Зьміцер Касмовіч

Зьміцер Касмовіч (21 верасьня 1909, Нясьвіж — 23 красавіка 1991, Штутгарт) — беларускі палітычны і грамадзкі дзяяч, выдавец.

Зьміцер Касмовіч
Род дзейнасьці	беларускі палітычны і грамадзкі дзяяч, выдавец
Дата нараджэньня	21 верасьня 1909(1909-09-21)
Месца нараджэньня	Нясьвіж, Слуцкі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	23 красавіка 1991(1991-04-23) (81 год)
Месца сьмерці	Штутгарт, Нямеччына
Месца пахаваньня	Галоўныя могілкі Штутгарту[d]
Месца вучобы	Радашкавіцкая беларуская гімназія (1927) Беларускі політэхнічны інстытут (1941)
Занятак	палітык
Месца працы	ЮНРРА
Сябра ў	Аб’яднаньне беларускіх студэнцкіх арганізацыяў, Беларуская цэнтральная рада, Антыбальшавіцкі блёк народаў і Беларускі вызвольны фронт

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў Нясьвіжы. Скончыў Радашкавіцкую беларускую гімназію, пасьля чаго паступіў у політэхнічны інстытут у Бэльгіі. Быў сябрам Міжнацыянальнай студэнцкай арганізацыі ў Празе. З 1931 да 1939 году працягваў вучобу ў вышэйшых навучальных установах Бэльгіі і Югаславіі. У верасьні 1939 году вярнуўся ў Беларусь. Быў абраны дэпутатам на Народны сход Заходняй Беларусі ў Беластоку, а таксама народным дэпутатам у Вярхоўны Савет БССР.

Пад нямецкай акупацыяй

У час вайны актыўна супрацоўнічаў зь нямецкімі акупацыйнымі ўладамі. Ёсьць думка, што Касмовіч удзельнічаў у зьнішчэньні вёскі Каспля, якое адбылася 1 ліпеня 1942 году^[1]. Аляксандар Гелагаеў, ваенны аглядальнік і гісторык, тлумачыць^[2]:

	Вядома, што Зьмітру Касмовічу, які працаваў у паліцыі на Смаленшчыне, закідаюць факт удзелу ў зьнішчэньні вёскі Каспля. У Нацыянальным архіве ёсьць фонд Касплянскай партызанскай брыгады. Нічога пра ўдзел Касмовіча асабіста я там не знайшоў. А сам факт усплыў толькі ў 1980-я гады ў публіцыстычным выданьні. Мне здаецца, што гэта можа быць наўпрост часткай кампаніі, скіраванай супраць беларускай эміграцыі, бо Касмовіч быў вядомым яе дзеячом. Такім чынам, ёсьць абвінавачваньні, а доказаў — зноў няма.

Удзельнік Другога ўсебеларускага кангрэса^[3].

На эміграцыі

З 1944 году — на эміграцыі. Жыў у Нямеччыне. Сябра Беларускай цэнтральнай рады. З 1954 году быў рэдактарам беларускага палітычнага часопісу «Барацьба» (выйшла больш за 100 нумароў). Памёр і пахаваны ў Штутгарце (Нямеччына).

Узнагароды

Дыплём БКА Дзьмітрыя Касмовіча аб наданьні годнасьці падпалкоўніка БКА

• Ордэн «Пагоня — Жыве Беларусь!»
• Крыж Заслугі БКА
• Мэдаль «Беларускія Вэтэраны на Чужыне»^[4]

Кнігапіс

• Дзьмітры Касмовіч. За вольную і сувэрэнную Беларусь / прадмова Алеся Дабровіча. — Вільня: Gudas, 2006. — 224 с. — 500 ас. — ISBN 998-6951-98-1