos l'apurra de les poblaciones previes a la independencia de l'Arxentina, que daten del periodu colonial, como lo son les poblaciones indíxenes orixinaries, criollas, afroargentinas y los gauchos. Cerca del 90 % de la población arxentina se autodenomina «eurodescendiente»,[8][9] pero acordies colos resultaos d'un estudiu realizáu en 2010 pol xenetista arxentín Daniel Corach, estableció que'l mapa xenéticu de l'Arxentina ta compuestu nun 94,1 % proveniente de distintes etnies europees, principalmente italianes y españoles, un 18 % de distintes etnies amerindies, y un 4,3 % d'etnies africanes, y que, partíu ente los anteriores grupos porcentuales, un 53,7 % de la población tien siquier un antepasáu indíxena cuasi siempres per llinia materna.[10][7]
Principales centros urbanos
Los países del Conu Sur presenten tases elevaes de población urbana. N'Arxentina, el censo de 2001 estableció que la urbanización llegara al 89,3 % de la población total.[11] En Chile, la concentración urbana de la so población ye una carauterística demográfica del país;[12][13] d'alcuerdu al censu de 2002, el 86,59 % del total nacional vivía en zones urbanes.[14] N'Uruguái, el censu de 2004 amosó que'l grau d'urbanización llegaba al 96,1 % de la población total.[15]
Ordenaos por cantidá de población, los siguientes son los centros urbanos con más de 800 000 habitantes del Conu Sur nel so sentíu más acutáu:
Remove ads
Calidá de vida
Una de les carauterístiques más significatives del Conu Sur ye'l permediu d'estándares y calidá de vida mayores qu'exhibe en rellación a otres zones d'América Llatina.
Chile, Arxentina y Uruguái tienen los trés más altos índices de desenvolvimientu humanu de Llatinoamérica.[4]Productu del informe del Índiz de Desarrollu Humanu 2016 de les Naciones Xuníes, tanto Chile como Arxentina son consideraos como los dos únicos países con IDH bien alto non solo del Conu Sur, sinón de toa América Llatina —solo superaos n'América por Estaos Xuníos y Canadá—. Amás,, Chile y Uruguái tán consideraos pol Bancu Mundial como economíes d'ingresu altu.[18]
En materia educativo, los niveles d'analfabetismu del Conu Sur son los más baxos de Suramérica y tán ente los cuatro más baxos d'América Llatina, con un importante porcentaxe de la población adulta —homes y muyeres de 15 años o más— alfabetizada (Chile: 98,6 %, Uruguái: 98,4 % y Arxentina: 97,9 %, según l'informe del PNUD de 2015).[4]
L'Arxentina, con US$532,[19] ye'l país col poder adquisitivo del salariu mínimu más altu de toa Llatinoamérica. Chile (con US$422)[20] y Uruguái (con US$360) allúguense tamién ente los primeros puestos.
La distribución d'ingresos según la ONX, Uruguái asitiar a fecha del 2012 en 0,379[21] puntos según el coeficiente de Gini, que s'utiliza pa midir el repartu de riqueces nuna nación, convirtiéndola nel país más igualitariu d'América Llatina. El mesmu asitia a Arxentina col 0,411,[22] y a Chile, col 0,497 al añu 2013.
Remove ads
Economía
La entós presidenta d'Arxentina, Cristina Fernández de Kirchner, xunto a los mandatarios de los países miembros del Grupu de los 20.
L'entós presidente de Chile, Sebastián Piñera, xunto a los mandatarios de los países miembros y negociadores del Alcuerdu P4.
Arxentina ye la mayor economía de tol Conu Sur y segunda en toa América del Sur, con un PIB nominal de 543.061 miles de millones de dólares, l'únicu país del Conu Sur en formar parte del G20[26]y un PIB PPA de 951.001 miles de millones de dólares.[27] Chile ye la segunda economía del Conu Sur y quinta n'América del Sur, con un PIB nominal de 258.017 y un PIB PPA de 410.853. Uruguái ye la tercer economía del Conu Sur y la octava d'América del Sur, con un PIB nominal de 57.471 y un PIB PPA de 71.675.
