Гэнрык Марконі

Гэ́нрык (Энры́ка) Марко́ні (па-польску: Henryk Marconi, па-італьянску: Enrico Marconi; 7 студзеня 1792, Рым — 21 лютага 1863, Варшава) — польскі архітэктар італьянскага паходжаньня, адзін з найвыбітнейшых і пладавітых польскіх архітэктараў першае паловы XIX стагодзьдзя.

Гэнрык Марконі
Дата нараджэньня	7 студзеня 1792
Месца нараджэньня	Рым, Італія
Дата сьмерці	21 лютага 1863 (71 год)
Месца сьмерці	Варшава, Царства Польскае
Месца пахаваньня	Павонзкаўскія могілкі[d]
Адукацыя	Балёнскі ўнівэрсытэт
Месца вучобы	Балёнскі ўнівэрсытэт Акадэмія мастацтваў Балонні[d]
Занятак	архітэктура
Сябра ў	Акадэмія прыгожых мастацтваў[d]
Плынь	клясыцызм гістарызм
Подпіс
Гэнрык Марконі ў Вікісховішчы

Палац Паца ў Даўспудзе (XIX ст.)

Жыцьцяпіс

Рысунак статуі, што сымбалізуе тэрыю архітэктуры, са сшытку нататак зь лекцыяў Гэнрыка Марконі

Надмагільле Гэнрыка Марконі на Павонзкаўскіх могілках у Варшаве

Пачатковую адукацыю атрымаў пад началам бацькі Леандра (1763—1837), пасьля ў 1806—1810 навучаўся ва ўнівэрсытэце і адначасна ў Акадэміі прыгожых мастацтваў у Балёньні. Ад 1811 року навучаўся рысунку ў сярэдняй школе ў Луга. У Польшчу быў запрошаны ў 1822 генэралам Людвікам Міхалам Пацам дзеля завяршэньня палацу ў Даўспудзе. Ад 1827 займаў пасаду ў Аддзеле прамысловасьці і гандлю Урадавай камісіі ўнутраных, духоўных справаў і публічнай асьветы, а ў 1851—1858 быў прафэсарам у Школе прыгожых мастацтваў у Варшаве.

Пахаваны на Павонзкаўскіх могілках у Варшаве, асобна ад жонкі, дачкі і сыноў Гэнрыка, Яна і Ўладыслава, якія пахаваныя на эвангельска-рэфармацкіх могілках.

Сям’я

Меў брата Фэрантэ.

Ажаніўся з дачкой садоўніка Пацаў Маргарытай з шатляндзкага роду Хэйтанаў (1807—1884). Жонка была кальвіністкай, некаторыя дзеці выгадаваныя ў кальвінізьме, іншыя ў каталіцтве. Дзеці: Карл Антоні (1826—1864, жывапісец), Элеанора Кольбэрг (1832—1882), Леандра (1834—1919, архітэктар), Гэнрык (1842—1920, інжынэр-тэхноляг), Ян (1845—1921), Уладыслаў (1848—1915, архітэктар).

Найістотнейшыя працы

Нэарэнэсансныя

Гатэль «Эўрапейскі» (Варшава, 1855). Адбудаваны ў 1949—51

Санаторый Марконі ў Буську-Здруі (1835)

• шпіталь сьв. Лазара (Варшава, каля 1840, зьнішчаны 1939—44)
• касьцёл сьв. Карла Барамэа (Варшава, 1841—43)
• вакзал Варшаўска-венскай чыгункі (Варшава, 1844—45, зруйнаваны 1925—30)
• палац Андрэя Замойскага (Варшава, 1846, зьнішчаны 1939—44, адбудаваны 1948—50)
• гатэль «Эўрапейскі» (Варшава, 1855, зьнішчаны 1944, адбудаваны 1949—51)
• гмах Крэдытнага земскага таварыства (Варшава, 1856, зьнішчаны ў 1944, адбудаваны ў 1950 і 1962—71)
• палац Браніцкіх (Варшава, 1853—56, зьнішчаны ў 1944, адбудаваны ў 1946—49)
• палац Карскіх (Улостаў, 1854—1860)
• касьцёл сьв. Ганны (Варшава, 1857—70)
• касьцёл усіх сьвятых (Варшава, 1859—63)
• Радамская ратуша

