Билефельд

Билефельд — Германияның Төньяҡ Рейн-Вестфалия ере ҡалаһы. Ҡала халҡы 320 000 ашыу кеше. Оствестфален-Липе төбәгенең иң эре ҡалаһы һәм иҡтисади үҙәге.

Билефельд
Байраҡ	Герб
Нигеҙләү датаһы	1214
Рәсми атамаһы	Bielefeld[1]
Ҡыҫҡаса атамаһы	Bi[2] һәм Bet[2]
Архивы хранятся в	Stadtarchiv und Landesgeschichtliche Bibliothek Bielefeld[d]
Тау һырты	Тевтобургский лес[d]
Дәүләт	Германия[3]
Административ-территориаль берәмек	Детмольд[d]
Сәғәт бүлкәте	UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан	Ravensberg Basin[d]
Геомәғлүмәттәр	Data:Deutschland/Nordrhein-Westfalen/Bielefeld.map
Хөкүмәт башлығы	Пит Клаузен[d][4]
Ойошма ағзаһы	association for pedestrian and bicycle-friendly cities, townships and districts in North Rhine Westphalia[d][5], Climate Alliance of European cities with indigenous rainforest peoples[d][6], Мэры за мир[d][7], Städtetag Nordrhein-Westfalen[d][8], Landschaftsverband Westfalen-Lippe[d] һәм WAGEV[d]
Халыҡ һаны	338 410 кеше (31 декабрь 2023)[9]
Ир-егеттәр	160 802[10]
Ҡатын-ҡыҙҙар	172 707[10]
Идари бүлектәре	Brackwede[d], Dornberg[d], Gadderbaum[d], Heepen[d], Jöllenbeck[d], Bielefeld-Mitte[d], Шильдеше[d], Senne[d], Зеннештадт[d] һәм Stieghorst[d]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	118 ± 1 метр
Туғандаш ҡала	Фижак[d], Рочдейл[d][11], Эннискиллен[d], Конкарно[d], Нагария[d], Бөйөк Новгород, Жешув[d] һәм Эстели[d]
Сиктәш	Херфорд[d], Липпе[d], Гютерсло[d], Гютерсло[d], Ферль[d], Шлос-Хольте-Штукенброк[d], Эрлингхаузен[d], Леопольдсхёэ[d], Бад-Зальцуфлен[d], Херфорд[d], Энгер[d], Шпенге[d], Вертер[d] һәм Штайнхаген[d]
Майҙан	258,82 км² (2016)[12]
Почта индексы	33602–33739
Рәсми сайт	bielefeld.de
Һәйкәлдәр исемлеге	Q1831146?
Портал открытых данных	Open Data Bielefeld[d]
Тема иҡтисады	economy of Bielefeld[d]
Иң тәүге яҙма ваҡыты	1214
Урындағы телефон коды	05203, 05208, 05202, 05205, 05206, 05209 һәм 0521
Номер тамғаһы коды	BI
Категория для почётных граждан субъекта	Category:Honorary citizens of Bielefeld[d]
Билефельд Викимилектә

Географияһы

Төп тимер юл вокзалы

Ганноверҡалаһынан (100 км төньяҡ-көнсығышта), Оснабрюктан (60 км төньяҡ-көнбайышта), Мюнстерҙан (70 км көнбайышта), Дортмундтан (100 км көньяҡ-көнбайышта) һәм Падерборндан (50 км көньяҡ-көнсығыш), Тевтобург урманы янында урынлашҡан ҡала. Ҡала халҡы һаны буйынса Германияла 19-сы урында тора.

Иң юғары нөктәһе — 320 метр, ә иң түбәне — 73 м.

Ҡалала 330 мең самаһы кеше, ҡала 10 округҡа бүленә.

Тарих

• Ҡалаға 1214 йылда граф Герман фон Равенсберг(нем. Hermann von Ravensberg) нигеҙ һалған. Графтың резиденцияһы һәм Шпаренбург ҡәлғәһе (нем. Sparrenburg, xvi быуатта, тергеҙеү 1879 йыл), Тевтобург урманы менән уратып алынған — ҡала символы:
• XV быуатта ҡала Ганзей союзына инә. Етен туҡымалар әҙерләүе менән билдәле.

