Ёсіф Багдзевіч

Ё́сіф Міха́йлавіч Багдзе́віч (нар. 1937, Васілішкі, цяпер Шчучынскі раён, Гарадзенская вобласьць, Беларусь) — беларускі аграхімік-вынаходнік.

Ёсіф Багдзевіч
Дата нараджэньня	28 жніўня 1937 (87 гадоў)
Месца нараджэньня	Васілішкі, Шчучынскі павет, Наваградзкае ваяводзтва, Заходняя Беларусь, Польская Рэспубліка
Месца вучобы	Гарадзенскі дзяржаўны сельскагаспадарчы інстытут (1960)
Навуковая сфэра	аграхімія
Месца працы	Інстытут глебазнаўства і аграхіміі НАНБ
Вядомы як	распрацоўнік спосабу пераадоленьня наступстваў радыёактыўнага забруджаньня глебаў пасьля Чарнобыльскай катастрофы 1986 году
Навуковая ступень	доктар навук (1992)
Навуковы кіраўнік	Іван Лупіновіч
Узнагароды

Доктар сельскагаспадарчых навук і прафэсар (1992). Заслужаны працаўнік сельскай гаспадаркі Беларусі (1997) і акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (НАНБ, 2003). Ляўрэат прэміі Міжнароднага саюзу вытворцаў калю (1995) і Дзяржаўнай прэміі Беларусі (2002). Замежны сябра Ўкраінскай акадэміі аграрных навук (2002). 8-ы кіраўнік «Інстытуту глебазнаўства і аграхіміі» (1980—2005) НАНБ. Ганаровы доктар Гарадзенскага дзяржаўнага аграрнага ўнівэрсытэту. Абгрунтаваў павышэньне ўрадлівасьці дзярнова-падзолістых глебаў і вызначыў спосабы пераадоленьня наступстваў радыёактыўнага і хімічнага забруджаньня глебаў пасьля Чарнобыльскай катастрофы 1986 году^[1].

Жыцьцяпіс

У 1955 годзе паступіў на агранамічны факультэт Гарадзенскага дзяржаўнага сельскагаспадарчага інстытуту, які скончыў у 1960-м. Яго выкладнікамі былі 1-ы загаднік катэдры хіміі Васіль Наўгольнікаў і загаднік катэдры батанікі Вадзім Кумакоў, які ладзіў досьледы ў навуковым гуртку, а таксама выкладніцы катэдры аграхіміі і глебазнаўства Маргарыта Чарнышова і Дзіна Андрэева, як і вядомы глебазнаўца-навукоўца Васіль Чацьвярыкоў. Паводле разьмеркаваньня 2 гады адпрацаваў у саўгасе «Васілішкі» Шчучынскага раёну. Наступныя 2 гады складаў мапы сельскагаспадарчых глебаў у атрадзе. У 1964 годзе паступіў у асьпірантуру Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту глебазнаўства і аграхіміі (БелНДІГА)^[2]. У 1966-м стаў навуковым супрацоўнікам БелНДІГА, дзе ў 1970-м ачоліў лябараторыю аграхіміі. У 1971 годзе заняў пасаду намесьніка кіраўніка ў навуковай працы БелНДІГА. У 1974—1977 гадох працаваў галоўным экспэртам урадлівасьці глебаў у Дзяржаўнай арганізацыі мэліярацыі земляў Іраку^[3]. У 1980 годзе стаў кіраўніком БелНДІГА^[2].

У 1984-м выдаў супольную манаграфію «Аптымальныя парамэтры ўрадлівасьці глебаў». У 1992 годзе атрымаў навуковую ступеню доктара сельскагаспадарчых навук і навуковую годнасьць прафэсара^[3]. У 1994 годзе атрымаў навуковую годнасьць акадэміка аграрных навук Беларусі^[2]. У 1995 годзе атрымаў прэмію Міжнароднага саюзу вытворцаў калю. У 199-м атрымаў ганаровую годнасьць заслужанага працаўніка сельскай гаспадаркі Беларусі і выдаў у суаўтарстве «Кіраўніцтва па вядзеньні аграпрамысловай вытворчасьці ва ўмовах радыёактыўнага забруджаньня земляў Рэспублікі Беларусь на 1997—2000 гг.» У 2002 годзе стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі Беларусі за цыкль працаў «Стварэньне комплексу навучальнай літаратуры па аграхіміі для найвышэйшых і сярэдніх спэцыяльных сельскагаспадарчых навучальных установаў». Таксама ў 2002-м атрымаў годнасьць замежнага сябра Ўкраінскай акадэміі аграрных навук^[3].

У 2003-м стаў акадэмікам Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (НАНБ). У студзені 2006 заняў пасаду загадніка аддзелу ўрадлівасьці глебаў і лябараторыі маніторынгу ўрадлівасьці глебаў і экалёгіі Інстытуту аграхіміі і глебазнаўства НАНБ. Таксама атрымаў годнасьць ганаровага доктара Гарадзенскага дзяржаўнага аграрнага ўнівэрсытэту (ГДАУ)^[2]. У кастрычніку 2012 году стаў галоўным навуковым супрацоўнікам лябараторыі маніторынгу ўрадлівасьці глебаў і экалёгіі Інстытуту аграхіміі і глебазнаўства НАНБ. Таксама ў 2012 годзе выпусьціў супольную манаграфію «Аграхімічная характарыстыка глебаў сельскагаспадарчых земляў Рэспублікі Беларусь»^[3]. На жнівень 2014 году меў звыш 400 навуковых працаў, зь іх 6 манаграфіяў, а таксама 29 аўтарскіх пасьведчаньняў на вынаходзтвы.

Навуковая дзейнасьць

На 2022 год напісаў звыш 600 навуковых працаў, у тым ліку 6 манаграфіяў. Атрымаў 35 патэнтаў і аўтарскіх пасьведчаньняў на вынаходзтвы. Абгрунтаваў павышэньне ўрадлівасьці дзярнова-падзолістых глебаў і вызначыў спосабы пераадоленьня наступстваў радыёактыўнага і хімічнага забруджаньня глебаў. Распрацаваў мадэлі ўрадлівасьці глебаў з экалягічнымі абмежаваньнямі на прымяненьне сродкаў хімізацыі і мэтадалёгію кампутарнай сыстэмы глебаў. Вызначыў колькасную залежнасьць паступленьня радыёнуклідаў у сельскагаспадарчыя расьліны ад грануламэтрычнага складу, парадку ўвільгатненьня і земляробчых уласьцівасьцяў глебаў. Прапанаваў шэраг экалягічных мінэральных угнаеньняў з дадаткамі біястымулятараў і мікраэлемэнтаў^[3].