From Wikipedia, the free encyclopedia
Тыва Республикаһы (Тыва́, Тува́, тыв. Тыва Республика) — Рәсәй Федерацияһы составындағы Себер федераль округына ҡараған республика. РСФСР составында 1944 йылдың 11 октябрендә ойошторола.
Рәсәй Федерацияһы субъекты | |||||
Тыва Республикаһы
| |||||
| |||||
Баш ҡала |
Ҡыҙыл | ||||
21-се | |||||
- Барлығы |
168 600 км² | ||||
- Барлығы |
▲ 316 968 кеше[1] (2010) 1,88 кеше/км² | ||||
Федераль округ |
Себер Федераль округы | ||||
Иҡтисади район |
Көнсығыш-Себер | ||||
урыҫ теле, тыва теле | |||||
Хөкүмәт башлығы |
Владислав Ховалыг (ваҡытлыса башҡарыусы) | ||||
Бөйөк Хурал закон сығарыу палатаһы рәйесе |
Кан-оол Даваа | ||||
17 | |||||
RU-TY | |||||
Сәғәт бүлкәте |
KRAT[d] һәм Азия/Красноярск[d][2] |
Тышҡы аудиофайлдар | |
---|---|
Тыва Республикаһы гимны (тыва телендә) |
Себер федераль округына инә, Көнсығыш-Себер иҡтисад районы бер өлөшө булып тора.
РСФСР составына Тыва автономиялы өлкә булараҡ 1944 йылдың 11 октябрендә инә (1961 йылдан — Тыва Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы), һуңынан 1991 йылдың 24 майында республика булараҡ үҙгәртелде.
Дəүлəт телҙере — урыҫ теле, тыва теле. Тожу кожуунында тыва теленең тожу диалекты таралған.
Тыва Республикаһы Конституцияға ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә.
Ҡарағыҙ: Тыва Республикаһы Хөкүмәте
Ҡарағыҙ: Тыва Республикаһы Башлығы
Тыва Республикаһы Башлығы — Тыва Республикаһы иң юғары вазифалы кешеһе. Тыва Республикаһы Хөкүмәте етәксеһе.
Тыва Республикаһы Хөкүмәте статусы һәм хоҡуғы Тыва Республикаһы Конституцияғы менән билдәләнгән.
Тыва Республикаһы суд системаһы составында:
Ҡарағыҙ: Тыва Республикаһы Юғары Хуралы
Тыва Республикаһы Парламенты — Юғары Хуралы.
Ҡарағыҙ: Тыва Республикаһы гимны
Ҡарағыҙ: Тыва Республикаһы гимны (1993—2011)
1993 йылдан 2011 йылғаса ғәмәлдә булған гимндын исеме — «Тооруктуг „Долгай“ таңдым» (башҡ. Урман эрбет сәтләүекләр менән тулы (Эрбетле минен тайгам «Долгай»)). Халыҡ йыры. Эшкәртеү авторы — Аяна Самияй ҡыҙы Монгуш.
1993—2011 йылғы гимндың тыва телендә һүҙҙәре |
---|
Тооруктуг долгай таңдым Долганзымза тодар-ла мен |
2011 йылдың 11 Урағай көнөндә Тыва Республикаһы Дәүләт гимны тураһында закон үҙгәртелде. Яңы гимны исеме — Мен тыва мен (башҡ. Мин тывамын).
Көньяҡтан һәм көнсығыштан Монголия, төньяҡтан Красноярск крайы, төньяҡ-көнбайыштан Хакас Республикаһы, төньяҡ-көнсығыштан Бүрәт Республикаһы һәм Иркутск өлкәһе, көнбайыштан Алтай Республикаһы менән сиктәш.
Халыҡ һаны — 313 940 кеше (2009), халыҡ тығыҙлығы — 1,86 кеше/ км² (2009). Ҡала халҡы 51,22 % (2009) тәшкил итә.
1959—2002 йылдарҙа Тыва Республикаһының милли составы:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.