Шпаренбург ҡәлғәһе

Билефельд университеты

Инфраструктураһы

• Ауыр психик тайпылыш формаһына менән ауырыусыларҙы реабилитациялау буйынса медицина үҙәге урынлашҡан ҡала..
• Билефельд — сәнәғәт үҙәге булып үҫешә, был тармаҡты донъя билдәле һөймәйһеңме Билефельд сәнәғәте, аҙыҡ-түлек (етештереүсе иң билдәле нем. Dr.Oetker), машиналар эшләү, еңел сәнәғәт һәм информацион технологиялар.
• 1969 йылда Билефельд университеты төҙөлә, бөгөн ул — ҙур фәнни-тикшеренеү үҙәге.
• Билефельд университетынан тыш ҙурлығы буйынса икенсе юғары уҡыу йорто — ғәмәли фәндәр университеты (Bielefeld Fachhochschule), 1971 йылда уға нигеҙ һалынған.

Дин

Христианлыҡ

Украин грек-католик Билефельд сиркәүе.

Яҡынса 45 процент халҡы евангель сиркәүенә ҡарай. Тағы ла 16 % католик сиркәүенә. ҡалған 39 % динһеҙ йәки башҡа дингә ҡарай.

• 
  Урыҫ Православие спас-преображенск храмы Зеннештад.
• 
  Сербия православие ҡорамы
• 
  Нойштедтер Мариенкирха (лютеран ғибәҙәтханаһы), xiii быуатта төҙөлгән, xvi быуатҡа тиклем католиктар ғибәҙәтханаһы булған.
• 
  Изге рух сиркәүе (рим-католик), 1990 йылдар башында төҙөлгән.
• 
  Украин грек-католик сиркәүе Хиллегоссен.
• 
  Яңы апостол сиркәүе
• 
  Синагога Өмөт йорто, элекке лютеран сиркәүе, синагога 2007-2008 йылдарҙа яңынан төҙөлә.
• 
  Мосолман мәсете Бракведа.

1780 йылдан алып Билефельд бургомистрҙары

• 1780—1812: Флоренс Консбрух
• 1812—1817: Конрад Вильгельм Делиус
• 1817—1831: Эрнст Фридрих Делиус
• 1831—1834: Юнкерман Адам
• 1835—1853: Фридрих Вильгельм Эдуард Кернер
• 1853—1857: Фридрих Крона Кларен
• 1857—1881: Людвиг Хубер
• 1881—1910: Герхард Буннеман
• 1910—1932: Рудолф Штапенхорст
• 1932—1934: Прис Паулу
• 1934—1945: Будда Фридрих (НСДАП)
• 1945—1946: Йозеф Нистра
• 1946—1952: Ладебек Артур (СДПГ)
• 1952—1954: Кольхаза Герман (СвДП)
• 1954—1961: Ладебек Артур (СДПГ)
• 1961—1962: Рудолф Нирхоф (ХДС)
• 1963—1975: Герберт Гиннендаль (СДПГ)
• 1975—1989: Швикерт Клаус (СДПГ)
• 1989—1994: Эберхард Давид (ХДС)
• 1994—1999: Ангелика Допхайде (СДПГ)
• 1999—2009: Эберхард Давид (ХДС)
• 2009 — : Пит Клаусен (СДПГ)

Туғанлашҡан ҡалалары

1. Рочдэль (ингл.  Rochdale), Ланкашир, Бөйөк Британия, (1953)
2. Эннискиллен (ингл.  Enniskillen), Төньяҡ Ирландия, Бөйөк Британия (1958)
3. Конкарно, (франц. Concarneau), Франция (1973)
4. Нагария, Израиль (1980)
5. Бөйөк Новгород, Рәсәй, (сентябрь 1987 йыл)
6. Жешув, Польша (1991)
7. исп. Estelí, Никарагуа (1995)

Ҡала үҙәге күренеше

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Spinhenge@home — проект иҫәпләп бүленә Университеты Билефельд.
• Заговор Билефельдский
• Картиналар галереяһы (Билефельд)