Касьцёл Сьвятога Язэпа (Валожын)

Касьцёл Сьвятога Язэпа^[a] — помнік архітэктуры пачатку XIX стагодзьдзя ў Валожыне. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычным Рынку^[b]. Дзее. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Язэпа
Касьцёл Сьвятога Язэпа
Краіна	Беларусь
Места	Валожын
Каардынаты	54°05′22″ пн. ш. 26°31′41″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Менска-Магілёўская архідыяцэзія
Архітэктурны стыль	клясыцыстычная архітэктура[d] і клясыцызм
Аўтар праекту	магчыма Лаўрын Гуцэвіч і магчыма Аўгуст Касакоўскі[d]
Заснавальнік	Юзаф Ігнацы Тышкевіч[d]
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятога Язэпа на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Язэпа
Касьцёл Сьвятога Язэпа на Вікісховішчы

Утварае адзіны ансамбль з брамай-званіцай.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы драўляны касьцёл у Валожыне збудавалі ў 1500 годзе. У 1681 годзе з фундацыі Слушак пры касьцёле заснавалі кляштар бэрнардынаў.

У 1690 годзе на месцы старога касьцёла збудавалі новы драўляны.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Валожын апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. У пажары 1815 году будынкі згарэлі. У 1816 годзе на іх месцы збудавалі мураваны парафіяльны касьцёл.

Пры здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня ў 1864 годзе расейскія ўлады гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

У 1920-я гады ўлады міжваеннай Польскай Рэспублікі вярнулі касьцёл рыма-каталікам. Па Другой сусьветнай вайне савецкія ўлады зачынілі касьцёл. У будынку месьціліся вытворчыя памяшканьні, склады.

У 1990-я гады касьцёл вярнулі рыма-каталікам.

Архітэктура

Касьцёл

Касьцёл — 3-нэфавая базыліка пад 2-схільным дахам. На галоўным фасадзе — портык дарычнага ордэра з шасьцю пастаўленымі на кубічныя цокалі калёнамі і трыкутным франтонам. У нішах некалі стаялі велічныя скульптуры эвангелістаў^[1].

Унутраная прастора перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі. Інтэр’ер аздабляе галоўны алтар пад тытулам Сьвятога Язэпа і чатыры бакавыя алтара, захаваўся арган. Пад хорамі разьмяшчалася пахавальня роду Тышкевічаў.

Брама-званіца

Брама-званіца — масіўная 3-пралётная аркада зь фігурнымі контрфорсамі з бакоў. У арках брамы месьцяцца тры бронзавыя званы.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Стары драўляны касьцёл, XVIII ст.
• 
  1887 г.
• 
  1897 г.
• 
  Ф. Рушчыц, 1900 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  каля 1900 г.
• 
  1918 г.
• 
  1921 г.
• 
  1920-я гг.

• 
  1930-я гг.
• 
  1937 г.
• 
  да 1939 г.
• 
  да 1939 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  З боку гістарычнага Рынку
• 
  Брама-званіца
• 
  Інтэр’ер
• 
  Абраз Сьвятога Язэпа

Заўвагі

1. Іншыя варыянты імя Сьвятога: Юзэф, Ёсіф
2. Цяперашні афіцыйны адрас — плошча Свабоды, 2