Валянцін Рабцэвіч

Валянцін Навумавіч Рабцэвіч (26 лютага 1934 в. Красная, Качэрыцкі раён — 29 траўня 2008, Менск) — беларускі гісторык, нумізмат, архэоляг. Кандыдат гістарычных навук з 1965, доктар гістарычных навук з 1995, з 1997 — прафэсар. Лічыцца адным з заснавальнікаў беларускай нумізматыкі.

Валянцін Рабцэвіч
праф. Валянцін Рабцэвіч
Род дзейнасьці	нумізматыка
Дата нараджэньня	26 лютага 1934
Месца нараджэньня	в. Красная, Качэрыцкі раён
Дата сьмерці	29 траўня 2008
Месца сьмерці	Менск
Месца вучобы	гістарычны факультэт БДУ (1957)
Занятак	гісторык, археоляг, нумізмат, калекцыянаваньне манэтаў
Месца працы	гістарычны факультэт БДУ
Узнагароды	прэмія імя У. І. Пічэты[d]

Біяграфія

Скончыў БДУ ў 1957 годзе. У 1957—1959 — супрацоўнік арганізацыйнай групы Дзяржаўнага музэю БССР. Навучаўся ў асьпірантуры Дзяржаўнага Эрмітажу СССР пад кіраўніцтвам доктара гістарычных навук І. Г. Спаскага ў 1959—1963. У 1964 пасьпяхова абараніў кандыдацкую, а ў 1995 — доктарскую дысэртацыю. З 1963 працаваў на гістарычным факультэце БДУ, напачатку выкладчыкам, з 1970 — дацэнтам катэдры гісторыі старажытнага сьвету і сярэдніх вякоў, з 1973 — катэдры архэалёгіі, этнаграфіі і дапаможных дысцыплін БДУ, з 1997 — прафэсар.

Вывучаў гісторыю грашовага звароту на землях ВКЛ і Кароны, тапаграфію манэтных скарбаў на Беларусі. Аўтар клясычных манаграфіяў «О чем рассказывают монеты», «Нумизматика Беларуси», «Российско-польские монетные эмиссии эпохи Петра I», больш за 70 навуковых прац і 300 навукова-папулярных артыкулаў у пэрыёдыцы і энцыкляпэдычных выданьнях.

На аснове ўласнай калекцыі манэт стварыў нумізматычны кабінэт БДУ. Прадстаўляў Беларусь у Нумізматычнай камісіі Нацыянальнага камітэту гісторыкаў СССР.

Дзякуючы яго намаганьням на Беларусі застаўся ўнікальны скарб з Поясам Вітаўта, які зьбіраліся за бесцань прадаць у Расею.

Архэалягічная праца

Удзельнічаў у вывучэньні й раскопках археалягічных помнікаў:

• Ветачка, Рагачоўскі раён
• Гадзілавічы, Рагачоўскі раён
• Каласы, Рагачоўскі раён
• Мадора, Рагачоўскі раён
• Навасёлкі ў межах Мядзелу
• Нагаўкі, Мядзельскі раён
• Наўры, Мядзельскі раён
• Цагельня, Рагачоўскі раён
• Юдзічы, Рагачоўскі раён

Навуковыя артыкулы і кнігі

• Монетные клады второй четверти 18 в. на территории Чернигово-Северской земли и Восточной Белоруссии // Нумизматика и сфрагистика, вып.1, Кіеў, 1963
• Шотландские монеты первой половины 17 века в кладах Белоруссии и соседних районов // Нумизматика и эпиграфика, т.4, Масква, 1963
• Обращение пражского гроша на западнорусских землях // Государственный Эрмитаж, 1764—1964, Ленінград, 1964
• Два монетно-вещевых клада 9 века из Витебской области // Нумизматика и эпиграфика, т.5, Масква, 1965
• Куфические дирхемы на территории Белоруссии// Древности Белоруссии, Менск, 1966
• Основные итоги нумизматических исследований в БССР // Белорусские древности, Менск, 1967
• Находки античных монет на территории Белоруссии // Вопросы истории, Менск, 1968
• Некоторые вопросы обращения медной монеты на территории Польши // 1 Międzynarodowy kongres archeologii słowiańskiej, Уроцлаў, 1968
• О чём рассказывают монеты, 1-е выданьне, Менск, 1968
• Русская монетная медь XVII века в кладах Белоруссии и Украины // Древности Белоруссии, Менск, 1969
• Нумизматика // Историческое краевединие Белоруссии, Менск, 1970
• Некоторые вопросы тезаврации сокровищ // Вопросы истории древнего мира и средних веков, Менск, 1972
• Новые монеты Дегтянского клада // Беларускія старажытнасьці, Менск, 1972
• Денежное обращение // Очерки по археологии Белоруссии, Менск, 1972 — у суаўтарстве з Георгіем Штыхавым.
• Раковецкий клад // Науч. сессия, посв. памяти проессора Д. Г. Капанадзе, Тбілісі, 1972
• Мароськовский клад 17в. // Вопросы истории древнего мира и средних веков, Менск, 1974
• Козьянковский клад .. АО Масква, 1974
• О чём рассказывают монеты, 2-е выданьне, Менск, 1978
• Skarby monet z XVI i XVII wieku na terenie obwodu Brzeskiego I Grodzieńskiego Białoruskiej SRR // Prace i materiały Muzeum frcheologicznego I etnograficznego w Łodzi. Seria numizmatyczna i konserwatorska, №6, 1986
• «Бумаги М. Г. Деммени» как источник по истории монетного производства Петровкой эпохи // Краткие тезисы докладов и сообщений научной конференции «Новое в советской нумизматике и нумизматическом музееведении» , Ленінград, 1987
• Тинф Петра І (в поисках прототипа) // Великий Октябрь и зарубежные славянские страны: XI Всесоюзная науч.конф. историков-славистов, Менск, 1988
• Putywlskie і sewskie czechy // Prace i materiały Muzeum frcheologicznego I etnograficznego w Łodzi. Seria numizmatyczna i konserwatorska, №8, 1988
• Российско-«польские» монетные эмиссии эпохи Петра І // Славяне: адзінства і мнагастайнасць: тэз. дак. і павед. міжн. канф., Менск, 1990
• Археалогія і нумізматыка Беларусі — энцыкляпэдыя, (частка артыкулаў), Менск, 1993
• Нумизматика Беларуси, Менск, 1995
• Клады: атрибуция, классификация, интерпритации// Банкаўскі весьнік, жнівень 2005

Вонкавыя спасылкі

• Сьпіс асноўных надрукаваных прац В. Рабцэвіча на Скарбонцы(недаступная спасылка) (рас.)
• Сяргей Ваганаў «Загадка Рабцэвіча» (рас.) / Народная Воля