Per otru llau, el PIB nominal per cápita d'Uruguái ye de 16.092 dólares, el d'Arxentina de 13.428 dólares, y el de Chile de 13.331 dólares.[28] El PIB PPA per cápita de Chile ye de 23.057 dólares, el d'Arxentina de 22.302 dólares y el d'Uruguái de 21.055.[29]
Arxentina ye'l país más estensu, pobláu, industrializado y ricu en base al PIB[30][31][32]del Conu Sur. Ye unu de los mayores esportadores de carne nel mundu, y la so producción reconocióse numberoses vegaes pola so alta calidá.[33][34][35] Ye'l primer productor mundial de xirasol, yerba mate, llimones, y aceite de soya, segundu en miel y mazanes, el más grande productor de trigu en Llatinoamérica.[36] Ye'l mayor productor de vinu n'América Llatina, quintu nel mundu, y el principal productor de biodiésel a nivel global.[37] El xacimientu mineru de L'Aguilar, na provincia de Jujuy, ye la mayor concentración de minerales de plomu y cinc[38] de Suramérica y el Baxu de la Alumbrera na provincia de Catamarca, ye una de les esplotaciones mineres a cielu abiertu más grandes del mundu,[39] pa la estracción d'oru y cobre, siendo l'Arxentina'l décimu tercer mayor productor d'oru del mundu.[40] Arxentina ye'l más importante productor de software de Llatinoamérica, y ocupa el segundu puestu n'América del Sur tocantes a fabricación de autopartes, dempués de Brasil.[ensin referencies] Ye'l mayor productor de soya del planeta xunto a Brasil y Estaos Xuníos.[41] Al pie de Brasil y Méxicu, integra'l G-20, que concentra a les naciones más industrializaes, influyentes y económicamente más poderoses del mundu.[42] Tamién ye miembru fundador del Mercosur, el mayor productor d'alimentos a nivel global.
Chile ye miembru de la OCDE,[43] grupu que solo integren Canadá, Estaos Xuníos y Méxicu nel continente americanu. Tamién pertenez al Alcuerdu Estratéxicu Trans-Pacíficu d'Asociación Económica y a l'APEC.[44][45]
Chile ye'l país colos ingresos por paridá de poder adquisitivu per cápita más altos d'América Llatina, USD 22 470 en 2013, daqué cimeru al d'Arxentina qu'algamó los USD 22 404 nel mesmu periodu.[46]
Amuesa indicadores remarcables tocantes a competitividá,[47] llibertá económica,[48] y crecedera económica.[49] Amás, tien la calificación de la delda esterna más favorable del continente.[50] Tocantes a la inversión estranxera, Chile atropó en 2012 cuasi'l 75 % de les inversiones nel Conu Sur con USD 30 323 millones, ente que tocantes a la inversión escontra l'esterior d'empreses nacionales algamó nel mesmu añu cuasi la totalidá d'ella (98 %) con USD 21 090 millones, siguíu per Arxentina con USD 1 090 millones.[51] Magar el so tamañu, Chile esporta por un valor similar a l'Arxentina (USD 83 000 millones y 85 000 millones respeutivamente). Ye'l mayor productor mundial de cobre y cuenta col 38 % de les reserves mundiales d'esi mineral.[52] La empresa estatal Codelco esplota, ente otros, los xacimientos de Chuquicamata y El Teniente, la mina a cielu abiertu y la mina de cobre soterraña más grandes del mundu,[53][54] respeutivamente. Amás, Chile tien el 22% de los recursos de litiu metálicu a nivel mundial, superáu per Bolivia que tien el 24%.[55]
Amás d'esplotar los sos propios recursos domésticos, Chile participa en numberosos proyeutos mineros estranxeros, yá seya como inversionista o como provisor d'inxeniería y servicios, en países como Australia, Paquistán y Perú, ente otros.[56][57][58] Amás de la industria minero, Chile tamién ye'l mayor productor mundial d'uves fresques, atropando'l 21,7 % de les unviaes globales, lo mesmo que d'arándanos frescos, cirueles, manzanes deshidratadas
salmones, truches y carbonatu de litiu.[59]
Uruguái forma parte del Mercosur, concentra gran cantidá de turismu nes ciudaes costeres de Punta del Este y Maldonado. Ye un país agroexportador, polo cual l'agricultura: arroz, trigu, maíz, xirasol, sorgu, cebada, soya, caña d'azucre (Bella Unión) y la ganadería (vacunos, ovinos) son los recursos fundamentales de la economía. Les industries principales son los frigoríficos, la llechera.