Клясыцысцкія

• палац Паца ў Варшаве, перабудаваны і разбудаваны з даўняга барокавага палацу Радзівілаў, 1824—28, зьнішчаны ў 1944, адбудаваны ў 1947—51)
• дарыцкая сьвятыня палацава-паркавага ансамблю ў Натоліне (Варшава, 1834)
• санаторый Марконі ў Буську-Здруі (1835)
• палац Велапольскіх у Хробжы (1857—1860)
• Блоньская ратуша (1842)
• вадазбор у Саскім агародзе (Варшава, 1852)
• разбудова палацу ў Яблоньне (183]—1843)
• пошта ў Аўгустове (1828)
• Аўгустоўская ратуша (1835—1836, зьнішчаны ў 1939—1944)
• шпіталь сьв. Тройцы ў Калішы (1840—1841)
• Колская ратуша
• перабудова палацу Касакоўскіх (Варшава)
• вакзал Варшаўска-венскай чыгункі Сасновец-Галоўны
• староства Станіславаўскага павету ў Мінску Мазавецкім (1847—1853)
• касьцёл сьв. Мікалая Біскупа (Ломна Мазавецкага ваяводзтва)
• шпіталь Усіх Сьвятых (Велюнь)

Нэагатычныя

• палац Паца ў Даўспудзе (1820—22, разабраны ў 1867)
• мураваная стайня гончых жарабцоў (Янаў-Падляскі, 1841)
• касьцёл у Ражанцы (Шчучынскі раён, 1827)
• палац у Канапніцы (Велюнскі павет Лодзкага ваяводзтва)
• грабніца Станіслава Косткі Патоцкага і ягонай жонкі Аляксандры (Вілянаў, 1836)
• праект палацу ў Збуйне (1833)
• Цеханаўская ратуша (1844)

Ратуша ў Цеханаве

• касьцёл апекі Божай Маці (Асянціны, 1845—1855)

Лісты

• O porządkach architektonicznych, Warszawa 1828, wyd. 2 1837
• Saggio sugli ordini di architettura, Warszawa 1831
• Zbiór projektów architektonicznych, Warszawa, 1838-42

Дадатковыя зьвесткі

• Імем архітэктара названы варшаўскі тэатар, заснаваны ў 2009 таварыствам «Italiani In Polonia» («Італьянцы ў Польшчы»). Тэатар месьціцца ў скляпеньнях запраектаванага Гэнрыкам Касьцёлу ўсіх сьвятых.

Літаратура

• Aldona Bartczakowa. Pałac Paca. — Warszawa: 1973.
• Tadeusz S. Jaroszewski. O siedzibach neogotyckich w Polsce. — Warszawa: 1981. — ISBN 83-01-01758-9
• Tadeusz S. Jaroszewski. Henryk Marconi i neogotyk (uwagi) // «Rocznik Białostocki». — 1976 Т. 13. — С. 451—471.
• Katalog rysunków architektonicznych Henryka i Leandra Marconich w Archiwum Głównym Akt Dawnych / oprac. Tadeusz S. Jaroszewski, Andrzej Rottermund. — Warszawa: Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, 1977. — Т. 11. — (seria A).
• Stanisław Łoza. Architekci i budowniczowie w Polsce. — Warszawa: 1954.
• Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: 1974 Т. XIX/1. — С. 599—600.
• The Dictionary of Art / ed. Jane Turner Т. 20. — ISBN 1-884446-00-0

Вонкавыя спасылкі

Гэнрык Марконі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Rafał Krajewski. Henryk Marconi (wspomnienie pośmiertne) (пол.), «Tygodnik Ilustrowany» nr 186, 18.4.1863
• Гэнрык Марконі на бачыне Warszawa1939.pl (пол.)
• Варшавікія (пол.)