Бахчысарайскі палац

Бахчысарайскі палац альбо Ханскі палац альбо Хансарай (па-крымскататарску: Han Saray) — радавая рэзыдэнцыя дынастыі Гірэеў — кіраўнікоў Крымскага ханства ў пэрыяд з 1532 па 1783 гады. Разьмешчаны ў горадзе Бахчысарай. Цэнтар палітычнага, духоўнага і культурнага жыцьця крымскіх татараў^[1]. Заснаваны Хансарай у 1532 годзе.

Славутасьць
Бахчысарайскі палац Han Saray
Бахчысарайскі палац
Краіна	Украіна
Горад	Бахчысарай
Каардынаты	44°44′55.22″ пн. ш. 33°52′55.06″ у. д.
Тып будынка	палац
Архітэктурны стыль	крымскататарская архітэктура
Заснавальнік	Сахіб I Гірэй
Першае згадваньне	пачатак XVI стагодзьдзя
Дата заснаваньня	XVI стагодзьдзе
Будаваньне	1519—1532 гады
Статус	Дзяржаўны рэестар нерухомых помнікаў Украіны[d]
Сайт	handvorec.ru
Бахчысарайскі палац на мапе Ўкраіны Бахчысарайскі палац
Бахчысарайскі палац на Вікісховішчы

Бахчысарайскі палац — помнік гісторыі і культуры сусьветнага значэньня, адзіны ў сьвеце ўзор крымскататарскай палацавай архітэктуры^[2]. Палац уваходзіць у склад Бахчысарайскага гісторыка-культурнага запаведніку. У памяшканьнях палацу знаходзяцца музэй гісторыі і культуры крымскіх татараў, мастацкі музэй, выстава халоднай і пальнай зброі. Тэрыторыя палацавага комплексу займае 4,3 га, раней плошча комплексу складала 18 гектараў.

Палац знаходзіцца на левым беразе ракі Чурук-Су. У склад комплексу ўваходзяць паўночныя і паўднёвыя вароты, сьвіцкі корпус, палацавая плошча, галоўны корпус, гарэм, ханская кухня і стайня, бібліятэчны корпус, сакаліная вежа, ханская мячэт, Пэрсыдзкі сад, ханскія могілкі, грабніца (цюрбэ) Дыляры-бікеч, грабніцы Паўночнае і Паўднёвае цюрбэ, надмагільная ратонда, лазьня «Сары-Гюзэль», набярэжная з трыма мастамі, сады і паркавыя збудаваньні, Кацярынаўская міля, «Фантан Сьлёз» і іншыя аб’екты. Ханская мячэт датуецца 1532 годам, у 17 стагодзьдзі яна была названая ў гонар хана Сахіба I Гірэя, які яе заснаваў^[3]. Лазьня «Сары-Гюзэль» таксама была заснаваная напачатку 1530-х гадоў^[4].

Архітэктурны стыль палаца працягвае традыцыі асманскай архітэктуры 16-17 стагодзьдзяў. Галоўная архітэктурная ідэя — увасабленьне мусульманскага ўяўленьня аб райскім садзе на зямлі. «Бахчысарай» перакладаецца з крымскататарскай мовы як «палац-сад» (bağça — сад, saray — палац).

Ад 2003 музэй вядзе працу для наданьня палацу статусу аб’екта сусьветнае спадчыны^[5].