Джон Эвэрэт Мілэй

Джон Э́вэрэт Мілэ́й (па-ангельску: John Everett Millais; 8 чэрвеня 1829 — 13 жніўня 1896) — буйны ангельскі жывапісец, адзін з заснавальнікаў Брацтва прэрафаэлітаў.

Джон Эвэрэт Мілэй
Аўтапартрэт
Дата нараджэньня	8 чэрвеня 1829
Месца нараджэньня	Саўтгэмптан
Дата сьмерці	13 жніўня 1896 (67 гадоў)
Месца сьмерці	Лёндан
Прычына сьмерці	рак гартані[d]
Месца пахаваньня	Катэдра сьвятога Паўла[d]
Адукацыя	Каралеўская Акадэмія мастацтваў
Месца вучобы	Каралеўская акадэмія мастацтваў Heatherley School of Fine Art[d]
Занятак	жывапіс
Навуковая сфэра	малярства, ілюстрацыя[d] і гравюра[d]
Сябра ў	Каралеўская акадэмія мастацтваў, Акадэмія прыгожых мастацтваў[d], Royal Society of Portrait Painters[d] і Бэрлінская акадэмія мастацтваў[d]
Жанры	гістарычны жывапіс[1][2], партрэтнае маляваньне[d], партрэт[2], алегорыя[d][2], анімалістыка[d][2], фігурка[d][2], побытавы жанр[d][2], пэйзаж[2], міталягічнае малярства[d][2], аўтапартрэт[d][2] і рэлігійнае мастацтва[d][2]
Плынь	прэрафаэлітызм
Узнагароды	ганаровы доктар Оксфардзкага ўнівэрсытэту[d]
Джон Эвэрэт Мілэй у Вікісховішчы

Біяграфія

Фатаздымак Мілэя, каля 1854 г.

Мілэй нарадзіўся ў Саўтгэмптане і пачаў вучыцца маляваньню ў дзевяцігадовым узросьце^[3]. У 1838 годзе, калі яго мастацкія здольнасьці сталі відавочнымі, сям’я перабралася ў Лёндан^[4]. Ужо ў пятнаццаць гадоў ён па-майстэрску валодаў пэндзлем, у 1846 годзе зьявіўся перад публікай з гістарычнай карцінай «Пісаро бярэ ў палон пэруанскіх інкаў», якую крытыка прызнала найлепшай з акадэмічнай выставы таго году, а ў наступным годзе атрымаў залаты мэдаль за карціну «Напад калена Вэньямінава на дачок Сілаама». У 1848 годзе на адной з выставаў Мілэй знаёміцца з Голманам Гантам і Дантэ Габрыелем Расэцьці і разам зь імі засноўвае Брацтва прэрафаэлітаў.

Яго раньнія працы характарызуюцца надзвычайнаю дэталізацыяй, у прыватнасьці карціна «Хрыстос у бацькоўскім доме» (анг. Christ In The House Of His Parents, 1850, Лёндан), якую палічылі залішне рэалістычнай і ў газэце «Таймс» ахрысьцілі як «абуральную». Аднак Мілэя гэта ня зьбянтэжыла, і ён працягваў сваю творчасьць сярод прэрафаэлітаў. Насамрэч, тэхнічная дасканаласьць карцінаў Мілэя адразу вылучыла яго сярод іншых жывапісцаў, таму яго работы заўсёды прымалі на выставах Акадэміі, якімі б радыкальнымі яны ні былі^[4]. Яго таксама падтрымаў крытык Джон Раскін, які адразу агледзеў у Мілэі выбітны талент.

«Афэлія», Д. Э. Мілэй, 1852 г., галерэя Тэйт, Лёндан

Улетку 1853 году Раскін і яго жонка Эфі запрасілі Мілэя адправіцца разам на лета ў Глэнфінлас. Мілэй і Эфі закахаліся ў адзін аднаго і, пасьля яе скандальнага разводу з Раскінам^[5], ажаніліся. Шлюб зьмяніў Мілэя: для падтрыманьня сям’і ён мусіць ствараць карціны хутчэй і ў большай колькасьці, а таксама прадаваць іх па адпаведных коштах. Мілэй цалкам зрокся поглядаў і ідэяў прэрафаэлітызму: у прыватнасьці, карціну «Сэр Ізюмбрас» (1857), дзе мастак моцна адыйшоў ад прэрафаэлісцкай тэхнікі, Раскін назваў «нават не няўдачай, а катастрофай»^[6]. Ён зрабіўся партрэтыстам, часткова пэйзажыстам^[6] (прычым пэйзажы Мілэй маляваў не паводле замовы, а ў якасьці хобі — для сябе^[7]) і стаў першым ангельскім мастаком, які атрымаў тытул баранэта (1885). У 1896 годзе ён быў абраны прэзыдэнтам Каралеўскай Акадэміі. На партрэтах Мілэй адлюстроўвае, як правіла, людзей вядомых, якія займаюць высокія грамадзкія пасады^[6].

У цяперашні час Мілэй уваходзіць у лік самых упадабаных ангельцамі мастакоў сярэдзіны XIX стагодзьдзя^[7].

Найбольш вядомая карціна — «Афэлія» (па-ангельску: Ophelia, 1851—1852).