Генэральная акруга Беларусь

Генэра́льная акру́га «Белару́сь» (ням. Generalbezirk Weißruthenien) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Райхскамісарыяту «Остлянд», створана нацысцкай Нямеччынай на акупаванай тэрыторыі СССР і заходнебеларускіх земляў, што да верасьня 1939 году знаходзіліся ў складзе Польскай Рэспублікі. Цэнтар месьціўся ў Менску.

Генэральная акруга Беларусь
Generalbezirk Weißruthenien
Герб	Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Трэці Райх
Статус	адміністрацыйная адзінка[d]
Уваходзіць у	Райхскамісарыят Остлянд
Адміністрацыйны цэнтар	Менск
Дата ўтварэньня	1 верасьня 1941
Дата скасаваньня	1944
Кіраўнік	Вільгельм Кубэ (1941—1943); Курт фон Готбэрг (1943—1944)
Афіцыйныя мовы	нямецкая і беларуская мова
Насельніцтва	2 411 333 чал.[1]
Плошча	53 660 км²
Час існаваньня	1941—1944
Месцазнаходжаньне Генэральнай акругі Беларусь
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Напачатку акруга ўлучала тэрыторыю Наваградзкага ваяводзтва, часткі Віленскага і Палескага ваяводзтваў Польскай Рэспублікі, а таксама тэрыторыю Беларускай ССР і Смаленшчыну. Была падзеленая на чатыры галоўныя вобласьці (ням. Hauptgebieten) з цэнтрамі ў Віцебску, Магілеве, Менску й Смаленску. У 1942 годзе ўлада нямецкае цывільнае адміністрацыі была абмежаваная. Смаленшчына і значная частка Беларускай ССР (акрамя Барысава, Менску і Слуцку) адышлі пад кантроль нямецкіх вайсковых уладаў. Генэральная акруга на той час падзялялася на абласныя камісарыяты (ням. Gebietskommissariate) з цэнтрамі ў Баранавічах, Вялейцы, Ганцавічах, Глыбокім, Лідзе, Менску, Наваградку, Слоніме й Слуцку.

У лютым 1944 году ў склад Генэральнай акругі «Беларусь» перадалі Вільню з ваколіцамі, якая была часткай акругі «Летува»^[2], а таксама Берасьцейскі, Кобрынскі і Пінскі гебіты^[3], якія раней знаходзіліся ў складзе Генэральнай акругі Валынь-Падольле Райхскамісарыяту Ўкраіна.

Школа

У 1942—1943 гады ў Генэральнай акрузе Беларусі стварылі 4- і 7-клясныя школы на беларускай мове. Зь іх 600 працавала ў Менскай акрузе і па 400 — у Баранавіцкай, Вялейскай і Глыбоцкай^[4].

Падпольле

У частцы Генэральнай акругі «Беларусь», створанай з акупаванай тэрыторыі БССР, найбольш моцным падпольлем зьяўлялася савецкая антынямецкая партызанка. У Заходняй Беларусі савецкія партызаны былі нашмат слабейшымі, перш за ўсё з-за недахопу падтрымкі ад мясцовага насельніцтва^[5]. Трываў там польска-савецкі канфлікт, які на Наваградчыне ператварыўся ў вайну паміж польскай Арміяй Краёвай і савецкімі партызанамі. Дадатковым фактарам быў беларускі нацыянальны рух. Нямецкая акупацыйная ўлада наўмысна правакавала нацыянальныя канфлікты, у выніку чаго стасункі паміж беларусамі і палякамі пагоршыліся, але не да ступені адкрытага канфлікту^[6].

Гаўляйтэры

• Вільгельм Кубэ (1 верасьня 1941 — 22 верасьня 1943)
• Курт фон Готбэрг (27 верасьня 1943 — жнівень 1944)

Глядзіце таксама

• Генэральны камісарыят Беларусь
• Генэральная акруга Валынь-Падольле