Airbus A320

Airbus A320 — “Airbus S.A.S” şirkəti tərəfindən istehsal olunan dar füzelyajlı təyyarələr ailəsi. 1988-ci ildə buraxıldığı zaman müəyyən məsafədən elektrik idarəetmə sistemi quraşdırılmışdır (EİS, ing. fly-by-wire) və dünyada bu sistemi istifadə edən ilk kütləvi sərnişin təyyarəsi oldu. Airbus A320 ailəsinə əsas rəqib olan Boeing 737 ailəsidir.

Airbus A320
Airbus A320-100 (sentyabr 1988)
Tipi	Dar füzelyajlı reaktiv sərnişin təyyarəsi
Hazırlayan	Airbus
İstehsalçı	Airbus
İlk uçuş	22 fevral 1987
İstismara verilmə tarixi	18 aprel 1988 (Air France)
Status	istifadə edilir
İstismarçılar	American Airlines, EasyJet, China Eastern Airlines, China Southern Airlines, Aeroflot
İstehsal ili	1986 — h.h
Buraxılış sayı	9117 (30 sentyabr 2019)[1]
Vahidinin qiyməti	A318: 71,9 milyon ABŞ dolları[2]; A319: 85,8 milyon ABŞ dolları; A320: 93,9 milyon ABŞ dolları; A321: 110,1 milyon ABŞ dolları
Variantları	Airbus A320neo; Airbus A318
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İstehsal dövrü

2008-ci ilin fevral ayına qədər Airbus A320 yalnız Tuluzada yığılırdı. Lakin, 2008-ci ilin mart ayından, yüksək tələbat səbəbindən, həmçinin Hamburg-Finkenverder zavodunda da yığılmağa başlandı^[3]. Komponentlər Airbus şirkətinin müxtəlif zavodlarından Hamburqa (A318, A319, A321) və Tuluzaya (A320) yekun montaj (yığılma) üçün daşınır. Demək olar ki, bütün daşımalar Beluga A300-600ST-də aparılır.

Airbus S.A.S. üçün ən böyük problem ABŞ dollarının aşağı kursu olmasıdır: istehsalın çox hissəsi avrozonada yerləşməsinə baxmayaraq, bütün ödənişlər ABŞ dolları ilə aparılır.

2014-cü ildən Airbus şirkəti Airbus A320neo yeni nəsil təyyarələrin buraxılmasına başlayıb.

Ekspluatasiya dövrü

Rəsmi olaraq A320 təyyarə proqramı 1984-cü ilin mart ayından başlamışdır. A320 (CFM56-5A1 mühərrikləri ilə) prototip təyyarəsinin ilk uçuşu 22 fevral 1987-ci ildə baş tutub. 1988-ci ilin fevral ayının sonunda təyyarə Avropada, dekabrda isə ABŞ-də sertifikatlaşdırıldı. 1988-ci ilin mart ayında Air France ilk təyyarəsini aldı. Dünyada ilk təyyarədir ki, müəyyən məsafədən elektrik idarəetmə sistemi quraşdırılmışdır. İlkin hazırlıq üçün iki modifikasiya yaradılmışdır: müvafiq olaraq 130 və 150 sərnişin tutumu olan А320-100 və А320-200. A320 modelin əsasında boyu uzadılmış 170 yerlik A321 (1994) və qısaldılmış 116 yerlik A318 (1996) və 99 yerlik A319 (2003) modelləri yaradılmışdır^[4].

Analoq təyyarələr

Airbus A320 ailəsi üçün əsas rəqib Bombardier CS 300 və Boeing 737NG ailə təyyarələridir. Boeing 757, bir qədər daha geniş və bir qədər böyük sərnişin tutumu olan A321 ilə rəqabət aparır, lakin təyyarənin istehsalı 2005-ci ildə dayandırıldı. A318 və A319 modelləri üçün rəqabətdə istehsalı dayandırılmış, köhnəlmiş modifikasiyalı Boeing 717 modeli ola bilər.

Uçuş-texniki göstəriciləri

Növü	A318-100	A319-100	A320-100/-200	A321-100/-200
Uzunluğu:	31,44 m	33,84 m	37,57 m	44,51 m
Qanadların kənar nöqtələri arasındakı məsafə:	34,1 m
Füzelyajın diametri:	3,95 m
Salonun eni:	3,70 m
Hündürlüyü:	12,51 m	11,76 m	11 m	11,76 m
Daşıyan səthlərin sahəsi:	122,6 m2
Uçub qalxma zamanı maksimal kütlə:	68 000 kq	75 000 kq	77 000 kq	93 500 kq
Maksimum uçuş ağırlığında minimal zolaq:	1355 m	1950 m	2090 m	2180 m
Kreyser sürəti:	840 km/s
Sərnişin tutumu:	107-dən 132-ə kimi	116-dan 156-a kimi	140-dan 180-ə kimi	170-dən 220-ə kimi
Uçuş müddəti:	5950 km	6850 km	6150 km	5950 km
Yanacaq tutumu:	24 210 lt	24 210 lt-dən 30 190 lt kimi	24 210 lt-dən 30 190 lt kimi	24 050 lt-dən 30 030 lt kimi
Sərnişin qapısı:	4	4	4	8
Fövqəladə hallar çıxışı:	2	2	4	4
Yanacaq sərfiyyatı: (maksimal hündürlükdə bir saata)[5]	2400 lt	2600 lt	2700 lt	2900 lt
Mühərriklər:	2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 105,9 kN və ya 2 ədəd Pratt & Whitney PW6000A hərəsi 96 кN	2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 104,5 кN və ya 2 ədəd International Aero Engines (İAE) V2500-A5 hərəsi 104,5 кN	2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 118 кN və ya 2 ədəd IAE V2500-A5 hərəsi 118 кN	2 ədəd CFMI CFM56-5B hərəsi 142,3 кN və ya 2 ədəd IAE V2500-A5 hərəsi 146,8 кN
İlk uçuş:	15 yanvar 2002	25 avqust 1995	22 fevral 1987	−100: mart 1993 / −200: 1996

Qalereya

• 
  A318-111, Air France
• 
  A319-112, Swissair
• 
  A321-231, Lufthansa
• 
  A320-231, Indian Airlines
• 
  A320-214, Azerbaijan Airlines