Les condiciones climátiques del Conu Sur, auníes cola so xeografía física, crean les condiciones por que se llogren grandes producciones d'avena, cebada, centenu, trigu, olivo, vide, coneyos, ovinos, porcinos, vacunos, lácteos y vinos (cepes emblemátiques: Cabernet, Carménère, Malbec, Merlot, Tannat y Torrontés) más la producción d'arroz, cítricos, xirasol, maíz, mazanes, papes y soya.
El sosuelu del Conu Sur ye tamién pervalible pol so minería, destacar les mines de bórax, cobre, estañu, litiu, oru, plata, plomu y salitre nel Norte Grande chilenu y nel Noroeste arxentín según nes proximidaes de tola rexón andina y preandina onde tamién s'atopen grandes xacimientos d'uraniu; esisten importantes reserves de gas natural en Magallanes, el norte de Salta, y na provincia de Neuquén. Nesta última provincia, atópase la tercer reserva de gas más grande del planeta.[60] El petroleu cuenta con reserves en delles rexones de l'Arxentina, siendo medianes nel Noroeste y Cuyo, y de gran importancia na Patagonia. El siguiente país rexonal en reserves de petroleu ye Chile, pero les sos cuenques magallánicas solo producieron 10 640 barriles de petroleu,[61] equivalentes al 3,51% de los 302 700 consumíos diariamente en 2010.[62] Los mares qu'arrodien al Conu Sur son perricos en recursos pesqueros y allegaos, según les sos mariñes presenten relevantes curiosos turísticos a nivel mundial.
Esta enorme riqueza nel sector primariu de la economía facilitó mientres gran parte del sieglu XX que la mayor parte de la población integrara los estratos socioeconómicos llamaos medios. Sicasí, mientres el postreru cuartu de sieglu XX, la mayoría de los estaos del Conu Sur careció gravemente los efeutos d'una crisis económica global, acentuada nesta rexón por un escasu desenvolvimientu del sector secundariu o industrial o, nel casu d'Arxentina, direutamente por un procesu de desindustrialización, lo que se revirtió nos últimos años aumentando l'ingresu per cápita.
Santiago ye una ciudá global de «clase alfa -».[63] Ye la segunda ciudá más poblada del Conu Sur, considerada la meyor ciudá pa faer negocios d'América Llatina,[64][n 1] y una de les meyores calidaes de vida de la rexón, solo superada por Montevidéu y Buenos Aires nel Conu Sur.[65] Figura amás como la tercer ciudá llatinoamericana más competitiva, superada per Buenos Aires y São Paulo.[66][67]
Buenos Aires, la ciudá más grande, poblada ya importante del Conu Sur, segunda urbe más estensa y poblada d'América del Sur, de Hispanoamérica y del hemisferiu sur. Ye una de les trés úniques ciudaes llatinoamericanes de «clase alfa», xunto a São Paulo y Ciudá de Méxicu,[63] y ye la ciudá más visitada de Suramérica.[68] Con un PIB de 362 miles de millones de dólares, la economía de Buenos Aires ye más grande que les economíes de Chile y Uruguái combinaes, y constitúyese como la decimotercer ciudá más rica del mundu.[69][70] Tien amás la renta per cápita más alta del Conu Sur.[71] Coles mesmes, atopar ente les ciudaes con mayor calidá de vida de la rexón, namái superada por Montevidéu.[65] Figura como la ciudá más competitiva de toa América Llatina.[72]
El World Trade Center de Montevidéu, la tercer ciudá más poblada del Conu Sur y la capital más austral d'América. Tien la más alta calidá de vida d'América Llatina[65][73] siendo una ciudá global de «clase beta»,[63] ye tamién sede de los bloques comerciales más importantes de Llatinoamérica: l'ALADI y el Mercosur.
