Буры вугаль

Бу́ры ву́галь — гаручы карысны выкапень расьліннага паходжаньня, пераходная форма ад торфу да каменнага вугалю.

Брыкет бурага вугалю — пячное паліва

Адрозьніваюць: лігніт з добра захаванай структурай рэшткаў драўніны, сьветлы карычневы вугаль зямлістай тэкстуры і шчыльны чорны бліскучы. На паветры буры вугаль хутка растрэскваецца і ператвараецца ў дробныя кавалкі.

Да бурага вугалю адносяць вуглі з вышэйшай цеплынёй гарэньня рабочай масы бязпопельнага вугалю меней 23,88 МДж (5700 ккал/кг).

Для бурага вугалю характэрна высокая гіграскапічнасьць і кіслотнасьць, мае 64-78% вугляроду, 5-6% вадароду, 15-30% кіслароду, 40-65% лятучых рэчываў. Шчыльнасьць 1200-1500 кг/м³.

Буры вугаль выкарыстоўваецца як энэргетычнае і бытавое паліва, сыравіна для хімічнай прамысловасьці і вырабу вадкага паліва.

Як энэргетычнае паліва буры вугаль мэтазгодна выкарыстоўваць каля месцаў здабычы, бо ён мае малую цеплыню згараньня і транспартаваць яго на вялікія адлегласьці ня выгадна.

Самыя буйныя басэйны і радовішчы бурага вугалю характэрны для мэзазойска-кайназойскіх адкладаў. Галоўныя басэйны разьмешчаныя ў Расеі, Нямеччыне, Польшчы, Чэхіі, Аўстраліі.

Здабыча бурага вугалю ў млн тон:

		1970	1980	1990	2000	2001
1.	Нямеччына	369,300	388,000	356,500	167,700	175,400
2.	Расея	127,000	141,000	137,300	86,400	83,200
3.	ЗША	5,400	42,300	82,600	83,500	80,500
4.	Аўстралія	24,200	32,900	46,000	65,000	67,800
5.	Грэцыя	8,100	23,200	51,700	63,300	67,000
6.	Польшча	32,800	36,900	67,600	61,300	59,500
7.	Турцыя	4,400	15,000	43,800	63,000	57,200
8.	Чэхія	67,000	87,000	71,000	50,100	50,700
9.	Кітай	13,000	22,000	38,000	40,000	47,000
10.	Югаславія	26,000	43,000	60,000	35,500	35,500
11.	Румынія	14,100	27,100	33,500	17,900	29,800
12.	Паўночная Карэя	5,700	10,000	10,000	26,000	26,500
...	Агулам	804,000	1.028,000	1.214,000	877,400	894,800

На Беларусі паклады бурага вугалю выяўлены ў Прыпяцкім прагіне і Берасьцейскай упадзіне, у асноўным на тэрыторыі Гомельскай і Берасьцейскай абласьцей. Вядомы Брынёўскае, Жыткавіцкае і Тонескае радовішчы. Агульныя геалягічныя запасы - больш за 1 млрд т, разьведаныя — больш за 150 млн т. Якасьць іх невысокая, распрацоўка пакуль не вядзецца, але гаспадарчае выкарыстаньне магчымае нават у блізкай пэрспэктыве.

Глядзіце таксама

• Вугаль