Ёзэф Чапэк

Ёзэф Ча́пэк (па-чэску: Josef Čapek, 23 сакавіка 1887, Гронаў, Кралаваградэцкі край, — паміж 13 і 15 красавіка 1945 году, канцлягер Бэрген-Бэльзэн) — чэскі мастак, графік, фатограф, кніжны ілюстратар, эсэіст.

Ёзэф Чапэк
Дата нараджэньня	23 сакавіка 1887(1887-03-23)[1][2][3][…]
Месца нараджэньня	Гронаў[d][4][5]
Дата сьмерці	не раней за 4 красавіка 1945[6][7][5]
Месца сьмерці	Бэрген-Бэльзэн, Цэле[d], Люнэбург[d], Гановэр[d], Вольная дзяржава Прусія[d][8][9]
Месца пахаваньня	невядома Вышаградзкія могілкі[d]
Месца вучобы	Вышэйшая школа прыкладнога мастацтва[d] Акадэмія Калярасі[d]
Занятак	перакладнік, маляр, фатограф, драматург, журналіст, пісьменьнік, ілюстратар, мастацкі крытык, тэарэтык мастацтва, сцэнограф, графік, экслібрысіст
Навуковая сфэра	малярства[3], графіка[d][3], літаратура[3] і журналістыка[3]
Сябра ў	Brothers Čapek[d]
Плынь	экспрэсіянізм і кубізм
Узнагароды
Подпіс
Ёзэф Чапэк у Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Браты Ёзэф і Карэл Чапэкі

Нарадзіўся 23 сакавіка 1887 году ў горным чэскім горадзе Гронаве. Старэйшы брат пісьменьніка Карэла Чапэка. Навучаўся ў пачатковай і сярэдняй школе, затым два гады навучаўся ў Нямеччыне ў школе ткачоў. Пасьля яе заканчэньня ў 1903 на працягу году ён працаваў на заводзе Úpická FM Обэрлендэр.

Увосень 1904 году Ёзэф пераехаў у Прагу, дзе навучаўся ў Вышэйшай школе прыкладнога мастацтва. Друкаваўся з 1907 разам з братам К. Чапэкам. У 1910—1920-я гг. супрацоўнічаў з газэтамі і часопісамі. У 1912 годзе ў Празе адбылася яго першая выстаўка. Разам з братам Карэлам правёў некалькі гадоў у Парыжы.

У 1930-я гг. Чапэк стварыў шэраг твораў сацыяльна-палітычнай скіраванасьці, пратэстуючы супраць вайны і фашызму. Адразу пасьля пачатку Другой сусьветнай вайны Ёзэфа арыштавалі нацысты. Пасьля некалькіх гадоў, праведзеных у розных канцлягерах, мастак памёр ад тыфу паміж 13 і 15 красавіка 1945 году ў канцлягеры Бэрген-Бэльзэн.

Імёны братоў Чапэкаў цяпер носяць вуліцы ў Празе і многіх іншых гарадах.

Творчасьць

У выяўленчым мастацтве зьвяртаўся да прыёмаў кубізму, фавізму і прымітывізму. Аўтар жывапісных работ («Чалавек зь мяшком», 1926; цыклі «Агонь», «Мара», абодва 1938—1939), ілюстрацыяў да твораў чэскіх пісьменьнікаў, у т.л. да раманаў К. Чапэка «Фабрыка Абсалюту» (1922), «Кракаціт» (1924) і ўласных твораў («Аповесьць пра сабачку і кошачку», 1929), антыфашысцкіх карыкатур і інш.

Публікацыі

• Lelio, 1917
• Аповесьць пра сабачку і котачку, 1929
• Stín kapradiny, 1930, раман
• Kulhavý poutník, эсэ, 1936
• Land of Many Names
• Básně z koncentračního tabora, апублікаваная ў 1946
• Adam Stvořitel (Adam the Creator) — з Карэлам Чапэкам
• Dášeňka, čili život štěněte — з Карэлам Чапэкам, ілюстрацыі Ёзэфа
• Ze života hmyzu 1921 — з Карэлам Чапэкам