Corredores bioceánicos
Los corredores bioceánicos, tamién llamaos «CB»,[74] son rutes internacionales que xunen determinaes rexones y centros urbanos con distintos terminales portuarios allugaos tantu nel océanu Pacíficu como nel Atlánticu.[75] El so oxetivu ye sirvir como preséu «físicu-territorial» pa entainar el comerciu de los países del Conu Sur (Mercosur y Chile); sicasí, hai fontes que más bien falen de corredores tresversales de carga» nel Conu Sur que tienen como oxetivu la integración subrexonal.[74]
El conceutu de corredor bioceánico surdió en 1992 en Brasil,[76] coles mires de crear y desenvolver el proyeutu del Corredor bioceánico de Capricorniu» ente'l puertu brasilanu de Santos y el puertu chilenu d'Antofagasta,[76] travesando'l sur de Brasil, Paraguái, les provincies del Norte Grande Arxentín y la Rexón d'Antofagasta en Chile.[77][78]
Otru proyeutu ye'l Pasu d'Agua Negro. Proyeutóse la construcción d'una vía de comunicación interoceánica,[79] un túnel na cordal de los Andes, que conectaría'l puertu de la ciudá de Porto Alegre nel océanu Atlánticu col puertu de la ciudá de Coquimbo nel océanu Pacíficu al traviés del centru d'Arxentina.[80]
La importancia d'estes rutes finca en que'l Conu Sur precisa asitiar la so producción exportable nel mercáu mundial, teniendo como oxetivu principal los mercaos del Asia-Pacíficu.[81] Esto provocaría una medría nel comerciu, incentivando la producción exportable nes árees d'influencia de los corredores.[82][83]
Remove ads
Política
Mientres la segunda metá del sieglu XX, estos países fueron frecuentemente rexíos por gobierno militares. Nos años 1970, estos rexímenes collaboraron nel Plan Cóndor, lideráu pol gobiernu d'EE.XX., na represión de la oposición izquierdista, ilegalizando partíos políticos, desarticulando grupo guerrilleros, encarcelando y torturando a cientos de miles de persones en centros clandestinos de detención. Como resultancia, fueron asesinaes decenes de miles de persones, munchos de los cualos entá siguen sumíos (30 000 n'Arxentina,[84] 1200 en Chile,[85] y 140 n'Uruguái[86]), y cientos de miles fueron exiliaos.
Sicasí, ente les décades de 1980 y 1990, estos países recuperaron la democracia: Arxentina en 1983, Uruguái en 1985 y Chile en 1990. Na actualidá, con Tabaré Vázquez ocupando la presidencia d'Uruguái y Michelle Bachelet en Chile, tienen un gobiernu inclináu escontra la centroizquierda política mentanto n'Arxentina Mauricio Macri y en Brasil con Michel Temer son presidentes de centroderecha política qu'han substituido a los populismos presedentes.
Movimientos separatistes y autonomistes
Mientres los años 1990, surdieron movimiento separatistes na rexón. En Llaguna el 18 de xunetu de 1992, creóse'l movimientu secesionista O Sul é o Meu País ('El sur ye'l mio país') que busca, por aciu la vía democrática y plebiscitaria, la separación del Sur ante Brasil coles mires de formar un nuevu país.[87] Esti movimientu tien como referentes tantu la República Xuliana como la República Riograndense.[87] Coles mesmes, esisten otros movimientos, Movimento pela Independência do Pampa ('Movimientu pola Independencia de la Pampa', formáu en 1990) y Movimento República de São Paulo ('Movimiento República de São Paulo') que tamién busquen la separación de Brasil.[88] Per otra parte, en Chile, diverses agrupaciones mapuche busquen instancies autonómiques o la independencia del territoriu conocíu como Wallmapu, esto ye, les tierres controlaes polos mapuche hasta fines del sieglu XIX, que tamién tomaríen parte d'Arxentina.[89]
Remove ads
Inclusión de Brasil
Los estaos más australes de Brasil (aquellos que conformen el Brasil Meridional —Paraná, Rio Grande do Sul, Santa Catarina y São Paulo, que suman un total de 73,16 millones d'habitantes, el 61,5 % de la población del Conu Sur) son xeneralmente incluyíos por cuenta de que comparten les mesmes carauterístiques con Arxentina, Chile y Uruguái: alto nivel de vida, clima subtropical y clima templáu (según la llatitú y l'altitú), altos niveles d'industrialización y fuerte componente étnicu européu por cuenta de la inmigración.
Remove ads
Intereses
- Solamente los equipos de fútbol de los países que conformen el Conu Sur (Arxentina, Brasil, Chile, Paraguái y Uruguái) podíen participar na Copa Mercosur, que se realizó dende 1998 hasta'l 2001. Sicasí, los clubes d'estos países nun podíen participar na Copa Merconorte, que tamién realizar dende 1998 hasta'l 2001 y na que namái participaben equipos de Bolivia, Colombia, Ecuador, Perú y Venezuela; y darréu xuniéronse clubes de Costa Rica, Estaos Xuníos y Méxicu. Dambes copes xugar en paralelu.
Remove ads
Ver tamién
- América Central
- Caribe (rexón)
- América del Norte
- América del Sur
- América Llatina
- Mercosur
- Pactu ABC
- Estaos Andinos
Notes y referencies
Enllaces esternos
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads