Дилмөхәмәтов Ишмулла Ишҡәле улы

Дилмөхәмәтов Ишмулла Ишҡәле улы (15 сентябрь 1928 йыл — 19 октябрь 1984 йыл) — башҡорт актёры, атаҡлы ҡурайсы, йырсы һәм композитор. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1975), Башҡорт АССР-ының халыҡ (1973) артисы.

Ишмулла Дилмөхәмәтов Дилмөхәмәтов Ишмулла Ишҡәле улы
Тыуған	15 сентябрь 1928({{padleft:1928|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:15|2|0}})
Тыуған урыны	Йылайыр районы Иҫке Яҡуп ауылы
Үлгән	19 октябрь 1984({{padleft:1984|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:19|2|0}}) (56 йәш)
Үлгән урыны	Өфө БАССР
Ил	СССР
Инструменттар	ҡурай
Наградалар	Башҡорт АССР-ының халыҡ артисы Салауат Юлаев исемендәге премияһы
Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Википедияла Дилмөхәмәтов фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Биографияһы

• Ишмулла Ишҡәле улы Дилмөхәмәтов 1928 йылдың 15 сентябрендә Башҡорт АССР-ы Йылайыр кантоны (хәҙерге Башҡортостан Республикаһы, Йылайыр районы), Иҫке Яҡуп ауылында тыуған.

• 1943 йылда Баймаҡ башҡорт колхоз-совхоз драма театры труппаһына ҡабул ителә һәм 1949 йылға тиклем шунда эшләй.

• 1949—1952 йылдарҙа Совет Армияһы сафтарында хеҙмәт итә.

• 1953—1966 йылдарҙа — Башҡорт дәүләт академия театры актеры.

• 1966—1984 йылдарҙа — Башҡорт дәүләт филармонияһының ҡурайсыһы һәм солисы.

• 1973 йылда — «БАССР-ҙың халыҡ артисы» исеме бирелә.

• 1974 йылда — Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты.

• 1975 йылда — «РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы» исеме бирелә.

Ишмулла Дилмөхәмәтовтың үҙенсәлекле артист һәм ҡурайсы-башҡарыусы булып үҫешеүендә драма театрында эшләүе ҙур роль уйнай. 60-сы йылдарҙа ул башҡорт эстрадаһының алдынғы артистарының береһе, бик маһир ҡурайсы, талантлы йырсы-импровизатор, башҡорт фольклорының белгесе була.

Уның ижады менән ҡурайҙа элекке оҫталарҙың уйнауына хас булған өзләү ҡушып уйнауҙың тергеҙелеүе бәйле. И. Дилмөхәмәтовтың репертуарына күп башҡорт халыҡ вокаль һәм иструменталь көйҙәре инә: «Урал», «Буранбай», «Ғилмияза», «Зөлхизә», «Таштуғай», «Сыңрау торна», «Хәтирә» һ. б.

Дилмөхәмәтов либреттоһына Заһир Исмәғилев «Урал илселәре», «Аҡмулла», «Ҡаһым түрә» операларын яҙа. Рәсәй делегацияһы составында башҡорт сәнғәтен Францияла, Италияла, Швецияла, Швейцарияла, Германияла, Польшала, Венгрияла, Афғанстанда, Пакистанда, Бирмала, Иранда, Японияла тамашасыларға еткерә.

Ишмулла Дилмөхәмәтов йәшәгән йортҡа ҡуйылған таҡтаташ

• 1984 йылда Өфө ҡалаһында вафат була.

Әҙәбиәт

• Шакур Р. Ишмулла Дильмухаметов //Лауреаты премии имени Салавата Юлаева. Уфа, 1987.
• Юрий Узиков. Исторические памятники Уфы. (на рус.яз.) «Китап» нәшриәте, 1999, 39 с. ISBN 5-295-02294-3.

Һылтанмалар

• Дилмөхәмәтов Ишмулла Ишҡәле улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Сәхнәнең моң бәhлеүәне. «Йәшлек» гәзитендәге мәҡәлә 2016 йыл 4 март архивланған.
• Миләүшә Ҡолмөхәмәтова. Ҡурайсы-импровизатор // Панорама Башкортостана : журнал. — 2010. — № 1 (21).